Pele
Edson Arantes do Nascimento n’a bɛ Weele fɛ ko Pelé, Bangera 1940 sàn ɔktɔburukalo tlè 23 Trɛs Korasowɛs (Três Corações) Brezil jàmana kan. A fa Ye Dondinho (João Ramos do Nascimento) ye ni k’a ba Kɛ, et de Selɛst (Maria Celeste Arantes). A dɔgɔnin Ye Zoca Mariya Lusiya ye.
Ntòlatanna-ŋana Pele bɛ Jàte waati bɛɛ ntòlatanna-ŋana ye. A tɔgɔ Dara ko « O Rey » (màsakɛ). Ale kelen pe dɔrɔn de Ye ‘ntòlatanna ye min ye FIFA ka diɲɛ senna-ntòlatanba ta ‘syὲn saba, (1958, 1962, 1970). A tɔgɔ Dara ko sànkɛmɛ-farijolaŋana CIO fɛ, ‘sànkɛmɛ 20nan ntòlatanna ŋana FIFA fɛ. Sanuntola tìgi Pele Kɛra dyɛn ntòlatantɔnba ‘màa ye sàn kɛmɛ 20nan na. Berezil ntolatannaba in tɔgɔ Bɔra kosɛbɛ k’a sababu Kɛ a ye cèlu ba kelen (1000) ni kɔ Dòn a ka baara ‘kɔnɔ, minnu na, danmadɔw Kɛra teriya-ntolatanw ‘sèn fɛ.
K’a To Santos FC ka numanfɛ-ɲɛmaayaa la, a ye São Paulo ka ntolatantɔn ŋanaya jɔ̀njɔn Sɔ̀rɔ syὲn 11 1950 sànw ni 1960 sànw ye n’a ka ntòlatan-jɛkulu ye kà Fàra a ka Copa Liberadore tàli syὲn flà kan 1962 ni 1963 sànw. A ye lafiɲɛbɔ kɛ farikoloɲɛnajɛ la A laseli kɛra ka don Ameriki ka ntolatantɔn ŋanaya san 1975, Berezil ntòlatanna in fana ye tɔgɔ Sɔ̀rɔ New York Cosmos la n’o jɔ̀njɔn Tàli ye 1977 sàn ni kà Tla kà Kɛ ntòlatan yiriwali làsigiden ye yèn jàmana ‘kɔnɔ.
Dannaya dalen ‘kɔ a kan ‘jyɛnmaa fɛ, o n’a ka tɔgɔbatigiya fàrikolo-ɲɛnajɛ nàsiraw la, Pele y’a jà Di sɔ̀rɔbolo-tigi caman ma a talen ‘kɔ sὲgɛn-nafyɛnbɔ la. A Kɛra ONU ni UNESCO ka lasigiden ye kàlanko, sìgibɛnko ani sìgidako siratigɛ la. Pele fana Kɛra Brezil farikolo-ɲɛnajɛ minisiri ye ka a Tàs 1995 sàn na kà Se 1998 sàn ma. Komi làsigiden Dòn, a ‘sèn Yera ginta dɔw labɛnni na Brèzil i n’a Fɔ 2011sàn jyɛn sɔ̀rɔdasitulonw ani 2014 sàn jyɛn sènna-ntolatanba. O fɛn kofɔlen nìnnu kὲrɛ fɛ, Pele fana tùn Ye jàkow ‘sɛbɛnbaa n’a ‘ɲɛnabɔbaga ye.
Pele mìniji Dɔgɔyara ‘bì alamisa, desanburukalo tlè 29, 2022 sàn São Paulo bonbana fɛ kà a ʃì To ‘sàn 82 la.
Blàdon : 2022-12-29 Yɛlɛmako laban : 2022-12-29
