Ncìbugu / Jànso
Dugu yɔrɔfɔli
Ncìbugu Bɛ Sikaso marabolo n’a kolomi na, Gɔ̀nkaso galoda ni Kilela kafoda la. A n’a ka galotigi-dugu cɛ Ye bam 13 ye. A ni duguba min ka surun o Ye Sikaso ye. A n’o cɛ jànya Ye bam 36 ye.
Ncìbugu ni dugu minnu bɛ ‘dàn Bɔ olu Flɛ : De B’a kɔrɔn fɛ, Niziyaso B’a tlebin fɛ, Tabarakɔ B’a ni kɛɲɛka ‘cɛ ni kà Gɔ̀nkaso K’a ni worodugu ‘cɛ.
Dugu tɔgɔko
Ncìbugu bɛ Weele fana ko Jànso. O tɔgɔflako la, Ncìbugu Sɔrɔla minnu bɛ tubabukan Fɔ fɛ, Jànso Sɔrɔla minnu bɛ bamanankan Fɔ fɛ.
Dugu dugutigiya
Laadala-dugutigiko de Bɛ Ncìbugu. Dugutigiya bɛ kìn kelen ka bolo kan an’a bɛ Nà kɔrɔyakunda. Dugutigi ntanyali de bɛ Se kà Nà ni dugutigi yɛlɛmani ye.
Zanga Jara, n’a ka baara tun Ye sὲnɛ ye, o de Ye Ncìbugu sìgibaa ye. Cὲkura Sanɔgɔ de Bɛ a dugutigiya la bì. A dugutigi kɔrɔ dɔw Ye Ncɔ Sanɔgɔ ani Kari Sanɔgɔ ye.
Dugu bònya
An ma fεn Sɔrɔ kà Fɔ dugu bònya kan.
Dugu siyako
Sɛnɛfɔw ni flaw de Bɛ Ncìbugu. Jamu minnu bɛ Sɔrɔ yen olu Ye Sanɔgɔ, Disa, Bεrte ani Sidibe. Sinankunya Bɛ dugumɔgɔw ni Bugudɔgɔ ani Bolozogolaunw ‘cɛ. Furusira Bɛ Ncìbugu kìnw ni ɲɔgɔn ‘cɛ a n’a ni dugu wɛrɛw ‘cɛ. Disaw dɔrɔn de tɛ Furu ɲɔgɔn ma.
Kanko siratigɛ la, Sɛnɛfɔkan ni bamanankan de bɛ Fɔ Ncìbugu nka Sɛnɛfɔkan fɔli de Bε ‘ten kan.
Dugu baarako
Baarako siratigɛ la, sὲnɛ bɛ Kɛ kosɛbɛ ncìbugukaw fε yen. Sὲnɛfɛn dɔw Ye kàba, malo, tiga, tiganinkuru, woso, je, bàra, ʃɔ̀, kɔɔri ani zɛrɛ ye. Sὲnɛ kɛrɛ fɛ, nakɔbaara fana bɛ Kɛ. Nakɔjiri dɔw Ye mangoro, lenburu, buyagi, manje, namasa ani sɔmɔ ye. Nakɔlafɛn dɔw Ye tamati, nkɔyɔ, salati, nanaye, melɔn ʃù ani gan ye.
Kà Fàra sὲnɛ ni nakɔbaara kan, ncìbugukaw cɛ sirilen dòn baganmara fana na. Yenkaw ka bagan marata dɔw Ye misi, bà, saga, fàli, wùlu ani jakuma ye. Kami ni tònkɔnɔ, jὲnɛntubanni ani ʃɛ Ye kamanmafɛn marata dɔw ye. Jɛgɛmara fana bɛ Kɛ yen forow ‘kɔnɔ.
Baara fɔlen ninnu kɔ fɛ, jago fana bɛ Kɛ Ncìbugu nka sugu tɛ yen. Jago minnu bɛ Kɛ olu dɔw Flɛ : butigifeere, sὲnɛfɛn-feere, jiriden-feere, baganjago ani ʃɛfeere.
Nin Bɛɛ kɔ fɛ, ncìbugukaw bɛ bololabaara ni donsoya fana Kɛ. u ka bololabaara kɛta dɔw Ye sìgilandla ni sansaradla ye.
Dugu fὲɛrɛko
Kungosogow fàgali la, fὲɛrɛ caman Bɛ ncìbuguka ‘bolo. Olu dɔw Flɛ : marifa, sɔgɔlan, bese ani waraminɛ-nɛgɛ. Fὲɛrɛ minnu Bɛ yen kungokɔnɔw fàgali la olu Ye manabɛlɛ, ntɛnfɛrɛ, wɔ̀lɔjuru ani buturu ye. Fὲεrε minnu bɛ Kɛ sokɔnɔfɛnw minɛni la olu Flɛ: Jonbori (ka juru ncoma Fili misi ‘ɲɛ, ncɔlɔ (ka misiden Dabɔ sin na), ka bagan masina Nɛgɛn ka Dòn a koronyɔrɔ la walima k’a Gɛn ka Minɛ. Лɛlakegunyako minnu bɛ Kɛ dugu fɛ olu Ye ncankoroda, gɛnkurunindla ani fìnisɔgɔ ye.
Dugu yiriwaliko
Yiriwaliko siratigɛ la, nin ko kura kofɔtaw Dònna Ncìbugu ‘kɔnɔ : pɔnpekɔlɔn, jabaranin, kɔɔrisugu, moto, jibanbew, kalalikɛ-mansin ani sὲnɛkɛ-mansin. Baɲuman-kɛtɔn min Bɛ yen o Ye « Save the children » ye. Ale ka yiriwalisira Ye kàlanko ye.
Dugu kàlanko
Kàlanko siratigɛ la, lakɔlikàlan de fɔlɔ Dònna dugu ‘kɔnɔ w’ale fana de fanga ka bòn kà Sago kàlan bɛɛ kan. Foroba lakɔli-kàlanso fla de Bɛ yen. U fla bɛɛ kàlanw Ye sànkɔnɔntɔn-kàlan ye. Lakɔlikàlan kɔ fɛ, balikukàlan fana bɛ Kɛ ncìbugukaw fε yen. Ale kɛyɔrɔ kelen de Bɛ yen.
Lakɔlikàlan sababu la, Ncibuguka dɔw Kɛra jɔyɔrɔ-tigiw ye. Nagazanga Disa B’o la. Ale Kɛra kolomiblon ɲεmaa « président du conseil de cercle » ye. A sìgiyɔrɔ Ye Sikaso ye. O kɔ fɛ, Лara Sanɔgɔ Bɛ yen. Ale Kɛra ‘galotigi-seere « conseiller municipal» ye. Ale fana sìgiyɔrɔ Kɛra Sikaso ye.
Dugu batoko
Silamɛya de Bɛ Ncìbugu. A dònbaa tɔgɔ Ye Jakaliya Jabaatε ye. Misiri gansan fla de Bɛ dugu ‘kɔnɔ.
Dugu ɲɛnajɛkow
Nin ɲɛnajɛlako ninnu bɛ Kɛ ncìbugukaw fɛ an Bɛ dòn min na i ko bì: kɔɲɔ, denkundi, seliw, sànyɛlɛmaw, sànkunbɛn, laadalakow ani tɔnɲɛnajɛw. Лɛnajɛ ninnu fɔliminɛnw Ye flen, fle, buru, bàra, bala ani dunun ye.
Farikolo-ɲɛnajɛ minnu bɛ Kɛ dugumɔgɔw fɛ olu Ye ntolatan ni nɛgɛso-boli ye. Dugu ɲɛnajɛw kɛyɔrɔ Ye fὲrɛ ye.
Dugu kungoko
Kɔ̀ kelen Bɛ Ncìbugu. Jɛgɛ minnu bɛ Sɔrɔ o kɔ̀ in na olu dɔw Ye manɔgɔ, saalen, ntɛbɛn, samu, kɔnkɔn, talaka, dodò ani zeku ye. Kaana ni koorokaara fana bɛ Sɔrɔ kɔ̀ in na.
Ncìbugu kungo-jiri dɔw Ye jala, banan, sanan, genun, nkaba, npeku, zaban, nsira, bumu, ʃì, nɛrɛ, balazan, sunsun, woo ani zɛkɛnɛ ye.
Kungofɛn minnu bɛ Sɔrɔ Ncìbugu kungo ‘kɔnɔ o la fànba Ye sinɛnin, warablen, miniɲan, dànkalan, duga, kungo kami, wɔ̀lɔ, bunun, baninkɔnɔ tɔnkanjɔ ani bàla. Dugu kungodaw Ye fla ye: Farakan ni Side.
Dugu kaburudoko
Ncìbugu kaburudo Ye sàba ye: jeliw ta, mɔgɔkɔrɔbaw ta ani denmisɛnw ta. Kaburudow Bɛ dugu ni tlebin ‘cɛ.
Dugu waatiko
Waati minnu bɛ Fɔ ɲɔgɔn ‘kɔ Ncìbugu olu Ye samiɲɛ ni kawulɛ ani tlema ye.
Dugu kabakoma-yɔrɔko
Dugu kabakomayɔrɔ tɔgɔ Ye Lolo ye.
Blàdon : 2017-04-29 Yɛlɛmako laban : 2017-04-29
