Kodokonin

Dugu yɔrɔfɔli

Kodokonin ye fuɲa moribugu galodadugu dɔ ye. A bɛ Kayi marabolo kolomi min fɛ o ye Kita ye. Kodokonin ni kita cɛ ye bam 25 ye, 10 b'a ni galotigidugu yɛrɛ 'cɛ. Kodokonin kɔrɔfɛyanfan na, Kodofara bɛ yen ni bam 1/2 ye. A tlebinyanfan na, Jankola ni biriko bɛ yen ni 1/2 ye fana. Brɛda b'a kɛɲɛka fɛ ni bam 7 ye. Wòroduguyanfan na, Badala bɛ yen ni bam 5 ye.

Dugu tɔgɔko

Donsokɛ dɔ de ye kodofara tu Tigɛ n'o ye tɔgɔ tùn ye Sabu Musa sibibe ye. Nkà fɛn min ye dugu tɔgɔ yɛrɛ sɔrɔko ye kùnnafoni kɛrɛnkɛrɛnnen ma Sɔrɔ o ko kàn.

Dugu marabaako

Laadala-dugutigiya de bɛ Kodokonin. Yen dugutigiya bɛ Nà kɔrɔya-kunda wa n'a Bɔrɔ saya la foyi wɛrɛ t'a B'a nɔ na. U ka dugutigiya o fana tolen bɛ kìn kelen ni jàmu kelen ka bolo de kàn. Nkà n'a Ntanyana u bɛ kalo kelen ni tle tan Kɛ ka sɔrɔ ka kura Sìgi a nɔ na. Sabu Musa Sibibe Bɔra bɛrɛdala de ka na kodokonin tu Tigɛ. Minnu Sìgira dugu 'kùn na a kɔ fɛ olu ye Tɛnɛnba musa ni Fani sidibe ani Maliki sidibe. Min bɛ yen bì o ye Haji sidibe ye.

Dugu bònya

Kodokonin ye kìn kelen de ye. A bònya tɛ Tɛmɛ bam 2 kàn kɛnɛ naani kɔnɔ.

Dugu siyako

Fulaw ni bamananw ni màrakaw ani màninkaw de bɛ kodokonin. Yen jàmuw ye: Kulubali, sise, jakite, sidibe, sangare ani Tarawele ye. Sinankunya bɛ sidibe ni sangare 'cɛ yen. Furuko siratigɛ la, 'tnɛ foyi tɛ yenkaw ni ɲɔgɔn cɛ. Yen kanw ye bamanankan ni màninkakan ni màrakakan ye. Nkà min Fɔ yen fòrobaya la o ye bamanankan ye.

Dugu baarako

Sɛnɛ bɛ Kɛ kodokonin kosɛbɛ. U bɛ keninke, saɲɔn, sàba, tiga, tiganinkuru, woso, je, ʃɔ, zɛrɛ, bɛnɛ, dà, kɔɔri, fini, mangoro, buyakgi, manje, fòronto, jaba, tamati, nkɔyɔ, gan, salati, ʃù, kɔnkɔn, ɲugu ani melɔn Sɛnɛ yen. Yenkaw bɛ bagan dɔw fana Mara i n'a fɔ: Bà, misi, saga, fàli, wùlu, jakuma, ʃɛ, kami, tonkɔnɔ ani jɛnɛntubannin ye. Mɔni fana bɛ Kɛ yen. U ka mɔnikɛ minɛw ye jɔ, susu, sagi, doolen, zɔlɔ ani bese ye. Jago siratigɛ la yenkaw bɛ sɛnɛfɛn-feerew ni butigifeere ni baganfeere ani bololafɛndlata-feere (ŋununda, daba, bɔgɔdagadla, sìgilandla ani jirisʃi) Kɛ. Donsoya fana bɛ Kɛ yen halisa.

Dugu fɛɛrɛko

Marifa, wosen, wɔlɔgɛn, fɛlɛbɔ, manabɛlɛ, ntɛnfɛrɛ wɔlɔjuru, samani ka wɔlɔ Minɛ a fan kan, dingɛ tigɛli ka wɔlɔfan Blà o la ani tonbiri y'u ka kungosogow ni kɔnɔw fàalifɛɛrɛw ye. U b'u ka misidenw Dabɔ ni ncɔlɔ ye. U b'u ka misi murutilenw Minɛ ni jonbori flili ye. Walima a Nɛgɛni ni dumunifɛn ye walima k'a bagan masina Koron ka Dòn yɔrɔnin dɔ la. U bɛ bɔflew ni gesedaw fana Kɛ.

Dugu yiriwaliko

Yen ko kura nàlenw ye: Лɔʃimansin, jabaranin, kɔɔrisugu, tlebarika-walan, kalalikɛkɛmansin, sɛnɛkɛ-mansin, sènfɛjuru, arajo ani moto ye. CMDT ni jigisɛmɛjiri ni ACOR ni TOP sahɛl ani KIMA ye baɲumankɛtɔnw ye ninnu sèn Dònna yenkaw ka yiriwa la. U ka o yiriwa Лɛsinna sɛnɛko ni sannifeere ani dɛsɛbaatɔw dɛmɛni de ma.

Dugu kàlanko

Lakɔli dugumadakun fàn fɔlɔ kàlanko kelen de bɛ kodokonin. U ka lakɔli da Bɔra 1998 sàn. Lakɔli kɔ fɛ, balikukalan fana bɛ dɔɔnin dɔɔninkɛ yen. U ka balikukalanso da Minɛna 2013sàn, a bɛ Kɛ yɔrɔ fla la yen. Lakɔlikalan de Dònna kà Kɔn yen kàlan bɛɛ 'ɲɛ wa hali bì o de yanga ka bòn ka Tɛmɛ tɔw kàn.

Dugu batoko

Silamɛya ni bamananya de bɛ kodokoninkaw fɛ yen. Yen silamɛya daminɛ ni bì 'cɛ bɛ sàn 145 ɲɔgɔn Bɔ. Bakari Sise de y'a dònbaa ye. Dugusɔn fana bɛ Kɛ kodokonin. Yen dugu dasiri e fàli ye.

Dugu ɲεnajεko

Kɔɲɔ ni seli ni sanyɛlɛma ni sankunbɛnw ni denkundi ni ntolatan ni tɔnɲɛnajɛ ani laadalakow ye yenkaw ka ɲɛnajɛlakow ye. U ka fɔlifɛnw ye gita ni dunun ni flen ni jenbe ni bàra ni wasanba ni nkɔnin ani tɛgɛrɛtlon ye. Yenkaw ka tlonkɛcogo kɔrɔw ye bɛlɛda ni bulufili ni nparibɔ ani fɛrɛn ye. U ɲɛnajɛw bɛ Kɛ fòrobakɛnɛba min kàn u b'o Weele ko "La".

Dugu kungoko

Kɔw ni ba ni dàla ani fàlaw bɛ kodokonin. Manɔgɔ ni ntɛbɛn ni npɔliyɔ ni saalen ni kɔnkɔn ni zara ni wùlujɛgɛ ni sajɛgɛ ni nàna ni baman ni ntigin ni mɛdɛnin ye jɛgɛ suguyaw ye minnu bɛ Sɔrɔ yen jisigiyɔrɔw la. O kɔ fɛ, bàmaw ni koorow ni kaanaw ani maliw bɛ Sɔrɔ yen. Jiri suguya caman bɛ yen kungo 'kɔnɔ i n'a fɔ jala, sanan, banan, genun, nkaba, npeku, zaban, gele, nsira, bumu, ʃì, nɛrɛ, sebe, toro, ntɔngɛ, zɛrɛninjɛ, sunsun, zaajɛ, nten ani zɛkɛnɛ. Kungosogo minnu ka Teli ka Sɔrɔ yen olu ye: Dànkala, nkorongo, kungo-kami, minɛn, warabilen, miniɲan, wɔlɔ, gɛlɛnin, wùluwara ani wòronin ye.Yen kungodaw ye mafilɛndala, tintiba, kɔninfara, tomono, kudenda, fàranin ani ba bila.

Dugu Kaburudoko

Kaburudon naani de bɛ kodokonin yen. Nkà kùn wɛrɛ t'a la u fɛ yɔrɔw jànya 'kɔ.

Dugu waatiko

Yen waatiw fàlen-fàlen cogo Flɛ: ni samiɲɛ Bɔra yen kawulɛ bɛ Nà, n'o Bɔra yen, tlema bɛ sɔrɔ ka Nà. Sanji minnu bɛ Nà kodokonin sanmiɲa kelen 'kɔnɔ bɛ Taa 140 na. Yen funtenin hakɛ sannadan ye 30 ye a nɛnɛ hakɛ dugumadan ye 40 ye.