Kr Dukure : PMT tɔnden
Mamadu Dukure ye fàsojɔ-tɔnko cɛsiri Kɛ sàn 20 ɲɔgɔn ‘kɔnɔ Mali la. Kabini a Bɔra Fàransi ka Nà malisigi la 1965 sàn na, a y'i Sèndon politiki la. Hakilila min tùn b'a la k'o bɛ Se ka jamana Mara, o tùn ye jyɛnyɛlɛma hakililaw ye. O hakilila min Flɛ o ye, ni dɔw ko o ma ko dabolo-yɛlɛma, o tùn ɲɔ ɲɛnen dòn kosɛbɛ Mali kàlanbaaw 'yɔrɔ o waati la. Dabolo-yɛlɛma miiriya bɛ maa kàlannen minnu na o waati, o dɔw ye fangaɲini-tɔn dɔ Sìgi ko PMT (Parti Malien de Travail) an bɛ min Bayɛlɛma ka Kɛ "Baara Fangaɲini-tɔn Mali 'tɔgɔ la". O tɔn in tùn bɛ ko caman Kɛ dogo la Modibo Keyta ka fanga waati. Komin Modibo ka tɔn yɛrɛ tùn bɛ jyɛnyɛlɛma sira kan k'o Kɛ Mali taabolo ye, o ka fanga tùn bɛ PMT mɔgɔw ka dìbi-dibilakow kàla ma nka o ma dànnatɛmɛ-wale Tà ka PMT tɔndenw Sɛgɛrɛ don kelen ʃi. PMT tùn bɛ ŋaara Da fanga ka taabolo la yɔrɔ caman. U tùn bɛ Jigin Modibo la kosɛbɛ ko 'tɔba b'a Jὲ jyɛnyɛlɛma miiriyaw bòlili la jamana ‘kɔnɔ a ɲɛ ma. PMT ka wulikajɔ tùn y'o la ka sugubali Kɛ, ka jamanaden lakununni fὲɛrɛw sira Taama.
Kr Dukure Dònn'o tɔn na 1966 sàn. Ale y'i Лɛsin baarakɛlaw ni kàlanden-kulu lafaamuyali ma a miirina taabolo kan. A y'a ka siginikalanw Dabɔ o waatiw la bari a Kɔ̀nna k'a Ye ko tɔn ka kὲlɛ in tɛ na ɲɛ Sɔrɔ ni fàsojama ma Mɔ kelen ye. O dun mɔni kelen ye tùn tɛ ɲɛ Sɔ̀rɔ fyew ni kàlan forobayali tɛ. U ye waati Kɛ ka kàlanw Kɛ faransɛkan na. U y'a Ye k'o tɛ ka woyo Yɛlɛn minkɛ, u Sɔrɔla k'u Kɔdon o kansure in ma k'u Лɛsin kàlan kɛli ma an ka kanw na kɛrɛnkɛrɛnnenya la bamanankan.
Kr Dukure tùn bɛ Badalabugu kulu sanfɛbaaralaw Лini ka Kɛ ɲɔgɔn kan ka siginikalan k'u 'kùn. Mɔgɔw Bìnna k'a ka fàsojɔ-dusu Dɔn o la dɔɔnin-dɔɔnin.
1968 sàn Nowanburukalo la, Sorasiw ye Janfa Kɛ Modibo Keyta la k'a ka fanga Dafiri. O sorasiw, Musa Tarawele bɛ minnu 'kùn na, ye jamana fangaɲini-tɔnw lanagasili fὲɛrɛw Blà 'sèn kan. Fangaɲini-tɔn fɛn o fɛn tùn bɛ kὲlɛ la dugu ma olu kὲlɛli Dabɔra sa. PMT, ale min tà tùn ka jugu jyɛnyɛlɛma hakililakow la, o tɔndenw Kɛra bolokɔnin taamaseere ye sorasifanga bòlibaaw 'bolo. Maa kàlannen minnu bɛ jamana ‘kɔnɔ fana n'u b'u ka kàlan hakililaw Dòn fàsojama 'kɔrɔ olu bɛɛ tùn ye fanga ma jugu ye. Sorasifanga ye kùnnafoniko lablali bɛɛ Kɔn. Tɔn bɛɛ ye yɛrɛɲini Dabɔ.
1970 sàn Nàna Se. PMT tɔndenw bɛ To kà dìbi-dibilabaaraw Kɛ fàsojama lakununni kamà. O dɔ 'sen fɛ, u ye fanga tnɛmahakilila dɔ Jɛnsɛn 'dogo la. O 'kùnnafoni sugu tùn ɲɔ ɲɛlen bɛ a waati la ko "tract" an bɛ min Weele bamanankan na ko bɔlɔnnasɛbɛn. A ka c'a la, a kùnnafoniw 'dibaa tɛ Dɔn bari a tìgiw bɛ Siran fanga 'ɲɛ a ko la. Sorasiw ka sɛgɛsɛgɛli Bɔra PMT tɔndenw kan.
U ye 'tɛgɛ Kɛ Kr Dukure ni tɔnden wɛrɛw la 1969 awirilikalo la. Лininkali ni matɔɔrɔ kɛlen 'kɔ, u Taara ale Blà Zandarameri la. A n'a jὲɲɔgɔn ye kalo 5 duuru Kɛ kasɔrɔ u ma Kiiri. Kiiri kɛlen, u ye kalo 18 kaso Da u 'kun na. O sàn kelen, a sorasitɔn keln in, CMLN, y'i tɛgɛ Da sorasi farin dɔw kan minnu tùn bɛ halisa Modibo Keyta kanu na. Dìbi Sila Jara tùn b'o la. Kr Dukure b'a Lakali cogo min na: "Dìbi Sila ninnu minɛnen y'u ka ŋanaya Jira ni International dɔnkili dali ye. Anw y'u nàkan Mɛn k'an To kasobon na. O ye n dusu Лaga ka n Blà ka poyi dɔ Sɛbɛn k'u Jansa ko Mɔnɛbɔ cɛbalenw".
Sorasiw ye Kr Dukure n'a tɔw Jɛnsɛn jamana kasobon ni ɲɔgɔn 'cɛ. Ale Taar'i yɛrɛ Sɔrɔ Yòroso kasobon na. A ye kalo 18 ɲɔgɔn Kɛ Yòroso kaso la. Kr Dukure y'a ka poyi caman Sɛbɛn k'a To yen kaso la. A ka kaso Banna 1971 sàn kalo 10nan na.
Sàn flà kasoladon Kɛra Kr Dukure ka ɲɛni da dònnen ye Musa n'a ka mɔgɔw fɛ. Tɔn ka jama-blasira Tora 'sèn na. Fὲɛrɛ min tùn bɛ tɔn 'bolo, i n'a Fɔ jyɛnyɛlɛma tìgilamɔgɔw b'a Kɛ cogo min na jyɛn yɔrɔ tɔw la, o tùn ye tɔnden kelen-kelen bɛɛ ni jὲɲɔgɔn flà sìrilen bɛ ɲɔgɔn na. O ye sàbaninjɛ sugu dɔ ye cɛmancɛlamɔgɔ flà tɛ ɲɔgɔn Dɔn min na. O b'a To ni mɔgɔ kelen Minɛna jὲ la, hali ni o jὲɲɔgɔn kelen Dɔnna k'o fana Minɛ, jὲ mɔgɔ tɔ bɛ To kelen ye o bɛɛ 'kɔ o min fana ni jὲɲɔgɔn wɛrɛ bɛ K'a ye. O la tɔn ka fὲɛrɛw waleyabaa bɛ Sɔrɔ tùma bɛɛ mɔgɔ minɛnenw kɔ fɛ. 'Mɔgɔ fana bɛ Sɔrɔ min bɛ Bɔ kasolamɔgɔ ka ko kàla ma kà Dòn a ka denbaya jìgiya 'kɔrɔ sɔn.
Kr Dukure minɛni dɔ 'sèn fɛ, o y'a Sɔrɔ Alfa Umar Konarɛ tùn y'a ka sàbaninjɛ mɔgɔ dɔ ye. U y'ale Minɛ minkὲ, u ye ɲɛni sugu bɛɛ Da ale kan ko fo a k'a jὲɲɔgɔn tɔw Fɔ. Ale ma gindo Bɔrɔtɔ fyew. 'Se ma Kɛ Alfa ma o ʃyɛn na k'o sababu Kɛ Kr Dukure ka yɛrɛsɔsɔbaliya ye.
PMT tɔn na, Kr Dukure ka cɛsiriw la belebele dɔ tùn ye kanko ye. Bamanankan bɛ Se ka Kɛ tɔn ka kùnnafoni-carinnan ye cogo min na. Mɔgɔkalan bɔlen 'kɔ a la, a tùn bɛ jyɛnyɛlɛma gafew bayɛlɛmani Kɛ bamanankan na. A ye kubakaw ka jamanatigi, Fidɛl Kastro, ka gafe dɔ bayɛlɛma ko "Jyɛnsira na n cyɛntigiya". O n'a ɲɔgɔnna caman bayɛlɛmani Kɛr'a fɛ.
Musa ka mɔgɔw ka lajaba cogoya tùn ka jugu u ka mɔgɔ minɛnenw kan. U ka lajaba kɛcogo tùn ka ca. O lajabaw la, bugɔli ni donita tùn b'a la. U ka bugɔli kɛcogo tùn ye k'a tìgi Da a kɔnɔ kan k'a sèn flà Yankan 'cogo la, a sèntabaraw kɔnɔ bɛ Jan san fɛ. O la sisan, olu bɛ Fɛrɛ u ka ko ma. U bɛ Sɔrɔ k'a tìgi Bugɔ ni busa ye a sèntɛgɛ ‘kɔnɔ ka waati jan K'o la. O tùma, i sènkɔnɔna bɛ Minɛ k'o Gàn ŋamaŋama.
Tɔn ka dabolo-yɛlɛma kὲlɛ Nàna Se 'hakɛ la fo Mali ka kàlanden minnu bɛ jamana kɔ kan, olu caman tùn jìgi dayɔrɔ tùn ye Kr Dukure ka sugubaliw ye jamana ‘kɔnɔ u kɔ fɛ yan. A ka c'a la, o kàlanden ninnu caman tùn bɛ dabolo-yɛlɛma tɔnninw na u ka kàlanyɔrɔw la yen sani u ka Nà a waleyali Kɛ jamana ‘kɔnɔ u nàlen. O kàlandenw na, lapasalikɛla Hamidu Jabaatɛ tùn bɛ Faransi a ka kàlanw na. Kr Dukure ka waleyaw tùn lakodɔnnen tùn dòn ale ka jὲ mɔgɔw fɛ Faransi yen.
Kr Dukure ka baara fànba tùn bɛ kàlandenw kan nka a furadama ma a ka tɔnko kὲlɛ ni kàlansokɔnɔ-kalan Dòn ɲɔgɔn na. N'a bɛ kàlan na kàlandenw 'kùn waati min na, a da tɛ Se jamana kùnkankow ma. A b'a ka ɲɛfɔli Kɛ k'a Ban a da tɛ Tù fanga ka filibaanciya ʃi ma. A ni kàlandenw tùn bɛ ɲɔgɔn Sɔrɔ kɛnɛ sugu minnu kan, olu ye jὲkafɔw kɛnɛ ye. O jὲkafɔ Làbɛnna ale yɛrɛ fɛ sa o, walima o Làbɛnna mɔgɔ wɛrɛw fɛ sa o, ale kɔni ka kɛnɛ sɔrɔlen tùn ye o ye fanga mafɔli ni mɔgɔw lakununni la.
Kr Dukure ni faamaw karili dɔ tùn bɛ na Kɛ ɲɔgɔn na 1978 sàn na. O y'a Sɔrɔ a ka ɲɔgɔlɔn sɛbɛnnen dɔ tùn Bɔra Cɛblen Daramɛ kàlandennama n'a ka jàma fɛ ENSUP la. Лɔgɔlɔn in tɔgɔ tùn ye "Ni sàn Cyɛnna jate tɛ kalo la". A tùn bɛ fanga ka mara kɛkojuguya n'a ka tlenbaliya kan jamanadenw kɔ kan. Kàlandenw y'a Dyagoya Bɔ ENSUP la jama la don min, o y'a Sɔrɔ fanga tɔgɔlamɔgɔw bɛ kɛnɛ kan. A ma Bɛn olu ma fyew. A don tɛmɛnen ma Mɛn ni ɲànkeliw ma Dabɔ. Fanga ye a bɔli ɲɔgɔlɔnden dɔw Cὲ fɔlɔ. A Tlara ka ENSUP ɲɛmaa, ko Kari Dànbɛlɛ, Bɔ a jɔyɔrɔ la, ENSUP ɲɛmaaya la kɔni. Kr Dukure min tùn ye ɲɔgɔlɔn in sɛbɛnbaa ye, u ma Se ale ma bàri Cɛblen Daramɛ ni ɲɔgɔlɔnbɔla ʃi ma To u k'a Dɔn ko ale de y'a sɛbɛnbaa ye.
Kr Dukure minɛni laban min Kɛra, o Kɛra 1980 sàn na Abdul Karim Kamara, n'a bɛ Weele ko Kabral, o minɛni 'sèn fɛ. U karamɔgɔ sàba ɲɔgɔn de Kɛra mɔgɔ minɛnen ye o ʃyɛn: Nfiktɔr Si, Cɛblen Daramɛ ani kr Dukure yɛrɛ. Mali kàlandenw tɔgɔlatɔn, ko UNEEM, ye mànkan Wuli yɛlɛma dònni na ko kàlandenw ka ko caman na ani jamana taabolow. Komin mɔgɔ fɔlen ninnu tùn ye bolokɔnin taamaseerew ye dabolo-yɛlɛma siraw kan kà kɔrɔ, sorasifanga ye kàlanden-ɲɛmaaw n'u ka karamɔgɔ ninnu bɛɛ Cὲ. A ko Kɛra gintanba ye Bamakɔ ‘kɔnɔ a waati la. Musa ka fanga dafirili tùn bɛ kàlandenw ‘kɔnɔ a ʃyɛn fɛ. U Taara ni Kr Dukure ninnu ye fo Buresa, Mali ni Alzeri dàncɛ la. U ye dɔgɔkun kelen Kɛ kaso bonkuru kelen ‘kɔnɔ yen sani kàlandenw ka gintan fanga ka Se fanga bɔli a ‘kan kan Bamakɔ.
Mɔgɔ minnu tùn bɛ PMT sun na, olu ye Abdramann Bàba Ture ye, cὲ min tɔgɔ laban Nàna Da ENI kàlanso la, Ali Nuhun Jalo, o min ye Wasablon ɲɛmaaya Kɛ alfatle la, Kàdari Bànba, sirabakasaara ye min Sɔrɔ tumanitle la k'a To wasadenya la, Ogo Лangali, o min Fatura 2011 sàn na. Kàdari Bànba ɲininkalen Kr Dukure ka koɲɛ na Лangaran tàko 27nan 'sèn fɛ, o ye ninnu Fɔ a kan "n'a ye baara min da Minɛ, komin n y'a Fɔ, a t'a da Blà. A bɛ Se f'a dàn, a b'a Kɛ f'a dàn. A b'a Kɛ ka Лɛ fana" (00:18:10 - 00:18:16).
Blàdon : 2016-06-27 Yɛlɛmako laban : 2017-03-21
