Lolɛ - Fàkan

Lòlԑ

Dugu yɔrɔfɔli

Lòlɛ ye sikaso mara dugu misɛnnin dɔ ye. A n'o cɛ ye bam 160 ye. Galoda dɔ bɛ kajolo kolomi na ko "furu", o galodadugu dɔ ye lòlɛ ye. Lòlɛ ni furu cɛ man jan tèn bari bam 7 de b'u 'cɛ, furu de ye yen duguba fana ye lòlɛ ka surun min na kosɛbɛ. Kajolo min y'a ka kolomi ye o n'a cɛ ye bam 60 ye. Furu tɛmɛnen 'kɔ lòlɛ ni dugu wɛrɛ minnu bɛ dàncɛ Bɔ ye bɛjasa, o b'a ni tlebin 'cɛ ni bam 4 ye, sindi, o b'a kɛɲɛka 'cɛ ni bam 6 ye, a woroduguyanfan fɛ, logele bɛ Sɔrɔ yen ni bam 8 ye. Wasala i ka lòlɛ Lasɔrɔ sɔnnɔgɔya la a ɲuman ye i ka Bɔ furu fɛ o min dɔnnen don yen kosɛbɛ, n'o Kɛra i bɛ Blà sira nɔgɔya la.

Dugu tɔgɔko

Donsokɛ dɔ de kungoyaalatɔ Taara Bɔ lɛmasɔrɔ dɔ la a yɔrɔ cogoya y'a Ja. A fana Tora tuma bɛɛ a bɛ To ka Taa yen kungoyaalaw la fo ka na a yɔrɔ sìgili hakilina Jigin a 'kɔnɔ. A fana y'a ka bugu Sìgi yen o cogo la. A donsokɛ tɔgɔ tùn ye Numucɛ kɔnatɛ ye. Nka fɛn min ye "Lòlɛ" yɛrɛ kɔrɔko ye sa, kùnnafoni kɛrɛnkɛrɛnnen ma Sɔrɔ o kan.

Dugu marabaako

Mali la, dugutiya ye dugu maracogo dɔ ye. O dugutigiya ye suguya fla ye, laadalata ani faama-dugutigiya. A ka c'a la a fla bɛɛ bɛ se ka Sɔrɔ dugu kelen na. Nka lòlɛkaw fɛ yen laadala-dugutigiya dɔrɔn de bɛ yen. O kɔrɔ ye ko u ka dugutigiya in bɛ Nà kɔrɔya-kunda de. Kìn kelen de bɛ Lòlɛ, u ka dugutigiya bɛ Mununmunun yen de a tɛ Bɔ yen fyew. Wa fana ni kɔnatɛ tɛ jàmu wɛrɛ tɛ K'a ye. Dugutigi-sigi bɛ Kɛ lòlɛ, Nka o bɛ Kɛ dugutigi kɔrɔ Bannen 'kɔ ni kalo kelen ye. Fɛn min bɛ lòlɛ dugutigi Bɔ a ka dugutigiya la o dàn ye saya ye. Njɔ kɔnatɛ ni Atu kɔnatɛ ani Sibiri kɔnatɛ ye yen dugutigi kɔrɔ dɔw ye. Nka an bɛ don min na i n'a fɔ bì (2016) lòlɛ dugutigi ye Laji kɔnatɛ de ye.

Dugu bònya

Lɛkɔrɔ ani kulukɔrɔ ye lòlɛ kìn dàn ye. Dugu ncinin dòn, bari a mɔgɔ hakɛ tɛ Tɛmɛ 2747 kan. Wa a sìgikɛnɛ bònya fana tɛ tɛmɛ 80 kan kɛnɛ naani 'kɔnɔ.

Dugu siyako

Sɛnɛfɔ, miɲanka, gana ani bɔbɔ bɛɛ bɛ lòlɛ. Jàmu minnu bɛ yen ye: Kɔnatɛ, kɔnɛ, sanɔgɔ, danbɛlɛ ani mukoro ye. Sinankunya ɲɔɲalen bɛ yen k'a sababu Kɛ Sɛnɛfɔw ni mɲankaw ani ganaw ka fàraɲɔgɔnkan ye yen. Miɲankakan, ganakan ani bɔbɔkan bɛɛ bɛ Fɔ lòlɛ, Nka min forobayalen dòn o ye sɛnɛfɔkan ye. Furusira bɛ lòlɛ n'a laminidugu bɛɛ 'cɛ, wa furuɲɔgɔnya fana bɛ Tɛmɛ bɛɛ ni ɲɔgɔn 'cɛ lòlɛ yɛrɛ dugu 'kɔnɔ.

Dugu baarako

Lòlɛkaw bɛ sɛnɛ Kɛ kosɛbɛ. U bɛ fɛn caman Sɛnɛ u fɛ yen i n'a fɔ: Saɲɔ, keninke, kàba, kɔɔri, tiga, tiganinkuru, ʃɔ, soza, malo, bananku, woso, je, zɛrɛ, kurubaa, bɛnɛ pɔmtɛri dà, mangoro, lenburu, buyagi, manje, namasa, sɔmɔ, ɲugu, tamati, nkɔyɔ, salati, ʃù, gan, kɔnkɔn, nanaye, karɔti ani melɔn. Lòlɛkaw ye baganmara fana Fàra u bolo kan. yen, u bɛ jakuma, wùlu, fàli, saga, bà, misi, sonsan, ʃɛ, kami, tonkɔnɔ ani jɛnɛntubannin fana Mara. Laadalamɔni kelen kelenninw bɛ Kɛ yen fana, u ka o mɔnikɛminɛ dɔ ye ɲegi, jɔ ani bese ye. 'Sugu tɛ lòlɛ Nka u kɔni jogo Kɛ, bari u To k'u ka sɛnɛfɛnw ni baganmarataw jago u mogo misɛnninw kamà sɔn. Sigilandla, sansaradla, sojɔ,ani jiriʃi ye yen bololabaara kɛtaw ye.

Dugu Fɛɛrɛko

Lòlɛkaw bɛ fɛɛrɛ minnu Tigɛ kungosogow fàgali n'u minɛni kamà ye: marifa, bese, waraminɛ-nɛgɛ fɛlɛbɔ ani wosen ye. U bɛ kɔnɔw Sɔrɔ ni manabɛlɛ, ntɛnfɛrɛ, wɔlɔjuru, ani ɲɔɔrika-minɛ ye. Nka sokɔnɔtaw la u bɛ To k'olu nɛgɛ ni dumuniw, u Gɛnni ka Dòn dogodogonin na ani jonbori flili a bagan masina 'sèn 'kɔrɔ.

Dugu yiriwaliko

Лɔsimansinw, jabaraninw, kɔɔrisuguw, motow, kalalikɛ-mansinw, jisamamansin ani Lakɔliso ye ko kura nàlenw ye lòlɛ dugu 'kɔnɔ. Baɲumankɛtɔnko ma Basigi lòlɛkaw fɛ yen kosɛbɛ, Nka kelen kelennin minnu n'u ye baara Kɛ ka Tɛmɛ olu ka baara tùn ɲɛsinnen bɛ musow dɛmɛni ma kosɛbɛ ni kàlanw ani nakɔlafɛnw sɛnɛcogow ma.

Dugu kàlanko

An bɛ bì min na, lakɔlikalan dɔrɔn de bɛ lòlɛ. O làlanso min fana bɛ yen o ye duguta ye. Duguma-dakun fàn fɔlɔ de dòn sàn wɔɔrɔ kàlanw de bɛ k'a 'kɔnɔ. Lòlɛ lakɔli dabɔ ni bì cɛ (2016) ye sàn 19 ye bari Babɔra 1997 sàn na.

Dugu batoko

Silamɛya ni kerecɛnya bɛɛ bɛ lòlɛ. Alisilamɛya misiri fla de bɛ lòlɛ, jumamisiri kelen ani misirigansan kelen. Umaru sanɔgɔ de ye silamɛya Ladon lòlɛ ka Kɛɲɛ ni 1982 sàn ye. Kerecɛnya Dònna yen 2008 sàn. Lòlɛkaw ka laadalabato ye kɔrɛ ye. O batoyɔrɔ kelen b'u fɛ yen n'u b'o Weele ko Kɔrtaha. U ka dugudasiri ye miniɲan ye.

Dugu ɲεnajεko

Seli, sanyɛlɛma,tɔnɲɛnajɛw, denkudiw, laadalakow ani kɔɲɔw ye lòlɛkaw ka ɲεnajεlakow ye. U ka Fɔlifɛnw ye bala, bàra, jenbe, nkɔnin, gita, dunun ani flen ye. Лɛnajɛcogo kɔrɔ minnu bɛ yen halisa olu dɔw ye: bɛlɛda, fɛrɛn, tugu ani juruden ye. Ntonlantan , ni bòli fana ye yen ɲɛnajɛlako dɔ ye fana. Yɔrɔ dɔ bɛ Lòlɛ ko "Gataba kɔrɔ" u ka ɲɛnajɛlako caman bɛ Kɛ yen.

Dugu kungoko

Kɔw ni dàlaw ani fàlaw bɛ Sɔrɔ lòlɛ. manɔgɔ, saalen, ntɛbɛn, zara, ani sajɛgɛ de ka Teli ka Ye yen. Kaanaw ni koorow ani koorokaaraw bɛ Sɔrɔ yen kosɛbɛ. yen kungokɔnɔjiribaw ye jala, banan, sanan, genun, nkaba, npeku, zaban, dingɛ, kele, nsira, bumu, ʃì, nɛrɛ, sebe, toro, balazan, ntabakunba, kòroninfin, ntɔngɛ, zɛrɛninjɛsunsun, dukura, baro, tutu, fuganjɛ, gɛn, warabilenzaban, zɛkɛnɛ ani zaajɛ ye. Kungosogo minnu ka Teli ka Sɔrɔ yen ye: minɛn, nkolonin, warabilen, miniɲan, dànkalan, nkorongo, kungo akmi, wɔlɔ ani baninkɔnɔ ye. Lòlɛ kungodaw tɔgɔ Flɛ: nsira kɔrɔ, kungo jan ani kungo dennin.

Dugu Kaburudoko

Kaburudo?

Kaburudo fla de bɛ lòlɛ. Silamɛ ni selibali tɛ Dòn kaburudo keln na lòlɛ o sababu de Nàna ni kaburudo-flako ye u fɛ yen. Yen kaburudow bɛ dugu ni tlebin 'cɛ.