Sɛn Izidɔr

Dugu yɔrɔfɔli

Sɛn Izidɔr ye dugu ye min bɛ Fuɲa-Moribugu galoda fɛ marabolo fɔlɔ la. Dugu don min fana bɛ Kita kolomi fɛ. A ni Kita cɛ ye bam 12 ye. Kɔlesina bɛ Sɛn Izidɔr ni kɔrɔn cɛ ni bam 2 ye, a ni tlebin cɛ dugu ye Duɲa ye, bam 3, Dùnba b'a ni worodugu cɛ ni bam 7 ye, min ye kɛɲɛka fɛ la ye, o ye Fuɲa ye, bam 2. Duguba min bɛ yen ni Sɛn Izidɔr n'o cɛ ka sùrun, o ye Kita ye.

Dugu tɔgɔko

Tɔgɔ wɛrɛ tɛ dugu in na Sɛn Izidɔr kɔ. A Sigìra Ɛrnɛs Mara fɛ min Nàna siratigɛ la.

Dugu dugutigiya

Sɛn Izidɔrkaw ka dugutigiko ye laadalata ye min bɛ jamu caman ka bolo kan.U ka dugutigiya bɛ Nà sugantili-kunda de. Ni dugutigikɔrɔ Faatura, kura de bɛ Sìgi o kɔ. U ka dugutigikɔrɔ dɔw tɔgɔ flɛ: Danasin Keyta, Kamil Sangarɛ, Zawiye Mara. Sisan dugutigi ye Moris Keyta ye. Jamanatigi-dugu min ka mara tun b'a kan, o ye Kita ye.

Dugu bònya

Sɛn Izidɔr ye kìn kelen pe de ye. Mɔgɔ 500 ɲɔgɔn b'a kɔnɔ bì. A ba sigiyɔrɔ fɔlɔ la halibi. Dugu in sìgikɛnɛ ye bam 400 kɛrɛ naani na. Maninka, bamanan ani fla de ye yen siyaw ye. Yen jamuw ye Keyta, Jakite, Tarawele, Jara, Sangarɛ ani Mara. Jamu kofota ninnu bɛɛ bɛ ɲɔgɔn Furu. Furu bɛ kin bɛɛ ni ɲɔgɔn cɛ.

Yen kanfɔtaw ye maninkakan, bamanankan ye. Nka kan min bɛ Fɔ yen kosɛbɛ, o ye bamanankan ye.

Dugu baarako

Sɛnɛ ye Sɛn Izidɔr baaraw la fànba dɔ ye. Ka Fàra o kan baganmara, jàgo ani mɔni bɛ Kɛ yen.

Forosɛnɛ siratigɛ la, u bɛ fɛn minnu Sɛnɛ, olu ye: keninke, sàɲɔ, kàba, màlo, tiga, tiganinkurun, ɲimikala, gajaba, ku, bananku, woso, je, bàra, galama, ʃɔ, zɛrɛ, kuruba (jabere), danan, bɛnɛ, dà, fini, filensun, kɔɔri.

Nakɔsɛnɛ: mangoro, buyagi, manje, bananku, jafarana, jabibi, sebe, lenburuba, lenburukumu, mandiriye, namasa, tamati, nkɔyɔ, jaba, salati, ʃù, nanaye, melɔn, karɔti, pɔpɔrɔn, beterafu.

Jàgo: sὲnεfεnw, fìnifeere, butigifeere, baganjago.

Baganmara : misi, bà, saga, sonsan, fàli, sò, wùlu, jakuma, bama, koorokaara.

U bɛ kamanmafɛn minnu Mara, olu ye: ʃɛ, kami, tonkɔnɔ, jɛnɛntubanin; bawɔlɔ. U ka mɔni ye laadalata ye min kɛ minɛnw jɔ, doolen ani sansaranin ye. U b'o mɔni in Kɛ jisigiyɔrɔw de la.

Bololabaara minnu bɛ Kɛ Sɛn Izidɔr olu ye : sigilandla, kalakadla, sansaradla, bɔrɛdla.

Dosonya bɛ yen. Ninnu bɛ la, sɛnɛ de fanga ka bon yen kosɛbɛ.

Dugu fὲɛrɛko

Fɛɛrɛ minnu bɛ Sɛn Izidɔrkaw bolo kungofɛnw fàgali la olu ye : manabεlε, ntεfεrε, wɔlɔjuru, wɔlɔgεn, bese, waraminɛ-nɛgɛ, nkalaŋɛ, fɛlebɔ, basaminɛ-nɛgɛ, dingɛ tigɛli ka wɔlɔfan Bla o kɔnɔ, ʃiladɔn mana dali, buturu, kalanin, marfa.

Sokɔnɔfεnw minεni : ncɔlɔ ( ka misiden Dabɔ sin na), jonbori (ka juru ncoma Fili misi ɲε), ka bagan masina Nεgεn ka Don a kεyɔrɔ la walima k’a Gεn ka Minε.

Dugu yiriwaliko

Kokura nàlenw Sɛn Izidɔrkaw fɛ yen, olu ye : Лɔsimansin, jabaranin, kɔɔrisugu, tlebarika-walan, kalalikεmansin, moto, pɔnpekɔlɔn, kɔlɔn ŋana, sɛnɛkɛ-mansin, senfɛjuru, latigɛdɔn, jisamamansin.

Baaɲumankɛ-tɔn min ni dugu Delila ka baara Kɛ, o ye CARTAZI ye.

Min n'a bɛ baara la ɲɔgɔn fɛ bi, o y'o CARTAZI kelen in ye. Ale de Nàna dugu musow dɛmɛni kan ma nakɔbaara fɛɛrɛ ɲumanw na.

Dugu kàlanko

Lakɔlikalanso 1 de bɛ yen min ye foroba ye.

Dugu batoko

Krecɛnya de bɛ Sɛn Izidɔr. Eglizi kelen de bɛ yen.

Dugu ɲεnajεko

Kɔɲɔ, laadalakow, tɔnɲɛnajɛw, seliw, sanyεlεmaw ani sankunbεn ye Sɛn Izidɔrkaw ka ɲɛnajɛlakow ye. U ka o ɲɛnajɛ ninnu fɔlifɛnw ye nkɔnin, flen, gita, bàra ani dunun, bɔlɔn, dan, sinbi, kisa, daro ye. Nka ɲɛnajɛfɛn kɔrɔ dɔw fana bɛ yen i n'a fɔ bɛlɛta, nparibɔ, fɛrɛn, juruden, nten, wali, ʃεnta ani kɔlɔci. Sɛn Izidɔrkaw ka nin ɲɛnajɛ ninnu bɛ Kɛ fɛrɛ de la, n'o ye Bàra ye a ni ntolatan kɛnɛw. Nin bεε kɔ fε farikoloɲεnεjε wεrεw bε yen i n’a fɔ sennantolatan, sennaboli ani nεgεsoboli.

Dugu kungoko

Sɛn Izidɔr kungo kɔnɔ, jisigiyɔrɔw ( kɔ, fàla), jiriw ani kungofɛnw de bɛ yen.

Sɛn Izidɔr kɔ ye kelen ye, fàla ye keln fana ye.

Jisigiyɔrɔ ninnun na fɛn minnu bɛ Sɔrɔ yen : salen, ntɛbɛnbaman, ntigin, dodo, talaka, nfanan ; bàma, kaana, koorokaara, ntori, wondo.

Jiriw : jala, bànan, sanan, genun, nkaba, dingɛ, gele, npeku, zaban, nsira, bumu, ʃi, nɛrɛ, sebe, toro, balazan, kɔlɔ, ntabakùnba, koro, woo, ntɔngɛ, ntege, zɛrɛninjɛ, nkalama, danga, sunsun, zɛkɛnɛ, zaajɛ, nten, ɲama, ngùna, minkɔn, ntomi, wɔlɔ.

Kungofɛnw : sinɛnnin, bàla, minɛn, nkolonin, warabilen, suruku, miniɲan, dànkalan, ntomisa, nkorogo, duga, kungokami, wɔlɔ, bunun dingon, tentanin, baninkɔnɔ, tonkanjɔ, ntubanin, sɛgɛ.

Kungoda minnu bɛ Sɛn Izidɔr, olu ye Bɛrɛla, Duɲakɔrɔba ani Mawilena ye. Kùlu min bɛ yen, o ye Dayna kùrunin ye.

Dugu kaburudoko

Kaburudo saba bɛ dugu in na. O flako Sɔrɔla yɔrɔw janya ɲɔgɔn na fɛ. U bɛ kɛɲɛka ni Worodugu fɛ.

Dugu waatiko

Waatiko nàasira la, waati minnu bɛ Sɛn Izidɔr, olu ye tlema, samiɲɛ ani kawulɛ ye. Yen funteni sannadan ye 45 ye. Nɛnɛ dugumadan ye 10 ye. Sanji hakɛ nànen, samiɲɛ kelen kɔnɔ, ye ml 950 ye.