Fuɲa moribugu

Dugu yɔrɔfɔli

Fuɲa moribugu ye galotigidugu ye min bɛ Kayi marabolo la. A ka kolomi ye Kita ye. Fuɲa moribugu ni kita cɛ ye bam 15 ye. Fuɲa moribugu laminiduguw ye: Kɔ̀lɛnna ni Duɲa ni karadenbugu ani Kodokonin ye. Nin laminidugukofɔlen ninnu na n'a Bɔra Kodokonin na a tɔ ʃi n'a cɛ tɛ bam 10 Bɔ.

Dugu tɔgɔko

Tɔgɔ fla tɛ dugu in na fuɲa Morbugu 'kɔ.

Dugu marabaako

Laadaladugutigiya de bɛ fuɲa moribugu. Bì, yen dugutigiya bɛ Kɔrɔlen de 'bolo. Yen dugutigiya bɛ Nà kɔrɔya-kunda. N'i Sìgira dugu 'kùn na yen ni saya tɛ i tɛ B'a la ko foyi wɛrɛ kama. U fana ka dugutigiya bɛ Mununmunun kìn kelen de la. U bɛ kalo wɔɔrɔ de Kɛ ka Sɔrɔ ka dugutigi kura Sìgi ni kɔrɔlen Banna. Yen dugutigikɔrɔ dɔw ye Garaseku sise ani Burama sise ye. Fuɲa moribugu galoda galotigi fɔlɔ ye Jan jalo ye, a flanan ye Sidi keyita ye. Fuɲa moribugukaw tùn bɛ Mara Kita màsakɛw fɛ màsakɛyatle waatiw la.

Dugu bònya

Kìn kelen de bɛ fuɲa moribugu. A sigikɛnɛ tɛ Tɛmɛ bam 1 kàn kɛnɛ naani 'kɔnɔ. Yen b'a sìgiyɔrɔ flanan de la.

Dugu siyako

Yenkaw ye fulaw ni màninkaw ni bamananw ni jɔhɔrɔmɛw ani màrakaw ye. U jàmuw ye keyita, magasuba, ja, kamara, jara, sidibe, tuure, ani sise ye. Sinankunya siratigɛ la, sisew bɛ tlon Kɛ bɛɛ fɛ fo n'a Bɔra sidibew la. Yen, 'furu tɛ Tɛmɛ siselakaw ni numuw 'cɛ, n'o tɛ n'a Bɔr'o la tɔ bɛɛ bɛ furu Kɛ ɲɔgɔn ma. Siyakofɔlen ninnu bɛɛ ka kan bɛ Fɔ fuɲa moribugu. Nkà bamanankan ni màninkakan de ye yen fòrobakanw ye.

Dugu baarako

Sɛnɛ bɛ Kɛ yen kosɛbɛ. Yen sɛnɛfɛndɔw Flɛ: keninke, saɲɔn, sàba, tiga, tiganinkuru, woso, je, ʃɔ, zɛrɛ, bɛnɛ, dà, ɲimikala, bananku, mangoro, buyakgi, manje, lenburu, namasa, ntɔmɔnɔ, sɔmɔ, fòronto, jaba, tamati, nkɔyɔ, gan, salati, ʃù, kɔnkɔn, nanaye, ɲugu ani melɔn. Yen, Bà, misi, saga, fàli, wùlu, jakuma, ʃɛ, kami, tonkɔnɔ ani jɛnɛntubannin y'u ka bagan marataw ye. Jago siratigɛ la u bɛ sɛnɛfɛn-feerew ni baganfeere ni butigifeere ani bololafɛndlata dɔw Feere. fuɲa moribugukaw ka sugu jɔdon ye juma ye. Donsoya ni mɔni bɛ Kɛ yen fana. Yen mɔnikɛyɔrɔw ye: telefa ni jijan ni bumukɔrɔmadala ye. Yen mɔnikɛ-minɛw ye: susu ni jɔ ani sagiw ye.

Dugu fɛɛrɛko

Marifa, wosen, fɛlɛbɔ, nkalaɲɛ, manabɛlɛ, ntɛnfɛrɛ wɔlɔjuru, basaminɛ-nɛgɛ, jakumaminɛ-nɛgɛ, dingɛ tigɛli ka wɔlɔfan Blà o la, o bɛɛ y'u ka kungosogow ni kɔnɔw fàalifɛɛrɛw ye. U b'u ka misidenw Dabɔ ni ncɔlɔ ye. U b'u ka misi murutilenw Minɛ ni jonbori walima k'a Nɛgɛ ni dumunifɛn ye walima k'a bagan masina Koron ka Dòn yɔrɔ koronnen dɔ la.

Dugu yiriwaliko

Yen ko kura nàlenw ye: Лɔʃimansin, jabaranin, kɔɔrisugu, tlebarika-walan, pɔnpekɔlɔn, sɛnɛkɛ-mansin, sènfɛjuru, arajo, kɔlɔn ŋana, kalalikɛmasin, kɛnɛyaso ani moto ye. USAID ani CMDT de Kɛra Baɲumankɛtɔnw ye minnu ye baara Kɛ fuɲa moribugukaw ka yiriwa siratigɛ la. U ka yiriwa Лɛsinna baganmara ni kɔɔrisɛnɛ ni sannifeere ma.

Dugu kàlanko

Blonkɔnɔkalan de Fɔlɔla yen nɔ. U ka lakɔlikalan da Minɛna 1997 sàn. Dugumandakun fàn fɔlɔ ni fàn flanan bɛɛ b'u fɛ yen. Fòrabata dòn. Balikukalan fana bɛ yen kabini 1995. An bɛ bì min na lakɔlikalan de yanga ka bòn ni tɔw ye.

Dugu batoko

Juma misiri kelen ani misiri gasan fla bɛ yen. Yen silamɛya donbaaw ye Sumayila sise ani Solomann magasuba ye. Moribayasakow bɛ Latlen yen hali bì. Yen dugudasiri ye jinɛ ye.

Dugu ɲεnajεko

Kɔɲɔ ni seli ni sanyɛlɛma ni sankunbɛn ni denkundi ni ntolatan ni tɔnɲɛnajɛ ni laadalakow ni bɛlɛta ni nparibɔ ani fɛrɛn ye yenkaw ka ɲɛnajɛlakow ye. U ka fɔlifɛnw ye dunun ni flen ni jenbe ni wasanba ni buru ni gita ani ntamannin ye.

Dugu kungoko

Yen jisigiyɔrɔw ye kɔw ni dàlaw ni fàlaw ye. manɔgɔ, ntɛbɛn, saalen, wùlujɛgɛ, sajɛgɛ, nàna, ntingin, dodò, koorow, kaanaw ani koorokaaraw fana bɛ Sɔrɔ yen ji ninnu na. Jiri suguya minnu bɛ yen ye: jala, sanan, genun, nkaba, npeku, zaban, gele, nsira, bumu, ʃì, nɛrɛ, sebe, toro, ntɔngɛ, zɛrɛninjɛ, sunsun, ntɔngɛ, ntabakùnba, busun, kùnjɛ, ntege ani zɛkɛnɛ ye. Kungosogo minnu ka Teli ka Sɔrɔ yen olu ye: Gɔn, lɛ, dajɛ, waraninkalan, bàla, warablen, dànkala, nkorongo, kungo-kami, miniɲan, wɔlɔ, gɛlɛnin, tentannin, digon, ntomisa, baninkɔnɔ, ani tonkanjɔ ye. Yen kungodaw ye kɔbada, fòroba, namakɔrɔkuru, kurunindala, fòronin, kùngo jan ani nadaganin ye.