Tògo
Ale Ye ‘jàmana ye min Bɛ fàrafinna tlèbinyanfan fɛ, a faaba Ye Lome ye. Tògo jàmana ni Burkina bɛ Dànbɔ kὲɲɛka fɛ, a ni Bὲnɛ bɛ Dànbɔ kɔrɔn fɛ, Gine kùlu ni Atlantik gèji fàn fitinn B’a ni wòrodugu ‘cɛ, kà Sɔ̀rɔ kà Gana K’a ni tlèbin ‘cɛ. A jàmana dùgukolo fὲnsɛ Ye 56 785 km² ye. Tògo jàmana den bɛ Weele ko « Tògoka » walima Tògo mɔ̀gɔ. 2008 sàn na, a jàmanaden tùn bɛ T’i Jɔ̀ ‘màa miliyɔn duuru ani mùrumuru bi seegin ni wɔɔrɔ ɲɔgɔn (miliyɔn 5,86) na. Jàmana baarakɛkan ni kan madɔnnen Ye Fransɛkan ye, nkà kan wɛrɛw bɛ Fɔ yèn i n’a Fɔ Ewe, Kabye …. Wari min bɛ Dun Tògo o Ye sefawari (Cfa) ye. Tògo jɔ̀njɔn ɲɛw Ye : Blènman, Binkɛnɛ, ani Nὲrɛ ye. Blènman kɛlen dòn kare fitinin dɔ ye numanfɛseleke la san fɛ ni kà dòolo jɛmannin Kɛ o cɛmancɛ la, ɲɛ tɔ̀ nìnnu cì-cilen dòn ɲɔgɔn ‘kɔnɔ kà Jìgin u fɔcogo la.
Jɔ̀njɔn jà Flɛ !
Blàdon : 2023-05-17 Yɛlɛmako laban : 2023-05-17
