Ntɔ̀rla

Dugu yɔrɔfɔli

Molobala kafoda-dugu dɔ Ye Ntɔ̀rla ye. A galoda-dugu Ye Kàpaala ye. Ntɔ̀rla Bɛ Sikaso marabolo kolomi min fɛ o ye Kucala ye. Ntɔrla ni Kucala cɛ jànya ye bam 25 ye. A ni Sikaso ta bɛ Taa bam 150 ɲɔgɔn na. Ntɔ̀rla ni dugu minnu bɛ dàncɛ Bɔ seleke naani na olu ye Wɔmɔ, o B'a kɔrɔn fɛ ni bam 4 ye, Sanga B'a tlebin fɛ ni bam 10 ye, Sàjola B'a ni kɛɲɛka 'cɛ ni bam 7 ye, kà sɔrɔ kà Kàpaala Kɛ a ni worodugu 'cɛ ni bam 7 ye.

Dugu tɔgɔko

Nɔrla tɔgɔ Dara a tu tigɛbaa de la. A tùn bɛ Fɔ o ma ko "ntɔ" walima "dɔ" nin bɛɛ ye kelen ye.

Dugu marabaako

Faama-dugutigiya de bɛ ntɔ̀rlakaw fɛ yen. Nka o bɛɛ n'a ta u ka o dugutigiya tolen bɛ kìn kelen ni jàmu kelen 'bolo yen. W'a bɛ Nà kɔrɔyakunda de fana. Ni yen dugutigiya Sera e min ma, ni saya tɛ i tɛ Bɔ yen fiyi tun. Nka ni o saya in Kɛra, u bɛ sàn kelen de Kɛ n'o Tɛmɛna u bɛ sɔrɔ dɔ Sìgi o nɔ na. ʃigbɔ konatɛ ani Drisa konatɛ ye yen dugutigi kɔrɔw ye. Màa min bɛ olu nɔ na bì o ye Adama konatɛ ye. Màsakɛfanga waatiw la Ntɔ̀rla tùn Marala Molobala màsakɛw fɛ.

Dugu bònya

Ntɔ̀rla tɛ o si duguba ye tèn. A dugu bɛɛ ye kìn kelen de ye wa jate labanw y'a Jira ko yen mɔgɔw tɛ màa 1025 kan. Ntɔ̀rla b'a sìgiyɔrɔ flanan de la bì. Nka sababu min Nàna n'o ye kunnafoni kɛnɛman ma Sɔrɔ o kan.

Dugu siyako

Miɲakaw ni bamananw ani fulaw de bɛ yen. Yen jàmuw ye konatɛ, danbɛlɛ, kulubali, tarawele, tangara, fofana, bɛrte, jabaatɛ, jara ani jalo ye. Sinankunya bɛ Tɛmɛ yen kulubaliw ni konatɛw 'cɛ, a bɛ Tɛmɛ tangaraw ni kulubaliw 'cɛ, a fana bɛ Tɛmɛ danbɛlɛ/tarawele ni jara/kɔnɛ 'cɛ. Furuko siratigɛ la, ntɔ̀rlakaw bɛ furuɲɔgɔnya Tɛmɛ u ni laminidugu bɛ 'cɛ wa yen dugu 'kɔnɔ ntɛ tɛ 'du ni 'du 'cɛ furuko la, w'a tɛ 'kabila ni 'kabila fana 'cɛ. Kanko siratigɛ la, Mamara de bɛ Fɔ ye kosɛbɛ nka bamanankan ni fulakan ani dɔgɔnɔkan fana bɛ Fɔ yen.

Dugu baarako

baara min fanga ka bòn ntɔ̀rlakaw fɛ, o ye sɛnɛ ye. U bɛ fɛn caman Sɛnɛ, i n'a fɔ keninke, saɲɔn, sàba, malo, tiga, tiganinkuru, bananku, woso, je, galama, ʃɔ, dà ani kɔɔri. U bɛ baganmara ni jago ni mɔni ani bololabaara misɛnnin fana Kɛ u sèn fɛ. U ka bagan marata ye: bà, misi, saga, fàli, wùlu, jakuma, lɛ, ʃɛ, kami, tonkɔnɔ ani jɛnɛntubannin ye. U ka jago bɛ butigifeerew ni sɛnɛfɛn-feerew ni jiridenfeerew ni baganjagow ani bololafɛndlata-feerew (numuyabaaraw) de 'kùn kan kosɛbɛ.

Dugu fɛɛrɛko

Manabɛlɛ ni wɔlɔjuruda ani gɛnni de ye ntɔ̀rlakaw fana ka kɔnɔminɛ-fɛɛrɛ ye. U bɛ marafa Tà kungosogobaw fàali kamà. U fana bɛ misiden dabɔ ni ncɔlɔ ye. U bɛ dugukɔnɔbagan murutilenw Minɛ ni fɛɛrɛ minnu ye, o dɔ ye jonborifli, koronka-minɛ ani nɛgɛka-minɛ (ni dumunifɛndɔ ye). Yen musow bɛ finisɔgɔ Kɛ kosɛbɛ.

Dugu yiriwaliko

ko kura damadɔ bɛ Sɔrɔ Ntɔ̀rla bì bì in na i n'a fɔ ɲɔʃimansin, kɔlɔn ŋana, jabaranin, kɔɔrisugu, tlebarika-walan, kalalikɛkɛmansin ani moto. baɲumankɛtɔn minnu y'u sèn Dòn Ntɔ̀rla ka yiriwa baaraw siratigɛla olu ye CMDT, JIGISƐMƐJIRI ani AMED ye.

Dugu kàlanko

Lakɔlikalanso min bɛ ntɔ̀rlakaw fɛ yen, o ye dugu ta ye. dugumandakun fàn fɔlɔ kàlanw dɔrɔn de bɛ K'a 'kɔnɔ. A lakɔlikalan in daminɛ in bì cɛ bɛ sàn 18 ɲɔgɔn Bɔ. Lakɔlikalan kɔ fɛ madarasa bɛ yen, nka o fana ye dugu ta ye. sàn wɔɔrɔ kàlanw de bɛ K'a 'kɔnɔ. A madarasa in Dabɔra 2010 sàn. Blonkɔnɔkalan bɛ Kɛ yen w'a blon hakɛ bɛ Taa fo sàba la. Nka balikukalan de Dònna yen ka Kɔn nin kàlan tɔ ninnnu bɛɛ 'ɲɛ, bari o Nàna yen kabini 1981 furancɛw la. Nka an kɔni bɛ bì min na Lakɔlikalan de yangalen dòn ka Tɛmɛ ye kàlan sugu tɔ bɛɛ kan.

Dugu batoko

N'a Bɔra silamɛya la diinɛ wɛrɛ tɛ Ntɔ̀rla. Musa jalo de Nàna ni yen silamɛya ye. Alisilamɛya misiri fla de bɛ ntɔ̀rlakaw fɛ yen wa juma bɛ Seli a bɛɛ 'kɔnɔ. Ntɔ̀rla foroba-tnɛ ye miniɲa ani kungo kɔnɔsogo dɔ ye, u bɛ min Weele u ka mamara la ko "ʃaŋa"

Dugu ɲεnajεko

Yen ɲɛnajɛlakow Flɛ: kɔɲɔw, seliw, sanyɛlɛmaw ani ntolatan. U bɛ fɔlifɛn minnu Kɛ ka nin kɛnɛ ninnu Лɛnamaya olu ye: jenbe, fle, nkɔnin, kariɲa, gita, bala ani bàra ye.

Dugu kungoko

dàlaw ni fàlaw bɛ Sɔrɔ Ntɔ̀rla. A yɔrɔ ninnu na manɔgɔ , ntɛbɛn, ntòri, kaanaw, miniɲa, koorow ani koorokaaraw bɛɛ bɛ Sɔrɔ yen. Jiri suguya caman bɛ yen kungo 'kɔnɔ i n'a fɔ jala, banan, sanan, npeku, zaban, gele, nsira, bumu, ʃì, nɛrɛ, toro, ntabakùnba, kòro, woo, ntɔngɛ, ntege, zɛrɛninjɛ, nkalama, sunsun, zɛkɛnɛ, zaajɛ, bàro, ɲama, gunjɛ ani pɔpɔ. Yen kungosogow ye miniɲan, dànkala, nkorongo, kungo-kami, wɔlɔ, gunnajɛ ani baninkɔnɔ. U ka kngodaw ye faraŋa, fa ani ɲaŋa ye.

Dugu Kaburudoko

Ntɔ̀rla kaburudo ka Ca k'a sababu Kɛ yenkaw sìgilen dòn buguda-bugudaw de la. A buguda ninnu cɛ janya kosɔn u m'u yɛrɛ Blà kaburudo bɔli la. ni banni Kɛra buguda min na u bɛ ʃudon fana Kɛ yen.