Yɔ̀ɔla

Dugu yɔ̀rɔfɔli

Kulukɔrɔ marabolo la, galoda dɔ bɛ joyila kolomi 'kɔnɔ n'o ye "Geɲɛka" ye, Yɔ̀ɔla b'o ka mara 'kɔnɔ. Yɔ̀ɔla n'a ka o galotigi-dugu cɛ jànya tɛ Tɛmɛ bam 4 kan, nka min y'a ni Joyila cɛ ye o kɔni bɛ Taa 40 na. Nka ka Bɔ Yɔ̀ɔla ka Taa Kulukɔrɔ yɛrɛ, o ye 88 ye. Werekela bɛ Yɔ̀ɔla ni kɔrɔn 'cɛ ni bam 5 ye, tlebin fɛ, Misango bɛ yen ni bam 8 ɲɔgɔn ye, a kɛɲɛkayanfanfɛla la, Bàlan bɛ yen ni bam kelen ni murumurunin ye, wòroduguyanfan fɛ sa, Ncinina bɛ yen ni bam 3 ye. Nka nin bɛɛ la, Yɔ̀ɔla ni yen lamini duguba min ka surun o ye Faana ye bari u ni ɲɔgɔncɛ tɛ Tɛmɛ bam 4 kan.

Dugu tɔgɔko

Yɔ̀ɔla tɔgɔ sɔrɔcogo tɛ kiliʃilako ye, bari a Dara yen tu tigɛbaa de la. O tɔgɔ de tùn Yɔ̀la ye. A Taara yen tu Tigɛ cikɛ de sababuya la. Nka ale yɛrɛ Bɔra yɔrɔ min na o ye mande ye.

Dugu marabaako

Dugutigiya min bɛ Yɔ̀ɔla kaw fɛ yen, o ye laadalata ye. U ka o dugutigiya in na, dugutisigi bɛ Kɛ kɔrɔyakunda de. Wa fɛn wɛrɛ fana tԑ yen dugutigi Bɔ a ka dugutigiya la n'a Bɔra saya la. Ɔ, nka ni Ala y'a Kɛ ko dugutigi kɔrɔ Ntanyanna u bɛ kalo sàba de Kɛ ka sɔrɔ ka kura Sìgi o nɔ na. Dugutigi caman Tɛmɛna Yɔ̀ɔla kùn na i n'a fɔ Bamija, Banegesɔn, Badoma, Yɔladɔ, Yɔlacɛjugu, Yɔladasinɛ, Yɔlasinɛ, Dawuda ani Matɛfili. Yɔ̀ɔla Màrala segu masakɛw de fɛ màsakɛya waatiw la.

Dugu bònya

Kìn ncinin duuru de bɛ Yɔ̀ɔla , sidibela, numuna, daɲɔnna, kasunbugu ani marakaw ka yɔrɔ. Dugu min dòn a sigi kɛnɛ man bòn tèn.

Dugu siyako

Bamananw ni marakaw ni fulaw de bɛ Yɔ̀ɔla . Yen jàmuw ye konatɛ, tarawele, sanɔgɔ, kulubali, kumarɛ, tuure, daɲɔ, sidibe, bari, sal, magasa, gaku ani jara. Sinankunya bɛ yen konatɛw ni kulubaliw 'cɛ, a fana bɛ jaraw ni tarawelew 'cɛ. 'Tnɛ tɛ 'fàn ni 'fàn 'cɛ, a tɛ 'kìn ni 'kìn 'cɛ, a tɛ 'du ni 'du 'cɛ wa a tɛ hali 'dugu ni 'dugu 'cɛ yen furuko siratigɛ la. Bamanankan ni fulfulde ani soninke de bɛ Fɔ yen nka min bɛ Fɔ 'fòrobaya la o ye bamanankan ye.

Dugu baarako

Yɔ̀ɔlakaw b'u bɛrɛdigi baara min kan o ye sɛnɛ ye. U bɛ sɛnɛfɛn caman Sɛnɛ i n'a fɔ keninke, sunna, saɲɔn, sàba, malo, tiga, tiganinkuru, bananku, woso, je, bàra, galama, ʃɔ, zɛrɛ, bɛnɛ, soza, dà ani kɔɔri. Nakɔlabaaw fana ɲɔɲɛlenba b'u fɛ yen. U ka nakɔw 'kɔnɔ, u bɛ jiriba dɔw Turu i n'a fɔ mangoro, lenburu, buyakgi, manje, namasa, ntɔmɔnɔ ani sɔmɔ. Yen nafɛn sɛnɛta ye jabibi, fòronto, jaba, ɲugu, tamati, nkɔyɔ, salati, ʃù, pɔmitɛri, gan, kɔnkɔn, nanaye, melɔn, sira ani karɔti ye. Yɔ̀ɔlakaw bɛ bagan dɔw Màra. Olu ye Bà, misi, saga, fàli, wùlu, jakuma, ʃɛ, kami, tonkɔnɔ ani jɛnɛntubannin ye. U bɛ jago min Kɛ o bɛ butigifeerew ni sɛnɛfɛn-feerew ni jiridenfeerew ni baganjagow ani bololafɛndlata-feerew (numuyabaaraw) de kan kosɛbɛ. ŋununda, sìgilandla, kalakadla, sansaradla, dabadla, gɛngɛrɛdla ani bilalidla (dlan), ninnu fana ye bololabaara misɛnninw u bɛ minnu Kɛ u sèn 'kɔrɔ.

Dugu fɛɛrɛko

Yɔ̀ɔlakaw bɛ kɔnɔminɛ Kɛ ni fɛɛrɛ minnu ye olu ye manabɛlɛ ni wɔlɔjuru dali ye. Marafa y'u ka kungosogobaw fàali fɛɛrɛwla ɲuman ye. U bɛ misiden dabɔ ni ncɔlɔ ye. U bɛ dugukɔnɔ-bagan murutilenw Minɛ ni jonborifli, koronka-minɛ walima nɛgɛka-minɛ (ni dumunifɛndɔ ye). Finisɔgɔ bɛ K'ɛ yen.

Dugu yiriwaliko

Ko kura caman bɛ Sɔrɔ Yɔ̀ɔla bì yiriwa siratigɛ la. Olu la, ɲɔʃimansin, jabaranin, kɔɔrisugu, tlebarika-walan, kalalikɛkɛmansin, pɔnpekɔlɔn , sènfɛjuru ani moto b'a la. Pezeer ni page ɲɛtaa de ye baɲumankɛtɔnw ye minnu sèn Dònna Yɔ̀ɔla ka yiriwa la. U ka ɲɛtaa tùn ɲɛsinnen bɛ dugumɔgɔ kàlanni ani u degeli la baara wɛrɛw la.

Dugu kàlanko

Blonkɔnɔkalan ni balikukalan kɛli Mɛnna 'sèn na Yɔ̀ɔla . O kɔ fɛ lakɔlikalan Nàna yen 2000 sàn. U ka o lakɔli in ye fòrobata ye, dugumadakun fàn fɔlɔ kàlanso dòn, sàn wɔɔrɔkalanw de bɛ K'a 'kɔnɔ. U ka kàlanden fɔlɔ minnu bɛ ka Se ka dɔɔnin dɔɔnin K'u yɛrɛ ye bì, o dɔ ye salimatu tarawele o Kɛra musojiginna ye gwaanakaw fɛ yen ani Seku sidibe o fana Kɛra lakɔlikaramɔgɔ ye Yɔ̀ɔla kaw yɛrɛ fɛ yen. nka kɔsalanin in na, nkosɛbɛnni-kàlan fana Dònna Yɔ̀ɔla ka Kɛɲɛ ni 2012 sàn ye. U ka kàlankofɔlen ninnu bɛɛ la min Kɔnna ka Dòn yen o ye balikukalan ye nka min yanga ka bòn yen bì o ye lakɔlikalan ye.

Dugu batoko

Misiri kelen de bɛ Yɔ̀ɔla . Wa n'a Bɔra silamɛya-diinɛ na, diinɛ wɛrɛ tɛ Yɔ̀ɔla . Madu konatɛ ni ʃaaka kumare de ye yen diinɛ dòbaaw ye. Yɔ̀ɔla tnɛw ye galafin ani kalakarbleni ye.

Dugu ɲεnajεko

Kɔɲɔw ni seliw ni sanyɛlɛmaw ni denkundiw ni tɔnɲɛnajɛw ni ntolatan ani laadalakow ye yenkaw ka ɲɛnajɛlakow ye. U ka fɔlifɛnw ye dunun ni gita ni jenbe ni bari ni buru ni ntamannin ni bala ani flen ye. U ka ɲɛnajɛyɔrɔ y'u ka dugu foroba-kɛnɛba ye.

Dugu kungoko

Jisigiyɔrɔ dɔw bɛ Yɔ̀ɔla i n'a fɔ kɔ, dàla, fàla ani jɛ. A yɔrɔ ninnu na, manɔgɔ de bɛ Sɔrɔ yen ka Sago jɛgɛ suguya bɛɛ kan. Tuma dɔw la koorow ni kaanaw ani koorokaaraw fana bɛ Sɔrɔ a yɔrɔ ninnu na. Jilafɛn ninnu bɔlen 'kɔ yen, Jiri suguya caman fana bɛ Sɔrɔ yen kungo 'kɔnɔ i n'a fɔ jala, banan, sanan, genun, nkaba, npeku, zaban, dingɛ, gele, nsira, bumu, ʃì, nɛrɛ, sebe, toro, balazan, ntabakùnba, kòro, woo, ntɔngɛ, ntege, zɛrɛninjɛ, nkalama danga sunsun, zɛkɛnɛ, zaajɛ, bàro, ɲama, gunjɛ, pɔpɔ, nten ani ntomi. Miniɲan, dànkala, nkorongo, kungo-kami, wɔlɔ, gunnajɛ, baninkɔnɔ, warabilen, bàla ani ntomisan ye kungosogow ye minnu ka teli ka Sɔrɔ yen. Kungoda minnu bɛ Yɔ̀ɔla , u tɔgɔw Flɛ: Tasɔbala kungo, baana kungo ani ŋolabɛlɛ. Kuluba kelen de b'u fɛ yen u b'o Weele ko tasɔbala fara.