Dinbal

Dugu yɔrɔfɔli

Dinbal ye mali galotigi-dugu dɔ ye. Galotigi minnu Tɛmɛna yen ye olu ye Pol sojo, Kalɛf Tesuge ani Amidu Tesuge ye. Dinbal bɛ kolomi min na o ye Bankas ye, a n'o cɛ jànya ye bam 12 ye. Wa o de fana ye yen duguba ye a ka surun min na. Dinbal ye Mooti marabolo dugu dɔ de ye, o n'a cɛ bɛ Taa bam 80 ɲɔgɔn na. Dinbal ni dugu wɛrɛ minnu bɛ dàncɛ Bɔ yen ye Seja, Sɔn, Logo ani Tobara ye.

Dugu tɔgɔko

Dugu in bɛ Weele Dinbal ni Juma fla bɛɛ la. Tubabukan na dinbal bɛ Sɛbɛn tan "Dinmbal". Fɛn min ye tɔgɔ ninnu sɔrɔcogo n'u kɔrɔko ye, kùnnafoni kɛrɛnkɛrɛnnen ma Sɔrɔ o kow kan.

Dugu dugutigiya

Dinbal dugutigiya ye laadalata ye. Nka o n'a ta u ka dugutigi bɛ sugandi de. Dinbalkaw fɛ yen, ni dugutigi Faatura u bɛ kalo sàba Kɛ ka sɔrɔ 'mɔgɔ tɛ dugu kùn na. O tuma na n'o kalo sàba Dafara u bɛ sɔrɔ ka mɔgɔ kelen Sugandi u ka dugutigibonda mɔgɔ ɲɛmatigɛlenw cɛ la ni k'o Sìgi. N'i Sìgira ka ban dinbal dugutigiya la, ni saya tɛ sababu wɛrɛ t'i Bɔ yen. Dinbal dugutigi kɔrɔ dɔw flɛ: Madu Tesuke, Hɛrɛ Tesuke ani Baji Tesuke. Nka an bɛ don min na i ko bì (2016) màa min bɛ dugu kùn na o ye Bakari Tesuke ye.

Dugu bònya

Dinbal sìgili ni bì cɛ a ma sìgiyɔrɔ-yɛlɛma Kɛ. A sìgikɛnɛ bònya bɛ Taa bam 100 na kɛrɛ naani 'kɔnɔ. Dinbal dugumɔgɔ hakɛ bɛ 1000 walima 1500 Bɔ bì (2016). Yen kìnw ye 9 ye olu la, Amasabo, Tiamadɔ, Seribe, Jumana, Bujibo, Jinekanabo,Leanbo, Sarobo ani Lobonabo b'o la.

Dugu siyako

Siya minnu bɛ dinbal, olu ye: Dɔgɔnɔ/kaadɔ, Mɔʃi ani fula ye. Yen jàmuw ye Tesuke, Wedrago, Jalo, Arame, Demago ani Daramɛ ye. Dinbalkaw sinankunw ye yenɛbow ni Gisubaraw ye. 'Tnɛ tɛ dinbal n'a laminidugu ʃi 'cɛ furuko siratigɛ la, wa yen dugu yɛrɛ 'kɔnɔ bɛɛ bɛ Furu ɲɔgɔn ma. Dɔgɔnɔnkan de forobayalen bɛ dinbalkaw fɛ yen hali ni y'a sɔrɔ kan wɛrɛw bɛ kelen kelennin Fɔ yen.

Dugu baarako

Dinbalkaw bɛ dɔɔnin dɔɔnin Kɛ sɛnɛ na. U bɛ sɛnɛfɛn minnu Sɛnɛ o dɔw ye saɲɔ, tiga, tiganinkuru, gajaba, woso, je, ʃɔ, bɛnɛ ani dà ye. Yen nakɔjiriba sɛnɛta dàn ye lenburu, manje ani ntɔmɔnɔ ye. U bɛ nakɔlabaaraw fana Kɛ. O nakɔ ninnu 'kɔnɔ u bɛ tamati, nkɔyɔ salati, ʃù, gan, kɔnkɔn, melɔn ani karɔti Sɛnɛ. Dinbalkaw bɛ bagan dɔw fana Mara i n'a fɔ: misi, bà, saga, fàli, wùlu, sò, jakuma ani lɛ. Ninnu fana tɛmɛnen 'kɔ u bɛ kamanmafɛn dɔw Mara i n'a fɔ: ʃɛ, kami, tonkɔnɔ, tlotlo ani jɛnɛntubannin. Jago bɛ sɛbɛkɔrɔ Kɛ dinbal. Yenkaw bɛ sɛnɛfɛn-feere ani butigi-feere Kɛ kosɛbɛ. dinbal sugu ye tɛnɛn ye. Nin bɛɛ Tɛmɛnen 'kɔ bololabaara kelen kelennin dɔw fana bɛ Kɛ yen i n'a fɔ: Dabadla, murudla, nɛgɛdagadla, jiriʃi o n'a ɲɔgɔn na wɛrɛw. Donsoya bɛ dinbal Nka u tɛ bolodon Kɛ yen donsoya la.

Dugu yiriwaliko

Dinbalkaw fɛ yen bì ɲɔʃimansin, kɔlɔn ŋana, pɔnpekɔnɔn jabaranin, mobili, moto, kalalikɛmansin, kɛnɛyaso ani lakɔliso bɛ Sɔrɔ yen ko kura kunda. UNICEF, PCR, USAID ani Save the children ye baɲumankɛtɔnw ye minnu ni dugu bolo bɛ ɲɔgɔn 'bolo yiriwa baaraw kamà. Wa u ka yiriwa ɲɛsinnen dòn kàlanko, sɛnɛko, denmisɛnninw ka kɛnɛyako, sannifeere, jurudon ani jurusara ma.

Dugu kàlanko

Dinbal Lakɔlikalan Dabɔra 1994 sàn. U ka lakɔliso ye duguma-dakun fàn fɔlɔ an'a fàn flanan ta ye, wa a bɛɛ ye foroba ta ye. Lakɔli kɔ fɛ madarasa fana bɛ yen, o Dabɔra 2000 sàn. A kàlanso hakɛ ye wɔɔrɔ ye duguma-dakun fàn fɔlɔ ta fana dòn, Nka kɛnyɛrɛye ta y'a ye. Siginikalan Sera yen 2008 sàn. O kàlanso 3 bɛ yen. Denmarayɔrɔ fana bɛ yen o Dabɔra 2011 sàn. Dinbal lakɔlikalan kuntaala ye sàn kɔnɔntɔn ye. Madarasa ta ye sàn wɔɔrɔ ye. An bɛ bì min na lakɔlikanlan de fanga ka bon yen ka sago kàlan tɔw kan.

Dugu batoko

Silamɛya ni kerecyɛnya bɛɛ bɛ dinbalkaw fɛ yen. Alisilamɛya misiri kelen bɛ yen ka Fàra eglizi kelen kan. Nin diinɛ fla ninnnu kɔ fɛ, laadalabato kelen fana bɛ yen n'a bɛ Fɔ o ma ko: Sìgi. O batoso kelen bɛ yen a bɛ Fɔ min ma ko: Jomana.

Dugu ɲεnajεko

Dinbalkaw ka ɲɛnajɛlakow ye donsotlonkɛ, ʃɛnta, sanyɛlɛma ani seliw ye. Nin ɲɛnajɛ kofɔlen ninnu na u bɛ fɔlifɛn minnu Fɔ olu ye nkɔni, kɛɲɛ, fle, jenbe, flen ani dunun ye.

Dugu kungoko

Dinbalkaw ka kungo ye kɛnɛjɛ ye. jiriba minnu ka Teli ka Sɔrɔ yen ye nkaba, npeku, gele, nsira,ʃì, balazan ani zɛkɛnɛ ye. Yen kungosogobaw dàn ye lɛ ni duga ye. U kungodaw ye: Baarakoro, cejebaara, laara ani sajabaara ye.

Dugu Kaburudoko

Dinbalkaw fɛ yen silamɛw ka kaburudo b'a 'dàn na, bolisɔnnaw ta b'a 'dàn na, kerecɛnw ta b'a 'dàn na, jeliw fana ta b'a 'dàn na.

Dugu waatiko

Dinbalkaw fɛ yen, ni samiɲɛ Bɔra yen kawulɛ bɛ Nà n'o Bɔra yen Tlema bɛ Nà. Yen funteni sannadan tɛ Tɛmɛ 38 kan, a nɛnɛ hakɛ dugumadan fana tɛ Tɛmɛ 24 kan.