ʃikolonba

Dugu yɔrɔfɔli

Kàpaala min y'a ka galoda-dugu ye a n'o 'cɛ ye bam 3 ye. A Bɛ Sikaso marabolo kolomi min na o ye Kucala ye. ʃikolonba n'olu cɛ jànya ye bam 25, Kucala, bam 170, Sikaso. A dafɛduguw ye Farakɔrɔ bam 20, Finkɔrɔnin bam 08, Tri I ni II bam 7, Ntɔrlanin bam 5. Molobala de y'a ka kafoda-dugu ye, a ni min cɛ ye bam 22 ye.

Dugu tɔgɔko

ʃikolonba tɔgɔ Dara a tu Tigɛbaa de la. Ale tùn bɛ jɔnya de la ka tɔɔrɔ ni maʃibakow Nàna ale Lafarinya ni k'a ja Gɛlɛnya. O kɛlen a nana Ban ka Bòli ka na Sìgi yen tu 'kɔnɔ. Màa kɔrɔbaw ka fɔ la, ko a tùn bɛ Bɔ "bgii" de. A nana Farinya fo yen lamini kɛlɛmasaw bɛ a ɲiyɔrɔji Sìgi. U y'a Da a la o de la ko "ʃi" a kɔrɔ ye k'a Banna. Ɔ, u Tora u b'a Weele o la f'u nana "kolonŋɔ" fana Fàra a kan tun, o fana kɔrɔ ye ko "jugu". i komin ʃi in Kɛr'a tɔgɔ yɛrɛ ye sa, u sinna ka dɔ in Fàr'a kan ni k'a Weele "ʃikolonŋɔ" na. Mamara dòn n'an ya bayɛma bamanankan na a bɛ "ʃi jugu" Di kɔrɔko siratigɛ la. A dugu in tɔgɔ Sɔrɔla nin sira in de fɛ. Wa o kelen in de fana Mununmununna ka na Kɛ "ʃikolonba" ye bì.

Dugu marabaako

Laadaladugu-tigiya de bɛ ʃikolonba. Yen dugutigiya tolen bɛ kìn kelen de 'bolo. Wa hali o kìn in fana na sunŋaraw dɔrɔn de bɛ K'a ye. Ni ʃikolonba dugutigi Ntanyana u tɛ Grin dɔ Sìgi o nɔ na fɔlɔ dɛ, laada dɔ de bɛ yen o bɛ Latlen waati kelen de la sàn 'kɔnɔ. N'u ka o laada in Latlenna tuma min na u bɛ Sɔrɔ dɔ Sìgi. ʃikolonba ye dugu kɔrɔba de ye, o de y'a To a Marala dugutigi caman fɛ ka Tɛmɛ fo ka na Se Лanimaba sunŋara ma bì. O dugutigi kɔrɔ ninnu dɔ ye: Bàba sunŋara, Nabirɛ sunŋara, Ŋolo sunŋara, kùlu sunŋara, jeba sunŋara, Parze sunŋara, Лana sunŋara, Npɛrɛ sunŋara, Namajomɔ sunŋara, Fàsiri sunŋara, ʃooze sunŋara ani Dahamu sunŋara ye. ʃikolonba Sìgira cɛfarin de fɛ nka o n'a ta bɛɛ a ma jamanatigiduguya Sɔrɔ. U tùn bɛ Laminn Danbɛlɛ de ka mara 'kɔnɔ, n'o ye molobala jamanatigi ye.

Dugu bònya

Duguba tɛ ʃikolonba ye. A mɔgɔw caya o caya u tɛ Tɛmɛ 2700 kan. Yen kìnw ye naani ye. Лibamaso, sunnaso, nafanna ani ceniɲina. ʃikolonba ma sìgiyɔrɔyɛlɛma Kɛ a tu tigɛli ni bì 'cɛ.

Dugu siyako

Miɲakaw dɔrɔn de bɛ ʃikolonba. Yen jàmuw ye Tarawele, sunŋara, danbɛlɛ, jabaatɛ, saare konatɛ ani ture ye. Sinankunya bɛ ʃikolonba ni dugu wɛrɛ minnu 'cɛ yen laminduguw la, o ye Baso, ziina ani wurekela ye. Furuɲɔgɔnya bɛ Tɛmɛ yenkaw ni laminidugu bɛɛ 'cɛ, w'a bɛ Tɛmɛ fana du bɛɛ ni ɲɔgɔn 'cɛ ani kìn bɛɛ. Mamara ni bamanankan de bɛ Fɔ ye. Nka mamara bɛ Fɔ kosɛbɛ yen ka Sago bamanankan kan.

Dugu baarako

ʃikolonbakaw bɛ sɛnɛ sɛbɛkɔrɔkɛ. U bɛ sɛnɛfɛn caman Sɛnɛ, i n'a fɔ keninke, saɲɔn, sàba, malo, tiga, tiganinkuru, gajaba, bananku, woso, je, bàra, galama, ʃɔ, zɛrɛ, bɛnɛ, dà ani kɔɔri. Wa u bɛ foronto ni tamati ni nkɔyɔ ni salati ni ʃù ni gan ni kɔnkɔn ni nanaye ni melɔn ni sira fana Sɛnɛ. U bɛjirituru fana Kɛ. Yen jiriturutaw ye: lenburu ni mangoro ni buyagi ani sɔmɔ ye.O kɔ fɛ, u bɛ baganmara ni jago ani bololabaara misɛnnin dɔw fana Kɛ u sèn fɛ. U ka bagan marata yen, daba ni kamanmafɛn-kunda na o dɔw ye bà, misi, saga, fàli, wùlu, jakuma, lɛ, ʃɛ, kami, tonkɔnɔ ani jɛnɛntubannin ye. U ka jago sinsinnen dòn butigifeerew ni sɛnɛfɛn-feerew ni jiridenfeerew ni baganjagow ani bololafɛndlata-feerew ma. Yen sugu jɔdon ye sibiri ye. Donnsoya fana bɛ Kɛ ʃikolonba yen kosɛbɛ wa bolodon bɛ K'a la fana.

Dugu fɛɛrɛko

Manabɛlɛ ni wɔlɔjuruda ani gɛnni de ye ʃikolonbakaw fana ka kɔnɔminɛ-fɛɛrɛ ye. Marafa y'u ka kungosogobaw fàalan ye. U bɛ misiden dabɔ ni fɛɛrɛ min ye o ye ncɔlɔ ye i n'a fɔ caman b'a Kɛ cogo min na. U bɛ dugukɔnɔbagan murutilenw Minɛ ni fɛɛrɛ minnu ye, o dɔ ye jonborifli, koronka-minɛ ani nɛgɛka-minɛ (ni dumunifɛndɔ ye) ye. Finisɔgɔ ni bɔfledla ni gɛnkurunnindla fana bɛ K'u fɛ.

Dugu yiriwaliko

Ko kura damadɔ bɛ Sɔrɔ yen bì, i n'a fɔ ɲɔʃimansin, kɔlɔn ŋana, jabaranin, kɔɔrisugu, tlebarika-walan, kalalikɛkɛmansin ani moto. CMDT ni MUTUEL ni JIGISƐMƐJIRI ani ЛƐTAA olu ye baɲumankɛtɔnw ye minnu sèn Dònna yen yiriwa la haali.

Dugu kàlanko

Balikukalan ni lakɔlikalan de bɛ Kɛ ʃikolonba. Yen lakɔli ye forobata ye, w'a dabɔ ni sisan 'cɛ bɛ Bɛn sàn 22 ma. Yen, dugumandakun fàn fɔlɔ ani dugumandakun fàn flanan bɛɛ bɛ yen. Lakɔlikalan de yanga ka bòn yen kosɛbɛ.

Dugu batoko

Kerecɛnya ni silamɛya ani laadalabato bɛɛ bɛ ʃikolonba. Misiri kelen de bɛ yen wa o de fana y'u ka jumamisiri ye. Npɛrɛ sunŋara de Nàna ni yen silamɛya ye. ʃikolonba kerecyɛnya dònbaa tɔgɔ ye Etasi tarawele ye. Eglizi kelen deb'u 'bolo yen an bɛ bì min na. U ka laadalabatow ye Лasɔn, tusɔn ani jɔnkaniboli misɛnnin dɔw i n'a fɔ màha, ɲininkajugu o n'a ɲɔgɔnna wɛrɛw.

Dugu ɲεnajεko

ʃikolonbakaw ka ɲɛnajɛlakow ye kɔɲɔw ni seliw ni sanyɛlɛmaw ni sankunbɛnw ni ntolatan ani laadalakow (napun, kalenɛ...) ye. U ka fɔlifɛnw ye ya ni bàra ni bala ni dunun ani cicara ye. U ka ɲɛnajɛyɔrɔ ye dugu foroba-kɛnɛba ye u bɛ o min Weele ko kafubgɔ.

Dugu kungoko

Kɔ ni dàla de bɛ Sɔrɔ ʃikolonba kungo 'kɔnɔ. Wa o yɔrɔ ninnu na manɔgɔ ni saalen, ntɛbɛn ntri, kaanaw, koorow ani koorokaaraw bɛɛ bɛ Sɔrɔ yen. Jiri suguya caman bɛ yen kungo 'kɔnɔ fana o dɔw ye jala, banan, sanan, genun, nkaba, npeku, zaban, dingɛ, gele, nsira, bumu, ʃì, nɛrɛ, sebe, toro, balazan, kɔlɔ, ntabakùnba, kòro, woo, ntɔngɛ, ntege, zɛrɛninjɛ, nkalama danga sunsun, zɛkɛnɛ, zaajɛ, bàro, ɲama, gunjɛ pɔpɔ ani nten. Yen kungosogow ye miniɲan, dànkala, nkorongo, kungo-kami, wɔlɔ, gunnajɛ ani baninkɔnɔ. Yen kungodaw yegbiisigi, kafɔŋsigi, suuru, kaanin, faahɔ, fukɔrsigi anintɔrsigi ye.

Dugu Kaburudoko

Kaburudon sàba de bɛ ʃikolonba. Yen kaburudon kɛli sàba ye, o Sɔrɔla fànko defɛ. Fàn minnu ka surun ɲɔgɔn na u jɛlen bɛ kaburudonw na o cogo de la. A kaburudo ninnu bɛɛ bɛ dugu tlenyanfan de fɛ .