Bànaw sababu
Bànaw ka ca kosɛbɛ wa u sababu fan aka ca.
‘Sɛrɛda cogo caman bɛ bànaw la. Nimisɛnbanaw Ye ‘bànaw ye nimisɛn Ye minnu sababu ye minnu bɛ Se ka Kɛ ‘sàngaranw ye. O bàna dɔw Ye murafari-gan, mura, denmisɛn-banaw walima sida ye. Bànakisɛw fana bɛ sɔ̀gɔsɔgɔninjɛ, jàŋɔyi, kanna-baganin walima kuna Blà màa la.
Jàtigi-faaw fana bɛ sumaya, kaliyakisɛ ani biɲɛla-ntumu Lase mɔ̀gɔ mà. Cɛnnabanaw fana Bɛ yèn. Bàna dɔw yὲrɛ sababu bɛ Bɔ bàna caman fàrala ‘ɲɔgɔn kàn na.
Fɛn bàgamaw fana bɛ bànaw Blà adamadenw na. Tùma dɔw fàrikolo fana bɛ Bɔ a cogoya la min b’a To bàna bɛ Kɛ màaw la. Ni fàrikolo màgo bɛ dumuni sugu min na, n’a m’o Sɔ̀rɔ, o bɛ Nà ni baloko-juguya ye. Sὲgɛn ni sɔ̀nja fana bɛ Se kà Nà ni bàna ye. Hakilila-banaw fana bɛ Se kà Nà ni jogoyɛlɛma ye. Bàna dɔw yὲrɛ Bɛ yèn, olu sɔ̀rɔcogo ma Dɔn.
Dɔ Fàra i ka dɔnta kàn
→ sàngaranw, nimisɛnwles virus, les bactéries, les protistes, les chromosomes
→ bàna minnu sababu Ye sàngaranw ye : mura, murafarigan, kulezon, kènkekɔgɔyɔ, ɲɔ̀nin, sida. → sɛnɛnandɛsɛ-banaw
→ fàrikolo-cogoyabla-banaw : ʃìsan, kunbaliya
→ hakilila-banaw : dagoya ni kɔgɔn banbali
→ bàna minnu sababu ma Dɔn
→ bon Ye mùn ye ?
→ kɛnɛyadɔn ni kɛnɛya
Bɔyɔrɔko: Microsoft Encarta 2009
Blàdon : 2020-09-02 Yɛlɛmako laban : 2021-02-21
