Kaniko - Fàkan

Kanikɔ

Dugu yɔrɔfɔli

Kanikɔ ye Mali dugu ncinin dɔ ye. A bɛ Sikaso marabolo ani Kucala kolomi fɛ. A bɛ Galoda min na o ye Sìnsinna ye nink'a kolomi kɛ Kucala ye fana. A ni Kucala cɛ bɛ Bɛn bam 15 ma ka Taa kɔrɔn fɛ. N'i b'a fɛ ka Taa Kanikɔ, i bɛ Bɔ Kucala k'i Kùnda Sìnsinna kan. O bɛ Kucala ni kɔrɔn 'cɛ ni bam 1 ye. I bɛ Tɛmɛ yen na ninka sɔrɔ k’i Kùnda Kanikɔ kan. Kanikɔ bɛ Sɔrɔ dugu misɛnnin wɛrɛ minnu ni ɲɔgɔn 'cɛ o dɔw ye Naposela, Tri I, Tri II ani Npɛrɛso ye.

Dugu tɔgɔko

Kanikɔ tɔgɔ Sɔrɔla "kaan" ni "kɔ" fɛ.. Sani yɔrɔ tu ka Tigɛ, donsokɛ dɔ tùn bɛ To ka Taa kungoyaala la yen. A yɔrɔ tùn ye kɔ de ye. Kɔ in na, ɲamaku min bɛ Weele fana ko babin kalamanin o tùn ka ca yen. Mamara la, o bɛ Weele ko kaan. O y'a To a ye yɔrɔ taamasiɲɛ Kɛ ni o ɲamaku ye. "Kaan" ni "kɔ" Dorokora ka Kɛ "kaankɔ" ye. O kɔrɔ ye ko tɔgɔ Dlara ni daɲɛ-kumaden fla ye. Kelen ye mamara ye ka tɔ kelen Kɛ bamamankan ye. "Kaankɔ", o bɛ "babin kalamanin kɔ" Jira kɔrɔko siratigɛ la. Nka kuma daw yɛlɛmacogo ye Kaankɔ Laban Yɛlɛma ka Kɛ Kanikɔ ye bamanankan na. Mamara ta yɛlɛmacogo Kɛra Kaahɔ ye.

Dugu dugutigiya

Masakɛ-duguko tle la, Kanikɔ tùn tɛ masakɛ-dugu ye. A tùn bɛ masakɛ-dugu min ka mara 'kɔrɔ o ye Molobala ye. An bɛ 'bì min na, dugu bɛ Mara faama-dugutigi fɛ. Kanikɔ Sìgira mɔgɔ min fɛ o tɔgɔ ye ko Naɲɔ Sanɔgɔ. Ale ka baara tùn ye donsoya ni sɛnɛ ye. A Bɔra Zeena.

Dugu bònya

Kanikɔ munɛ bɛ Bɛn kìn sàba ma. A dugumɔgɔw bɛ Taa 1613 ɲɔgɔn na. A sìgikɛnɛ man bòn kosɛbɛ. Kabini Kanikɔ Sìgira, a ma Wuli ka Bɔ a bɛ yɔrɔ min na la.

Dugu siyako

Kanikɔ sìgibaaw ye miɲankaw ni bamananw ye. Dugu jàmuw ye Sanɔgɔ, Kulibali, Sogoba ani Drame ye. Kanikɔ, Mamara ni Bamanankan de bɛ Fɔ. Nka mamara fɔli bɛ bamanankan ta kan, bari a dugumɔgɔ fànba ye miɲankaw ye. Hali bamanan minnu bɛ yen, u ka bamananya tɔ Tora bɔyɔrɔko ma. U ka tàbiyaw ni miɲankaw taw Kɛra kelen ye.

Dugu baarako

Sɛnɛ ye Kanikɔ baaraw la fànba ye. O sɛnɛfɛnw na, u bɛ saɲɔ, keninke, kàba, kɔɔri ani tiga de sɛnɛ kosɛbɛ. Nakɔlabaaraw bɛ Kɛ yen. U bɛ fɛn caman Sɛnɛ u ka nakɔw 'kɔnɔ. Nakɔjiriw b'u fɛ i n'a Fɔ mangoro ani manje. Nakɔlafɛn kɛnɛ minnu bɛ Sɛnɛ yen o dɔw ye tubabunkɔyɔ, tamati, fòronto ani ʃù.

Sɛnɛ tɛmɛnen 'kɔ, numuya bɛ Kɛ yen fana. Numuw bɛ dàbadlaw ni jeledlaw Kɛ. Baganmara bɛ Kɛ yen kosɛbɛ. U ka bagan marataw fànba ye misiw, fàliw, sagaw, bàw ani wùluw ye. U ka kamamanfɛn marataw ye ʃɛw, kamiw ani tonkɔnɔw ye

Jago bɛ Kanikɔ baaraw la. Yen jagofɛn caman ye sɛnɛfɛnw, butigifɛnw ani baganw. Ninnu bɛɛ tɛmɛnen 'kɔ, bololabaara bɛ Kɛ yen i n'a Fɔ jiriʃi, sojɔw ani motodlaw. Donsoya bɛ Kɛ yen fo ka Se donso-bolodon yɛrɛ ma.

Dugu yiriwaliko

Kanikɔ ka yiriwa siratigɛ la, kɛnɛyaso kelen ani musojiginso kelen bɛ yen. O tɛmɛnen 'kɔ, fɛn damadɔ fana bɛ Sɔrɔ yen i n'a Fɔ ɲɔsimansinw, pɔnpekɔlɔnw, jabaraninw, kɔɔrisuguw, motow, kalalikɛmansinw ani sɛnɛkɛ-mansinw. Kanikɔ ni baɲuman-kεtɔn dɔw ye baara Kɛ ka Tɛmɛ ani dugu ni dɔw bɛ baara la hali bì.

Kanikɔkaw ni CMDT bɛ baaraɲɔgɔnya la. O ka yiriwa ɲɛsinnen bɛ fɛn minnu ma olu ye kɔɔrisɛnɛ, nɔgɔkow, sanni ni feere ani jurudon ni jurusara ye. AMER ka baara tùn ɲɛsinnen bɛ sɛnɛko de ma, kɛrɛnkɛrɛnya la nɔgɔko ni ɲɔmarayɔrɔko. MAISON FAMILIALE ka baara tùn ɲɛsinnen bɛ dugumɔgɔw kàlanni ma sɛnɛ, baganmara ani dibɔlanw dlali ma.

Dugu kàlanko

Balikukalan bɛ Kɛ Kanikɔ. O dabɔ ni sisan 'cɛ bɛ Taa sàn 42 la. Lakɔlikalan dabɔ ni sisan 'cɛ bɛ sàn 20 Bɔ. Blonkɔnɔ-kalan bɛ Kɛ yen. O fana dabɔsan ni sisan 'cɛ bɛ sàn 45 Bɔ. Kàlanso kelen min bɛ yen o ye dugumakalan fàn fɔlɔ ni fàn flanan ye. Sànkɔnɔntɔn-kalan y'a mumɛ ye . Madarasa-kalanso min bɛ yen o ye dugumakalan fàn fɔlɔ dɔrɔn ye. Sànsàba-kalanw de bɛ Kɛ o 'kɔnɔ.

Dugu batoko.

Laadalabatow ni bì batow bɛɛ bɛ Kanikɔ. Laadalataw la, ɲa kelen bɛ yen min batoyɔrɔ tɔgɔ ye ɲato ye. Nàmakɔrɔ kelen bɛ yen min Bato nàmakɔrɔto la. Лininkajugu fla ni kla kelen ani ze kelen bɛ yen. U ka bì batow ye silamɛya ni kerecɛnya ye. Misiri fla bɛ yen silamɛya batow kama. Mɔgɔ min Nàna n'o ye o ye Dramann Sanɔgɔ ye. A dònsan ni sisan 'cɛ bɛ sàn 104 ɲɔgɔn Bɔ. Eglizi tɛ yen fɔlɔ. Mɔgɔ min Nàna ni kerecɛnya ye o tùn bɛ Weele ko Zɔrz Danbɛlɛ. A dònsan ni sisan 'cɛ bɛ Taa sàn 30 ɲɔgɔn na.

Dugu ɲεnajεko

Лɛnajɛlako minnu bɛ Kanikɔ olu ye seliw, sɔnniw, ani kɔɲɔw ye. A ɲɛnajɛw la fɔlifɛn minnu bɛ Fɔ olu ye bala, dunun, bàra, jenbe, nkɔnin, ntaman. O fɔlifɛn ninnu bɛɛ bɛ Fɔ u ka bamanansangaw na fana.