FÀKAN

Dɔnniya fòrobayali

Dɔnniya fòrobayali jὲmukan tàko 23nan

Sannadɔn: Kɛnɛfɛtaa somaasama sɔ̀rɔlenw (yeko 2)

1.    Somaasamaw bakuurubafɔli
Kɛnɛyako yiriwali sababuw sɔ̀rɔli kɛnɛfɛtaa fɛ
Teleko yiriwali sababuw sɔ̀rɔli kɛnɛfɛtaa fɛ
Fogolanko yiriwali sababuw sɔ̀rɔli kɛnɛfɛtaa ‘sababu la
Bàguyɔrɔdɔn yiriwali sababuw sɔ̀rɔli kɛnɛfɛtaa ‘sababu la
Nὲgɛjurusirako yiriwali sababuw sɔ̀rɔli kɛnɛfɛtaa ‘sababu la
Waati cogoya dɔnni ani waatiyɛlɛma lasaali yiriwali sababuw sɔ̀rɔli kɛnɛfɛtaa fɛ
Dɔnniya ni fὲɛrɛ jùrulacaw poyili kɛnɛfɛtaa ‘sababu la
Dɔnniya nège n’a dannaya sankɔrɔtali kɛnɛfɛtaa ‘sababu la
Gafew bɔli kɛnɛfɛtaa wàabɔkanw kan
Kɔ̀rɔmansow yeli kɛnɛkɔnɔfɛnw ‘tɔgɔ la   
Jyɛn kὲlɛba wɛrɛ kɛli sènnasumayali sababu bɔli kɛnɛfɛtaa la
 
2.    Kɛnɛyako yiriwali sababuw sɔ̀rɔli kɛnɛfɛtaa fɛ
Ni kɛnɛfɛtaalaw ye dùgukolo Blà kà Dòn kɛnɛ ‘kɔnɔ, u fàrikolo bɛ u kɛyɔrɔ fàri Da kà dùgukolo ta Blà girinyayaga sababu fɛ ;
O b’a To ɲininikɛlaw bɛ sumanan sugu caman Dòn u fàri la walasa kà dànfaraw Dɔn fàrikolo cogoya la dùgukulolo ni kɛnɛkɔnɔna ‘cɛ ;
ISS sannabonton ‘kɔnɔ, girinyayaga ‘sababu la, kɔrɔbɔli dɔw b’a la kà ‘fàamuya Di furakɛlikɛlaw ma mɔ̀gɔ kolow fànga banni kan ani jòli wòyoli gὲlɛyaw cogoya kan ;
Bàngudɔnnaw fana b’a la kà girinyayaga ka kɔ̀lɔɔlɔ selenw Лɛɲini waati tὲmɛcogo kan walasa k’u tà n’u blà Dɔn shìsanko kisa kan ani waati mɔɔnɔbɔcogo bɛɛ;
K’i To sannabonton ‘kɔnɔ kɛnɛ fɛ, baganw tɔgɔlasɛmɛnan sintili Fɔra kà Kɛ ‘ko ‘kɛ duman ye k’a sɔ̀rɔ o waleya in tɛ Sɔ̀n kɛli ma dùgukolo kan yàn ;
O b’a Jìra ko n’o fὲɛrɛ Sera kà Taa ‘ɲɛ, ko mɔ̀gɔ laban bɛ na sògobu Sinti ɲininibon ‘kɔnɔ a yὲrɛ ye kà sògoba Sɔ̀rɔ n’a ma Kɛ ni bagan dɔ fàgali ye ;
Kɛnɛfɛtaa Kɛra ‘sababu ye bì kà IGAR/ IRM (bànaw jà tàli fὲɛrɛ kuraman dɔ) Blà ‘sèn kan sinnabon furakɛli jàte kɛnɛman ‘kan ma ;
‘Dòn kɛli kùnsɛmɛ na k’a shɛɛlɛ k’a bàna furakɛ, o sababu kɔgɔlen dɔ Sɔ̀rɔla kɛnɛfɛtaa tnɔ̀w fɛ ;
 
3.    Dodaɲɛ kura fɔlenw kùnɲɔgɔnw dili fransɛkan na
bàguyɔrɔdɔn = localisation
girinyayaga = apesanteur
kɛnɛfɛtaa = exploration spatiale
kɔrɔbɔli = expérience
ɲininibon = laboratoire
ɲininikɛla = chercheur
sɛmɛnan = protéine
shɛɛlɛ = opérer (chirurgie)
sinnabon = cancer du sein
somaasama = retombée
sumanan = baromètre,
wàabɔkan = récit d’exploration / de découverte
 
Sunkofɔlan
Gouvernement du canada, Retombées de l’exploration spatiale dans le quotidien, https://www.asc-csa.gc.ca/fra/a-propos/retombees-de-l-exploration-spatiale-au-quotidien/, (2023 10 21).
Microsoft Encarta Junior, 2009, l’homme dans l’espace.
Sciences pour tous, Ce que la conquête spatiale a apporté à notre quotidien, https://www.sciencespourtous.org/actu/ce-que-la-conquete-spatiale-a-apporte-a-notre-quotidien/ (2023 10 21).

Blàdon : 2023-12-09     Yɛlɛmako laban : 2023-12-09


I fɛla Fɔ fasiri kan :

Captcha

Jagomajira

Daɲɛgafe sànta

Fàkan bataki

Sìgidɔn

Jyɛn jamanaw

 

Mali duguw

Daɲɛsɛbɛn

Maralenw

2024

2023

2023-12

2023-11

2023-10

2023-09

2023-08

2023-07

2023-06

2023-05

2023-04

2023-03

2023-02

2023-01

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2017-12

2017-10

2017-09

2017-08

2017-07

2017-06

2017-05

2017-04

2017-03

2017-02

2017-01

2016

2016-12

2016-11

2016-10

2016-08

2016-07

2016-06

2016-05

2016-04

2016-03

2016-02

2016-01

2015