Lawale waatiw
Lawale Ye waati min Tὲmɛna, n'an B'a kàla ma k'a sababu Kɛ sɛbɛnw ye, lawale màaw (fɔlɔ màaw) y'u ka kow Sɛbɛn min 'kɔnɔ.
Adamaden ye sɛbɛn Dɔn waati min, an bɛ Se k'o Wele ‘'lawale ɲɛ'', bawo o Kɛra kà sɔ̀rɔ lawale ma Se. O Kɛra lawale 'ɲɛ.
Waati minnu ka surun an na, an bɛ Se k'o waatiw Wele ko "lawale kɔ"; o Ye nìn sàn 200 labanw ye. O la sa, lawale Ye saba ye an fɛ:
A fɔlɔ: lawale ɲɛ: o bɛ da Mìnɛ kàbini adamadenya bangesan fo sɛbɛnni bangetuma.
A filanan: lawale: o bɛ da Mìnɛ sɛbɛnni bangetuma fo sàn 1800 Nàbi Isa 'kɔ.
A sabanan: lawale kɔ: o bɛ da Mìnɛ sàn 1800 na, fo kà Se an Bɛ min na.
Lawale ɲɛ
1. Adamadenya bangeli ni sisàn 'cɛ Ye sàn 800.000 ye (sàn kὲmɛ seegin). Nìn waati la, màa tùn bɛ Se kà baarakɛminɛnw Dil'a yὲrɛ ye. O baarakɛminɛnw tùn bɛ Dil'a fɛ ni fara dɛsɛlen de ye. 'Baara wɛrɛ tùn tɛ màaw la dònsoya 'kɔ: kà Yaala sògow nɔ̀ fɛ dɔrɔn. U tùn bɛ Balo sògokɛnɛ de la, bawo tasuma tùn ma Dɔn u fɛ fɔlɔ. U ka balo tùn Ye wulakɔnɔ-jiridenw ye fana. U y'u yὲrɛ Kàfo, walasa sògobaw faali bɛ Nɔ̀gɔya u fɛ cogo min.
2. Sàn 200.000 Nàbi Isa 'ɲɛ ( sàn ba kὲmɛ fìla), màaw ye dɔ Fàra u ka dɔnniya kan, u Sera kà kala Dòn u ka mìnɛnw na, kà tàmaw Dila ani 'baarakɛminɛn wɛrɛw. U tùn bɛ janw Dila, u bɛ sògow Mìnɛ ni minnu ye. U ka dumuni bɛɛ kɛnɛ tùn bɛ Dun u fɛ. U ka dɔnniya tùn ma Se tobilikɛ mà, nkà u tùn bɛ sògow wolo Bɔ k'o Kɛ k'u yὲrɛ Sùtura. Fìni tùn ma Dòn u fɛ fɔlɔ.
3. Sàn 50.000 Nàbi Isa 'ɲɛ ( sàn ba bi duuru), o waati màaw sawura n'an tùn ka surun kosɛbɛ. U hakili Sera kà ko caman Fàamu. U tùn kàfolen dòn fana. O waati màaw ka dɔnniya Taara 'ɲɛ, f'u bɛ màaw ni sògo Dila jiri la ani 'fara dɛsɛlenw na. U tùn bɛ jàw Ŋàani fara kan. U ka baarakɛminɛnw dilacogo Bɛ kà Лὲ kà t'a fɛ. U tùn bɛ boliw Bàto. O waati de la, màaw ye tasuma Dɔn k'u màgo Лὲ n'a ye. Tasuma dɔnni màaw fɛ, o Kɛra 'sababu ye k'u ka diɲɛlatigɛ Nɔ̀gɔya kosɛbɛ.
4. Sàn 5000 Nàbi Isa 'ɲɛ ( sàn ba duuru), jàmana ka baloko Gὲlɛya màaw 'bolo. U tùn bɛ wulakɔnɔ-jiriden minnu Kari k'olu Dun, olu tùn tɛ kà Sɔ̀rɔ bilen. U ye hakili Sɔ̀rɔ kà jiri ninnu Dàn u yὲrɛ ye, kà sumankisɛ Seri u ka yɔrɔw kὲrɛ fɛ walasa olu mana Falen, u k'olu Dun. Лɔ̀ ni fini ni kenìnge Sὲnɛn'u fɛ tèn de. Cikɛ bangecogo de Filɛ nìn ye.
Nìn 'waati kelen na, màaw ye baganmara da Mìnɛ. U ka dònsoyaw 'sèn fɛ, u ye hakili Sɔ̀rɔ kà sògow Gɛn kà Dòn 'yɔrɔ lamininen dɔ 'kɔnɔ, k'o Kɛ wὲrɛ ye, kà sògow Màra o wὲrɛ 'kɔnɔ nìn cogo la. U ye sògo nìnnu denw Màra u yὲrɛ kὲrɛ fɛ walasa u n'u ka Deli. Baganmara in de Kɛra 'sababu ye màaw ka 'nàfa wɛrɛ Sɔ̀rɔ bagan na min tɛ a sògo dunni ye. U tùn bɛ baganw nɔnɔ Bɔ k'o Mìn, kà baganw si Kàn k'o Kɛ fìni ye, kà bagan dɔw Kɛ dònitalaw ye.
Bin tùn bɛ Sɔ̀rɔ yɔrɔ minnu na, olu ka baganmara Nɔ̀gɔyara. Nkà bin bɛ Dɛsɛ yɔrɔ minnu na, olu la baganmaralaw tùn bɛ Yaala u ka baganw nɔ̀ fɛ.
Baganmara ni cikɛ bangeli Nàna ni baarakɛminɛn kuraw fana bangeli ye. Sὲnɛ tùn bɛ Kɛ ni bere ye. O 'kɔ̀, u Nàna dàba Dila, nkà dàbakisɛ tùn ye fara ye halisa. Màaw Sera fana kà wugu Dila walasa kà ɲɔ̀ shi n'o ye. U ye dàgaw Dila ani segiw. Màakulu minnu ye sògo nɔ̀fɛyaala da Bìla (kà dònsoya da Bìla) kà Sìgi 'yɔrɔ kelen sὲnɛ 'kan mà, olu ye sow Jɔ̀ jiri la ani tufa la. U tùn tɛ sì farawo 'kɔnɔ bilen. U ye dùguw Jɔ̀. Лɛmàaw tùn B'u la : u ka kow tùn ɲɛnabɔlen dòn. Baara suguw Cayara dùgu 'kɔnɔ. Dɔw tùn bɛ màramafɛnw ni baarakɛminɛnw Dila. Dɔw tùn bɛ dònsoya ni mɔni Kɛ. Dɔw tùn bɛ fìni Da. Dɔw tùn bɛ dàgaw Dila. Baara tilayɔrɔ Cayara.
Mariyan-Madi Susɔkɔ, 1988, Wagadu fo Sudan, Bamakɔ, Editions Jamana, ɲɛ 9-11
Blàdon : 2020-03-26 Yɛlɛmako laban : 2020-07-30
