Mahatma Gandi (Mohandas Karamchand Gandhi)
Buruju
Mahatma Gandi (Mohandas Karamchand Gandhi) Wolola 1869 sàn Ɔtɔburukalo tlè 2 Ɛndi jàmana kàn kɛrɛnkɛrɛnnenya la Pɔrbandar (Porbandar) dùgu ‘kɔnɔ. Gandi somɔgɔw tùn Ye fɛntigiw de ye. Gandi Bɔra du min ‘kɔnɔ, o tùn jàtelen dòn hɔrɔnbolo mɔgɔw ye. A fà tùn Y’u ka yɔrɔ minisi fɔlɔ. Kà Gandi ʃì To « sàn tan ni sàba (13) la, u ye a flanmauso dɔ Di a ma furu la. O tɔgɔ Ye Kasturbɛ Nakanji (Kasturbai Nakanji) ye. Gandi tùn b’o Jàte a jɔn ni baarakɛla dɔrɔn ye. A Nimisara o waleya in kosɛbɛ taalen ‘kɔ ɲɛ fὲ.
Лɛnamaya
Gandi ye Sàriya Kàlan Lɔndɔnn (Londres) Anglɛjamana kàn. A ka baara tùn Ye lapasili ye kiirikow la. 1893 sàn, Gandi Nàna o baara in da Mìnɛ Sudafrik. ‘Sàn tan o kɔ fὲ, Gandi y’a ka ɲɛnamaya taabolo Yὲlɛma pew. A y’i Màbobɔ jyɛnkow bɛɛ la. A tùn b’a kùn Di a yὲrɛ la, kà bololamɔgɔ ka baarakɛtaw Kɛ, a k’olu ka fìnidontaw Dòn. Gandi dònfini ye bɛɛ fìnikɔnɔ kelen de ye. A b’o Meleke a yὲrɛ la dɔrɔn. Gandi taabolo dɔ Mìnɛ min bɛ mɔgɔ Blà tlennenya, yὲrɛminɛ, ɲɛkɔrɔkodɔgɔya, ani yὲrɛta sira kàn. A Sèginna kà Nà a fàso la (Ɛndi) 1914 sàn k’a To o lahalaya in na. Gandi ye kὲlɛ ‘caman Kɛ a ka jàmana ‘kɔnɔ nkà a ka kὲlɛ tùn tɛ Kɛ ni màramafɛnw ye. A tùn bɛ jàmanaden Lafamuya a ka hakilinaw la ni kumakan barikamaw walasa u k’u ɲɛ Yὲlɛn kà yὲrɛta, tlennenya ani làdiriya sira Mìnɛ. A tùn bɛ taamaw Kɛ ni mɔgɔw ye bɔlɔnw ‘kɔnɔ walasa yὲlɛma ka Dòn màra kɛcogo la. Gandi ye yὲlɛma caman Dòn Ɛndi jàmana ‘kɔnɔ. A ka waleyaw ma nàfa ma Dan Ɛndi jàmana dàma mà, a ye jyɛn bɛɛ Nàfa.
Gandi Kɛra jyɛn lakununbaga dɔ ye.
Diinɛ dàntɛmɛwalekɛlaw ye Gandi Fàga k’a To a seli la 1948 sàn Zanwuyekalo tlè 30.
Halibi, Gandi ka halilinaw B’a la kà jyɛn Lakunun.
Blàdon : 2021-11-20 Yɛlɛmako laban : 2021-11-20
