Kɛnceri

Dugu yɔrɔfɔli

Kɛnceri ye dugu ye min bɛ Mali marabolo sabanan na, Sikaso. A bɛ Sikaso kolomi min 'kɔnɔ o ye Kucala ye. A ni Kucala cɛ ye bam 52 ye. Kucala kolomi 'kɔnɔ, Kɛnceri bɛ Npɛsoba kafoda fɛ a ni min cɛ ye bam 7 ye. O Npɛsoba o ye galoda ye fana ni Kɛnceri ye dugu dɔ ye. Ni Npɛsoba Bɔra yen, Kucala ye Kɛncerikaw ka duguba magɛnta ye kùnko caman na.

Kɛnceri lamini na, Debila b'a ni kɔrɔn 'cɛ, Farakala ni banan b'a ni tlebin 'cɛ. Dugu ni kɔgɔdugu 'cɛ, Kajala bɛ yen ninka Npɛsoba K'a ni worodugu 'cɛ.

Dugu tɔgɔko

Kɛnceri walima Kancan, nin bɛɛ ye dugu kelen ko ye. Kɛnceri ye dugu togɔ min bɛ Sɛbɛn gafew 'kɔnɔ. Tɔgɔ fla bɛ dugu la bari o Sɔrɔla kanflafɔ fɛ dugu la. Kancan min y'a tɔgɔ ye miɲankakan na, o dali sababu Bɔra dugu yɛrɛ sìgibaa tɔgɔ n'o denkɛ tɔgɔ la. Kan ye dugu sìgibaa ye k'o den Kɛ Caan ye. O tɔgɔ fla Dorokora Kan + Caan ka Bange Kancaan la.

Dugu dugutigiya

Kɛnceri dugutigi ye laada-dugutigi ye. Dugu tìgiya bɛ Kulubali dɔw 'bolo minnu ye dugu tu tigɛbaa ye. O Kulubaliw 'cɛ la, do bɛ Sugandi ka Blà dugu 'kùn na. Kɛnceri dugutigya ma Siri kɔrɔya la. Nka ni mɔgɔ min Kɛra dugutigi ye, ni sàya tɛ foyi t'a Bɔ a la. Dugutigi kura sìgilen tɛ Blà ka waati dàntigɛlen Makɔnɔ, nka o dlonnen dòn laada dɔ latlenni na.

Kɛnceri yɛrɛ tu tigɛbaa tɔgɔ ye ko Kan Kulubali. Donso tùn dòn. A Bɔra dugu dɔ la ko Ŋaniya ka Nà i damadugu Sìgi. Mɔgɔ min bɛ dugu 'kùn na bì (2016) o ye Sɔzan Kulubali ye. Ale ye jamanatigi-sigi bannen 'kɔ dugutigi fɔlɔ ye. A Sìgira dugu 'kùn na 1986 sàn na.

Komin Kɛnceri ye jamanatigi-dugu kɔrɔ ye, a dugutigi kɔrɔw bɛɛ ye masa-dugutigiw ye. Fasanin Keyita b'u la, ale min ka dugutigiya Kɛr'a damanako ye.

Dugu bònya

Hali ka Dàn Kɛnceri kìn hakɛ ma, i b'a Dɔn ko galodugu dòn. A sokala bɛ Taa 16 la minnu Flɛ: Kabugu, Koɲumanna, Kojela, Obana, Ofotokan, Jawɔla, Marakala, Flala, Zeŋɔla, Kalɛgɛla, Nangɔla, Kafɔɔna, Mɛrimɛrila, Cimɛnakan, Kakola, ka Fàra Misiyɔn kan.

Kɛnceri mɔgɔ bɛ 5000 Bɔ. A sìgikɛnɛ bɛ koorikɔnɔ bam 4 Bɔ. Kabini dugu Sìgira, a b'a sìgiyɔrɔ fɔlɔ la.

Dugu siyako

Siya minnu bɛ Kɛnceri olu ye miɲanka, bamanan ani fula. U jamuw ye Kulubali, Danbɛlɛ, Sogoba, Male, Jalo, Kɔnɛ, Keyita, Diire ani Fanɛ. Sinankunya b'u ni dugu minnu 'cɛ olu ye Farakala ani Ŋaniya ye.

Kɛnceri 'kɔnɔ, kìn kelen denw tɛ Furu ɲɔgɔn ma. Furusira bɛ dugu ni dafɛdugu minnu 'cɛ olu ye Kajala, Npɛsɔnna, Debila ani Danpɛla

Mamara ni bamanankan bɛ Fɔ Kɛnceri nka mamara fɔli bɛ bamanankan ta kan.

Dugu baarako

Kɛncerikaw ka jugu sɛnɛ de ma. U ka baara fànba ye forosɛnɛ ye. U bɛ keninke, saɲɔ, kàba, malo, tiga, tiganinkuru, ɲimikala, gajaba, ku, bananku, woso, je bàra, galama, ʃɔ, zɛrɛ, kurubaa, danan, bɛnɛ, dà ani kɔɔri ninnu bɛɛ Sɛnɛ.

Nakɔbaara fana bɛ Kɛ Kɛnceri. U ka nakɔjiriw ye mangoro, lenburu, buyagi, manje, namasa, ntɔmɔnɔ ani sɔmɔ ye. Nakɔlafɛn kɛnɛ minnu bɛ Sɔrɔ u ka nakɔw la olu ye fòronto, jaba, ɲugu, tamati, nkɔyɔ, salati, ʃù, pɔmitɛri, gan, kɔnkɔn, nanaye, melɔn.

Komin baganmara bɛ kɛnncerikaw ka baaraw la, u bɛ misi, bà, saga, fàli, wùlu, jakuma, sonsan ani lὲ ninnu Mara. Kɔnɔ minnu bɛ mara la u fɛ yen olu ye ʃɛ, kami, tonknɔ ani jɛnɛntabannin ye.

Mɔni min bɛ Kɛ Kɛnceri o ye laadalamɔni ye. Jɛgɛmara min tùn Dabɔra yen Unicef fɛ o ma Mɛn 'sèn na. Kɔ dɔ b'u fɛ yen u bɛ min Mɔ. U ka mɔnikɛ-minɛn fànba ye doolen, sansara ani jɔ ye.

Jago sugu min bɛ Kɛ Kɛnceri o ye butigifeere ni sɛnɛfɛn-feere ye ani taji ni bagan ka Fàra fìnifeere kan. Sugu bɛ yen min bɛ Jɔ ntɛnɛndonya fɛ.

Bololabara damado bɛ Kɛ dugu la i n'a fo jiriʃi ani motodla. Yen numuw bɛ nɛgɛfaa Kɛ nka numumusow bɛ lɛfɛda Kɛ. Komin donsoya bɛ 'ba la yen, hali donso-bolodon bɛɛ bɛ Kɛ yen.

Dugu yiriwaliko

Kɛnceri bɛ yiriwali sira kan. Yiriwali taaamasiɲɛ minnu bɛ dugu la olu ye ɲɔʃimansin, kɔlɔn ŋana, pɔnpekɔlɔn, worobinɛ, jabaranin, kɔɔrisugu, mɔbili, moto, kalalimansin, kɛnɛyaso, sɛnɛkɛ-mansin ani senfɛjuruw.

Baɲuman-kɛtɔn dow n'u bolo bɛ ɲɔgɔn 'bolo ɲɛtaa kow la. CMDT bɛ yen feeresɛnɛ yiriwali kama. Tɛgɛrɛnin bɛ yen, musow ka warikafo-jɛkulu. Amed bɛ yen fana dugukolo nafabɔ-siraw koɲɛ 'kùn na. Dugu ni Unicef Delila ka baara dow Kɛ ka Tɛmɛ.

Dugu kàlanko

Lakɔlikalan Dabɔra Kɛnceri 1988 sàn. Foroba-kalanso dòn. Madarasakalan fana bɛ dugu la. Balikulan min bɛ Kɛ dugu la o tùn Foosofaasara nka 2010 sàn na, u y'a Wuli tugun. Nkokalan Dònna dugu 'kɔnɔ. Denmarayɔrɔ kelen fana bɛ yen. Dugu kàlanw bɛɛ la, lakɔli de fanga ka bòn ni tɔw ye.

Dugu batoko

Silamɛya ni kerecɛnya bɛ Kɛnceri. Laadalabatow fana bɛ 'ba la yen. Misiri ka ca yen nka jumamisiri kɔnin ye 2 ye u la. Silamɛya nàbaa tɔgɔ ye ko Alu Jara Kulubali. Eglizi kelen bɛ yen. Kɔmɔtuw ni ɲasow bɛ u fɛ yen. Laadalabato dɔw bɛ yen ko namakɔrɔ, zanjugu ani zancɛ.

Tɛnɛmako minnu bɛ dugu la olu dɔ ye kɔtɛnɛ ye. Mɔnikɛ-minɛnw tɛ Dòn yen kɔ mɔni na n'a Bɔra.

Kɛnceri dugu dasiri ye fàli ye. Nka kìn dɔw damanadasiri b'u 'bolo n'o ye bakɔrɔn ye.

Dugu ɲεnajεko

Fɔliminɛn minnu bɛ kɛncerikaw fɛ yen olu ye bala, nkɔnin, gita. U bɛ fɔliminɛn dɔ Tà ko pinŋ sàya laada latlenni na bamananya sira fɛ.

Лɛnajɛlako minnu ye ka telin dugu la olu ye seliw, sànyɛlɛmaw, kɔɲɔ ani laadalaɲɛnajɛw.

Ntolatan ye dugu farikolo-ɲɛnajɛ la belebele ye. Nɛgɛsoboli bɛ Kɛ 'tuma ni 'tuma.

Boloɲɛnajɛ-tlon minnu bɛ yen olu ye npari ni bɛlɛta ye.

Kɛnceri gintanw kɛyɔrɔba ye u ka fὲrɛ ye.

Dugu kungoko

Kungoda kelen tɔgɔ dalen bɛ Kɛnceri ko Npɛkungo. Jiboli-yɔrɔ ka ca dugu kungo la. Kɔ kelen ni fàla kelen ani jɛ fla bɛ yen. Jɛgɛ minnu bɛ Sɔrɔ u fɛ u jisigi-yɔrɔ ninnu na olu ye manɔgɔ, ntɛbɛn, zeku, nàna, dodò. Kooro ni kaana ani koorokaara bɛ a jiw la fana.

Jiriba dɔw bɛ Kɛnceri kungow la. Jala, gele, banan, sanan, genun, nkaba, npeku, dingɛ, nsira, bumu, ʃì, nɛrɛ, sebe, toro, balazan, ntabakùnba ninnu bɛɛ bɛ u ka kungolajiriw la.

Kungosogo man ca dugu kungo la. Warablen, miniɲan, dànkalan, ntomisa, nkorongo, ani wɔlɔ ninnu bɛ dugu kungo la.

Dugu kaburudoko

Kɛnceri kìn bɛɛ n'i ka kaburudo dòn. Bamananʃuw ni ʃu tɔw dònyɔrɔ kɔnin tɛ kelen ye, n'o tɛ silamɛw ni kerecɛnw bɛɛ bɛ Jὲ 'kaburrudo la. Komin kìnw mabɔlen dòn ɲɔgɔn na kosɛbɛ, kaburudo cayali sababu Bɔra o la. Kaburudo ninnu tla bɛɛ bɛ a kìn ni tlebin walima kɔrɔn 'cɛ.

Dugu waatiko

Waati bɛ yɛlɛmakoba fla Kɛ Kɛnceri nɛɛma siratigɛ la. Ni samiɲɛ Bɔra yen, tlema bɛ Nà. Nka u fla ni ɲɔgɔn cɛ bɛ Weele ko kawulɛ. Waati kalaya cogoya fɛ, funteni waati ni fonɛnɛ bɛ Fɔ ɲɔgɔn 'kɔ. Funteni juguyalenba bɛ Se 40 hakɛ ma yen. Nɛnɛ fana juguyalenba bɛ Se 17 hakɛ ma.