Selekenaani tɔn (SNT)
Bὲn, Dànbe ani Tlennenya
Dùgukolo hɛɛrɛma kàn
SNT: Kɔrɔko n'a dlanniko
SNT ye tɔn ye min Sìgira sen kan 1945 sàn. An bɛ don min na i ko bì, SNT ka tɔnden-jamana ye 193 ye. SNT ka kùntlena n'a ka baaraw bɛ Kɛ ni làɲini kɛrɛnkɛrɛnnen dɔw ye minnu kofɔlen dòn a ʃàriyasunba 'kɔnɔ.
SNT ka tɔndenya
Tɔn in ka jamana 193 kelen kelen bɛɛ 'sèn bɛ tɔn ka koɲa bɛɛ cakulu la, n'an b'a Fɔ o ma tùbabukan na ko: Assemblée générale. Walasa 'sɔn ka Kɛ i dònni ma SNT la, cakɛda min bɛ tɔnden bɛɛ kùnkankow kùn na (assemblée générale) fo yàmaruya ka B'o 'yɔrɔ ka Da lakana-cakulu fana ka laɲini kan, an bɛ min Weele tubabukan na ko: Conseil de sécurité.
SNT ka cakɛdako
SNT ka cakɛda kùnmabaw Sìgira 'sèn kan kabini tɔn dlani 1945 sàn. A cakɛda kùnbabaw ye: Bɛɛjɛ-cakulu (assemblée générale), Lakana-cakulu (conseil de sécurité), Sɔrɔ ni adamadenya kulu (conseil économique et social), lakɔlɔsili-kulu (conseil de tutelle), jyɛnmàa ka kiriko cakɛda (la cour internationale de la justice) ani sɛbɛnko-caso (sécredariat).
Лɛmaayaso
Bɛɛjɛ-cakulu ye selekenaani tɔn hakilinaw nɔnablabaa ani selekenaani tɔn kumada ye, kɛnrɛnkɛrɛnneya la se Tɛ minnu ye. Màa min Bɛ tɔn in ‘kun nà sisan o Ye Ban ki-munn ye. Kore jàmanaden dòn. A ye baara in da Mìnɛ zanwuyekalo tlè 1lɔ 2007 sàn. U ka bὲnkan bɛ Yàmaruya ka “Kɛ kolabɛn-caso ɲɛmaa ye”.
Sɛbɛnko-ɲɛnabɔda
Sɛbɛnko-ɲɛnabɔda Ye SNT ka cabonda dɔ ye. A dlalen dòn ni cabondaw ye jɔyɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnenw ni ‘baara-ɲɛdɔn hakika B’u kelen-kelen bɛɛ la, nkà u bɛ jὲɲɔgɔnyaw kalanso baaraw hukumu kɔnɔ walasa ka bὲnɲɔgɔnya Sìnsin u ka don o don kolabɛn baarakɛtaw la, tɔn dagayɔrɔw n’a cabonw na jyɛn fàn bɛɛ fɛ. Лɛmaaba min bɛ Sìgi a kùn na, o bɛ sàn duuru de Kɛ. N’o Banna, a bɛ Se kà Lakuraya ni lakana-cakulu ka laɲini ye.
Zuwɛnkalo tlè 30nan 2015 sàn, a ɲɛmaayaso (sɛbɛnko-caso) ye màa 41081 Tà baara la jyɛn selekenaani bɛɛ dɔ la (A/70/605). Ka Da u kaàjyɛn selekenaani baaradenya kàn, SNT cakulu cakɛlaw Fàra a ɲɛmaaba kàn, a si t’a ka baarakɛta Dajira yɔrɔ wɛrɛ la n’a Bɔra selekenaani tɔn la. Wà u bɛ Tla k’u Kàli k’a fɔ u tɛ kùnnasigi-fanga ni fànga suguya wɛrɛ foyi ka yàmaruyakan Mìnɛ.
Kàsabiw, Bolodaliw, Cakɛdaw
Selekenaani jàmanaw ka fàraɲɔgɔnkan-tɔn ka taabolo, o min bɛ Weele tùma dɔw la fana tɛmɛsen-bolo mà ko «selekenaani jàmanaw ka du», o labὲnnen dòn ni selekenaani tɔn ni bolodaliw ni kàsabiw ani cakɛda-jolenw ye. Nin bolofara ninnu kelen kelen bɛɛ n’u ka ɲɛmaayaso n’u ka kàsabi an’u ka tɔnden-jamanaw dòn. Bolodaliw ni kàsabiw bɛɛ mùsaka bɛ Bɔ bàaɲumankɛw ka dὲmɛw na, min tɛ tɔn yɛrɛ ye. Fɛn min ye cakɛda-jolenw ye sa, olu ye cakɛda-dulonbaliw ye minnu ka mùsaka bɛ Bɔ dὲmɛw, bàaɲumankɛw ani tɔn yὲrɛ fɛ.
selekenaani jàmanaw tɔn ka buruju
Fɔta « selekenaani ka fàraɲɔgɔn-kan », hakilina Bɔra Amerikikaw ka jàmana ɲɛmaa dɔ la, o min Ye Franklɛn D. Roosewelt ye. A fɔta in fɔlɔ Mɛnna selekenaani ka fàraɲɔgɔn-kan ka kùnkanbɔ sèn fɛ zanwuyekalo tile 1lɔ 1942 sàn na, ka jyɛnkɛlɛ flanan to sèn na.
Sɛbɛn kùn fɔlɔ
Selekenaani ka fàraɲɔgɔn-kan bὲnkan-sɛbɛn tɛgɛnɔbla Kɛra San Fransisko zuwɛnkalo tlè 26, 1945 sàn, selekenaani tɔn ka ɲɛfɔli-lajɛɛrɛ dɔ kùncɛtɔ min ka laɲini tùn ye jyɛn bɛɛ Mìnɛni ye. A sɛbɛn waleyali Dònna ‘ba la ɔkutɔburukalo tlè 24 1945 sàn. Jyɛn selekenaani kiiriso koɲɛw ye bὲnkan-sɛbɛn kɔnɔnako dɔ ye.
Selekenaani tɔn ka bὲnkan-sɛbɛn in Bolonɔbla Kɛra cidenkulu dɔ fɛ ɲɛnajɛ dɔ sèn fɛ, min tùn Labɛnna sɔrasikɔrɔw tɔgɔla-dugumasiri yɔrɔ la San Fransisko zuwɛnkalo tlè don 26nan, 1945 sàn.
Yὲlɛmaw dònni bὲnkan-sɛbɛn sàriyakisɛ 23, 27 ani 61nan na, o hakilina Tàra tɔn ka cakuluba (l'Assemblée générale) fɛ kà Bὲn desanburukalo tlè 17nan 1963 sàn don mà. A fana waleyali da Mìnɛna utikalo tlè 31nan 1965 sàn. Yὲlɛma wɛrɛ hakilina Tlara kà Tà sariyakisɛ 61 nan kùn kan tɔn ka cakuluba fὲ tùn desanburukalo tlè 20 1971 sàn, wà a bὲnkan waleyali da Mìnɛna sɛtanburukalo tlè 24 nan don 1973 sàn. Yὲlɛma dɔwɛrɛ, kà Лɛsin sariyakisɛ 109 mà, o fana hakilina Tàra tɔn cakuluba fɛ desanburukalo tlè 20 nan, 1965 sàn na, ni k’o Dòn ‘ba la zuwɛnkalo tlè 12nan, 1968 sàn.
Sariyakisɛ 23nan yὲlɛmali b’a Yàmaruya lakana-cakulu màa hakɛ kà Se tan ni kelen fo kà Se tan ni duuru mà. Yὲlɛma kura min Dònna sariyakisɛ 27 nan na, b’a fɔ ko lakana-cakulu kà hakilina tàlenw kow taacogoyaw kan, bɛna to kà Kɛ ni màa kɔnɔntɔn kà bolokɔrɔta ye sɔn (kà kɔn o ɲɛ min tùn bɛ Kɛ ni màa wolonfla ye). Wà o tɛmɛnen ‘kɔ, hakilina tàtaw ko wɛrɛw kàn bɛna Kɛ ni bolokɔrɔta ye màa kɔnɔntɔn fɛ (kà kɔn o ɲɛ min tùn bɛ Kɛ ni màa wolonfla ye) olu ‘tu la, cakɛda ka màa dùnke duuru fana ka bolokɔrɔta b’o la.
Yὲlɛma min Kɛra sàriyakisɛ 61 nan, n’a Dònna ‘ba la utikalo tlè 31 nan 1965 sàn na, o bɛ sɔrɔ ni hadamadenya cakulu màa hakɛ dan Tigɛ kà Kɛ tan ni seegin fo kà Se mùgan ni wolonfla mà. Yὲlɛmani wɛrɛ min Dara o kàn nin sàriyakisɛ in na, n’o Dònna ‘ba la sɛtanburukalo tlè 24 nan, 1973 sàn na, ye cakɛda màa yàmaruya kà Se mùgan ni wolonfla fo bi duuru ni naani mà.
Sàriyakisɛ 109 nan yὲlɛmani, o min bɛ sàriyakisɛ in fòori fɔlɔ kùn kàn, b’a Yàmaruya ko ɲɛfɔli-lajɛɛrɛba ka Kɛ selekenaani tɔn fὲ min bɛ Bòli bὲnkan sɛbɛn mafilɛli kàn, a kɛdonko n’a kɛyɔrɔko bɛɛ bɛ na Dɔgɔda bolokɔrɔta la tɔn cakuluba fὲ jàmakulu sìgiyɔrɔma 2/3 ani lakana-cakulu màa kɔnɔntɔn dɔw kà bolokɔrɔta-sungandili (kà kɔn o ɲɛ min tùn bɛ Kɛ ni màa wolonfila ye). Sàriyakisɛ 109 fòori 3 nan, o min b’a Jìra ko tɔn cakuluba tùn kà kan kà hakilijagabɔ Kɛ lajɛɛrɛko dɔ kàn min bɛ Tàli Kɛ bὲnkansɛbɛn mafilɛli kàn u ka laadala ɲɔgɔnye tàko-tannan na, Tora a cogo kɔrɔ la, K’a masɔrɔ « lakana-cakulu màa wolonfla dɔ ka bolokɔrɔta- sugandili ‘sèn b’a la », tɔn ni lakana-cakulu kɛlen ka jàabili Kɛ a fòori in kan ladala-lajɛɛrɛ tako tannan nan ‘sèn fὲ 1955sàn.
Kumadadon : Anw, selekenaani jàmanaw jàmakulu,
Sìgikunw
· kà hadamadenw Kisi kà Bɔ kɛlɛ kɔlɔlɔw mà don nàtaw la, o min ye tɔɔrɔw Lase hadamadenya ma fo ʃyɛn fla,
· Kà an ŋàniya dankɛnɛmaya ko kura ka Лɛsin hadamadenya jɔsenbaw latɔpɔtɔli mà, hɔrɔnya ni hadamadenya nàfan, tilenniya ‘kɔnɔ cὲw ni mùsow ka hakɛ ni ɲɔgɔn ‘cɛ, ani jàmanaw ni ɲɔgɔn ‘cɛ, kùnmaba Fàra nciinin kàn.
· Kà fὲɛrɛ kɛrɛnkɛrɛnnenw Sìgi ‘sen kan walasa kà kiiriko Latanga ani ʃàriyaw Labatoli, minnu Wolola sìgikafɔbaw ani hadamadenya hakɛ lafasali ʃàriyasun dɔ la,
· Kà hadamadenya ɲɛtaa Lafasa ni kà ɲɛnamaya kɛcogo ɲùman dili Dòn yὲrɛkun-sɔrɔba ‘kɔnɔ,
A ka làɲiniw
· Kà yàfaɲɔgɔnma Latiimɛn, kà ɲɛnamaya Kɛ ɲɔgɔn fὲ hɛɛrɛ la sìgiɲɔgɔn-ɲuman-ya hukumu ‘kɔnɔ,
· Kà an fàngaw Fàra ɲɔgɔn kàn walasa kà bɛn ni lakana Sàbati yjɛn selekenaani nà,
· Kà Sɔn taabolo dɔw mà ani kà siniɲɛsigi cogoya dɔw Sìnsin minnu na màramafɛnta tɛ Dàga fo n’a Kɛra ni fòrabatɔnɔ makaranni ye,
· Kà dɛmɛn Лini selekenaani cakulubaw fὲ walasa kà Se kà hadamadenya ni sɔrɔ ɲɛtaa Latiimɛ selekenaani jàmakuluw ye,
Anw ye hakilina Tà ka Fɔ k’an bɛ an fanga Fàra ɲɔgɔn kàn walasa kà nin hakilina ninnu Lawaleya.
· O siratigɛ la, an kà jὲɲɔgɔn-kùnnasigifangaw, o minnu Nɔnabilara u ka lasigidenw fὲ, u Fàrala ɲɔgɔn kàn San Fransisko dùgu ‘kɔnɔ fànga bɛɛ kàlifalen u la ni u yàmaruyalen cogo bɛɛ la, u ye selekenaani bὲnkan Tà ni kà Sɔrɔ ka tɔn dɔ Sìgi min Dakun I : Sìgikùnw ni Kùntilennanw
Sàriyakisɛ1
selekenaani kà fàraɲɔgɔnkan-tɔn kà sìgikùnw ye :
1. Kà basigi ni lakana Sàbati yjɛn ‘fàn, bɛɛ fὲ o laɲini in b’a To : ‘Fòroba waleya kisɛman dɔw kà kàn kà Tà walasa kà bὲn tiɲɛni waleya dɔw Kùnbɛn walima k’u Ban ani kà nijuguya-walew ani bɛn nagasili-wale suguya bɛɛ Kὲlɛ ni kà kow Sìgi sen kàn dùsusuma kɔnɔ ka Kɛɲɛ ni ʃàriya ni selekenaani kà jolapasali taabolow ye walasa kà ko jὲngɛnenw Latilen minnu bɛ seleke-naai ɲɛsira la, n’u bɛ Se kà Kɛ sababu ye kà Kɛ bὲn ɲinini mà balan ye;
2. Kà teriya Lakɔgɔ jàmanaw ni ɲɔgɔn ‘cɛ min bɛ Sɛmɛn jàmanadenw josariya kelenya ani u yὲrɛw kà sàriya Sìgilenw labatoli ani kà waleya suguya bɛɛ dɔ Tà kà Se kà bὲn sankɔrɔ Tà yjɛn ‘kɔnɔ ;
3. Kà jὲɲɔgɔnyaw Banban selekenaani bɛɛ la fòroba-gɛlɛyaw dugali kama jyɛn ‘kɔnɔ minnu bɛ sɔrɔ, hadamadenya, dɔnninya walima dɛmɛɲɔgɔnya, ni hadamadenya jolapasali siraw labatoli n’u lakɔgɔli ye ani kà yὲrɛkun-sɔrɔ Latiimɛ bɛɛ ye, ka Sɔrɔ ʃiyako, ‘cɛ ni musoya-ko, kanko ani diinɛnko ma Dòn a la.
4. Kà Kɛ ‘fɛɛrɛkɛnɛ ye jyɛn jàmanaw ka fànga bɛ hɛrɛ sɔrɔ min na walasa ka Лɛsin ‘fòroba ɲinifɛn dɔw mà.
Sàriyakisɛ2
Selekenaani tɔn n’a jὲɲɔgɔnw fàralen dòn ɲɔgɔn kàn kùn dɔw kama minnu Lasera Sàriyakisɛ1lɔ ‘kɔnɔ, u ka kan kà u ka wulikajɔw Kɛ kà Kɛɲɛ ni nin taabolo nìnnu ye.
1- Tɔn in Sinsinnen dòn tɔnden-jamana kelenkelen bɛɛ ka fòroba-taabolow n’u ka kelenya ye bònyani kan.
2- Tɔn ka tɔnden-jamanaw, walasa kà nisɔndiya Latinnmɛ bɛɛ ye sàriya ni nàfa wɛrɛw, kà Da n’u ka tɔndenya kan, u ka kan kà tɔn ka kùntlenanw Sirabɔ ni ŋàniya ɲumanya ye u yɛrɛw Jɛnna ni min ye kà Bɔ tɔn ka bὲnkan ‘kɔrɔ.
3- Tɔndenw b’u ka gὲlɛyaw Furakɛ ni dusumaɲɔ-fɛɛrɛw ye, u fana bɛ Bὲn ni lakana ani sàriya ka tilennenya Лini selekenaani bɛɛ ye o hukumu kelen ‘kɔnɔ, walasa olu kana ‘dan kàna Kari olu la.
4- Tɔndenw b’u ‘sèn Bɔ jawuli-walew ni jagoyafanga-boliw la, kà Лɛsin jyɛn dugukolo fàn dɔ mà walima kà Лɛsin jàmanaw ka yɛrɛtafanga-fɛɛrɛw mà wali kelen kà Лɛsin ko wɛrɛw mà minnu ni selekenaani tɔn ka kùntilennaw tɛ Taa ni ɲɔgɔn ye.
5- Tɔndenw bɛ dὲmɛ dafalen Dòn nin mà a ka kobolodalenw bɛɛ la kà Kɛɲɛ ni bὲnkan kofɔlen in taabolow ye, ani k’u ‘sèn Bɔ jàmanaw jùkɔrɔma-dondonni na ni tɔn ye kokun-bɛnwale dɔ Tà kà Лɛsin a min mà.
6- Tɔn b’a Kɛ cogo bɛɛ la walasa jàmana minnu tɛ tɔn ‘kɔnɔ, K’u ka wulikajɔw Kɛ kà Kɛɲɛ ni nin taabolo nìnnu ye, min b’a To bɛn ni lakana bɛ Basigi selekenaani bɛɛ la.
7- Sàriya foyi tàlen Tɛ ‘bὲnkan kofɔlen in ‘kɔnɔ min bɛ selekenaani tɔn Yàmaruya K’ u sèn Dòn jàmana dɔ ka ko dɔ la min dlonnen dòn o ‘jàmana masina ka ‘koɲɛnabɔ-taw la, wà fana a tɛ tɔnden-jamana si Jagoya kà nin ɲɔgɔn ‘ko Da tɔn ɲɛ ‘kɔrɔ tɔn ka koɲɛnabɔfɛɛrɛw ‘tnɔbɔli kama kà Kɛɲɛ ni bὲnkan kofɔlen in ye; ‘tuma o ‘tuma, n’o taabolo in tɛ ‘baasi Se kokunbɛn-fɛɛrɛw lawaleyali mà o min kuma bɛ dakun VII nan ‘kɔnɔ.
Dakun II : Tɔndenw
Sàriyakisɛ3
Selekenaani tɔn tɔnjamanaw ye jàmanaw ye minnu sen Dònna selekenaani tɔn ka lajɛɛrɛba la, min Kɛra San Fransisko walima minnu y’a ka yɛrɛkofɔ-sɛbɛn Bolonɔbla Kɛ kà Kɔn Zanwuyekalo tile 1lɔ ɲɛ 1942 sàn, n’u ye bὲnkan-sɛbɛn Bolonɔbla Kɛ ani k’u kà jɛn di jyɛn ɲɛ ‘kɔrɔ, ka Kɛɲɛ ni Sàriyakisɛ 110 nan kuntilennan ye.
Sàriyakisɛ4
1. Jyɛn jàmana nanamasumalen bɛɛ bɛ Se kà Kɛ selekenaani jàmanaw jɛ ‘tɔnden ye n’i Sɔnna a ka bὲnkan-sɛbɛn kɔnɔko labatoli ni tɔn ka jalatigɛ mà, ani n’u bɛ Se k’olu lawaleya.
2. Kà Kɛ selekenaani jàmana tɔn ‘tɔnden ye, u ka laɲiniw bɛɛ dafalen ‘kɔ i la, i ka tɔndenya bɛ Sɛmɛtiya bɛɛjɛ-cakulu ka hakilina tàli fὲ, o fana bɛ Kɛ ni lakana-cakulu ka laɲini ye.
Sàriyakisɛ 5
Tɔn ye kokunbɛn-walew Tà kà Лɛsin a ka tɔnden-jàmana o tɔnden-jàmana mà lakana-cakulu fɛ, o ‘jàmana masina ‘sèn bɛ Bɔ tɔn ka kow bɛɛ la waati ‘kɔnɔ ni bɛɛj-caɛkulu ka yàmaruya ye, kà Da lakana-cakulu ka laɲini kàn ni sàriyaw lawaleyali ani tɔndenya nàfaw ye. A kà josiraw n’a ka nàfaw bɛ Se kà Latiimɛ u nɔ nà lakana-cakulu fὲ.
Sàriyakisɛ 6
Ni tɔnden dɔla-kelen ye tɔn bὲnkan-sɛbɛn kɔnɔ taabolo dɔla-kelen Sɔsɔ ni kaanagɛlɛnya ye, o tɔnden-jàmana masina bolo bɛ Ko kà Bɔ tɔn ka tɔndenya la pew bɛɛ-cajɛkulu ka yamaruya ‘kɔnɔ ni lakana-cakulu ka laɲini ye.
Dakun III : Cakɛdaw
Sàriyakisɛ 7
1. selekenaani tɔn ka cakɛda kɛrɛnkɛrɛnnen dɔw Sìgira ‘sèn kàn i n’a fɔ : bɛɛjɛ-cakulu dɔ, lakana-cakulu dɔ, hadamadenya ni sɔrɔ bosoli-cakulu dɔ, dugukolokɔlɔsili-cakulu, selekenaani sariyasoba dɔ ani sɛbɛnko cakɛda.
2. Fàrankan-cakɛdaw bɛ se ka Blà ‘sèn kàn kɔsa fὲ ni màgo Jɔra u la, kà kɛɲɛ ni tɔn ka bὲnkan-sɛbɛn hakilinaw ye.
Sàriyakisɛ 8
Selekenaani tɔn tɛna ‘dan Sìgi cɛw ni musow lasɔrɔli la, kow taasira ɲuman ‘kɔnɔ, baaraw bɛɛ la, u ka cakɛda kɛrɛnkɛrɛnnew ani fàrankan-cakɛdaw la.
Dakun IV : Bɛɛjɛ-cakulu
A dlanko
Sàriyakisɛ 9
1. Bɛɛjɛ-cakulu dlannen dòn ni selekenaani tɔndenjamana bɛɛ ye.
2. Tɔnden kelen-kelen bɛɛ ka ciden duuru - duuru bɛ Kɛ bɛɛjɛ-cakulu ‘kɔnɔ.
Baarakɛtaw ni Sew
Sàriyakisɛ10
bɛɛjɛ-cakulu bɛ Se k’a da Dòn fɛn sugu bɛɛ la walima gὲlɛyaw la ninnu bɛ Dòn selekenaani ka bὲnkanw hukumu ‘kɔnɔ walima min bɛ cakɛda dɔ ka sew ni baarakɛtaw ‘kùn kàn, ani ka Kɛ Sàriyakisɛ 12nan ka blà la, o min labὲnnen Bɛ ‘gὲlɛyaw kàn minnu bɛ selekenaani tɔnden-jàmanaw, lakana-cakulu, walima tɔn ka tɔndenw ani lakana-cakulu ka làɲini ‘kɔnɔ.
Sàriyakisɛ11
1. Bɛɛjɛ-cakulu bɛ Se kà baaraɲɔgɔnya taabolo kolomaw Mafilɛ basigi ni selekenaani ka lakana ‘kan mà, fo ka taa Se taabolow mà minnu bɛ màramafɛn-bla ani màramafɛnko sàriya tiimɛnni la, ni ka Tla kà laɲininw Kɛ a taabolo ninnu kàn kà Лɛsin tɔndenw walima lakana-cakulu walima tɔndenw ani lakana-cakulu mà.
2Bɛɛjɛ-cakulu bɛ Se kà ‘hakilifalenw Kɛ ko suguya bɛɛ kàn minnu dulonnen Dòn bὲn ni lakana sabatili la seleke – naani ka lakanaw la, ni ‘wuli Kɛra kà Se a mà seleke – naani tɔnden-jàmana dɔ fὲ walima seleke – naani ka lakana-cakulu fὲ walima jàmana dɔ fὲ min Tɛ ‘tɔnden ye, ka Kɛɲɛ ni Sàriyakisɛ 35 nan ka bolodaliw ye, o minnu bɛ Sɔrɔ ‘sàriya kofɔlen in fòri 2nan nà, n’o bɛ Sὲmɛn sàriyakisɛ 12nan nà, kà laɲiniw Kɛ nin ‘ko masina ninnu kàn, ‘jàmana ye walima jàmana dɔw ye minnu màgo B’a la, walima lakana-cakulu, walima tɔnden-jamanaw ani lakana-cakulu ye. Nìn ɲɔgɔnna ko dɔ mana Nà a bɛ Blà kà Taa lakana-cakulu ka bolo kàn bɛɛjɛ-cakulu fὲ, kà Kɔn hakilifalenw ‘ɲɛ walima kɔsa fὲ.
1. Bɛɛjɛ-cakulu bɛ Se lakana-cakulu Lasɔnmi ‘kow la minnu bɛ Se ka kɔlɔlɔ Lase selekenaani ka bὲn ani à ka lakana mà.
2. Bɛɛjɛ-cakulu ka se minnu Tɛrɛmɛna sɛbɛn kofɔlen ‘kɔnɔ o tɛ dàn Sìgi Sariyakisɛ 10nan ka sew la.
Sàriyakisɛ12 nan
1. K’a Sɔrɔ lakana-cakulu bɛ k’a jɔyɔrɔ Fa, kà Лɛsin fɔɲɔgɔn-kɔ walima ‘ko wɛrɛ dɔw la, baarakɛta minnu Kalifara a mà bὲnkan-sɛbɛn fὲ, bɛɛjɛ-cakulu man kan kà foyi Kɛ o fɔɲɔgɔn-kɔ in walima o ‘ko masina in na, fo n’a Kɛra ni lakana-cakulu ka làɲini ye.
2Ni lakana-cakulu ka jὲn ye, bɛɛjɛ-cakulu ɲɛmaa bɛ bɛɛjɛ-cakulu Ladɔniya ‘kow la, minnu bɛ bὲn sabatili ani selekenaani ka lakana kùn kàn, lakana-cakulu ka baara ɲɛsinnen Bɛ o min mà u ka jὲka-ɔw sèn fὲ. O cogo kelen nà, a bɛ bɛɛjɛ-cakulu Ladɔnniya, walima tɔndenw, ni bɛɛjɛ-cakulu mà ‘sigika-fɔ K’a kan, lakana-cakulu ka ‘yɛrɛ-mago bɔliko la gὲlɛya kofɔlenw na.
Sàriyakisɛ13
1. Bɛɛjɛ-cakulu bɛ màfilɛliw Kolokolo ni ka laɲiniw Kɛ walasa ka :
a. Jὲɲɔgɔnya Sinsin selekenaani bɛɛ la polotiki bunankun kan ani ka selekenaani kiiriko yakubayali Jukɔrɔma-dondon an’a kuntlenna.
b. Jὲɲɔgɔnya yakubaya selekenaani bunankun kàn, sira dɔw kàn i n’a fɔ : sɔrɔ sira, buna hadamadenya sira, kàlan ni seko ani dɔnko sira, kɛnɛyako sira, ani kà yɛrɛkun-sɔrɔ ni hadamadenya-jolapasa-ko ɲuman Latiimɛ bɛɛ ye, kà Sɔrɔ ʃiyako, ‘cɛ ni musoya-ko, kanko ani diinɛko ma Jàte.
2.Bɛɛjɛ-cakulu ka jɔdaw n’a ka kɛtaw an’a ka se wɛrɛ minnu bɛ tàli Kɛ ‘ko masinaw kàn minnu kofɔlen bɛ san fὲ fòori 1,b, nà ; Лɛfɔra dakun 9nan (IX) ani 10nan (X) ‘kɔnɔ.
Sàriyakisɛ14
Ka Kɛɲɛ ni Sariyakisɛ 12nan ka kùntlennaw ye, bɛɛjɛ-cakulu bɛ Se kà ‘fὲɛrɛ kɛrɛnkɛrɛnnenw laɲini kɔlɔlɔ suguya bɛɛ furakɛli ‘kan mà sɔnnɔgɔya ‘kɔnɔ, o Kɛra gὲlɛya o gɛlɛya ye min bɛ kɔlɔlɔ Lase fòrobaya la walima min bɛ ɲugun Dòn jàmanaw ‘cɛ jὲɲɔgɔnyaw la fo ka Tàa Se ‘kow mà minnu bɛ Nà ni bὲnkan kofɔlen in kùntlennanw sɔsɔli ye selekenaani ka làɲiniw n’a ka kùntlennaw ɲɛfɔlen Bɛ o min ‘kɔnɔ.
Sàriyakisɛ15
1.Bɛɛjɛ-cakulu bɛ lakana-cakulu ka sànfoori kunnaɲɛ an’a ka kunnaɲɛ kɛrɛnkɛrɛnnen wɛrɛw Mìnɛ ni k’u mafilɛ, o kunnaɲɛ ninnu bɛ ‘tàli Kɛ lakana-cakulu ka ŋàniya sirilenw n’a ka hakilina tàlenw dajirali kàn bɛɛjɛ-cakulu ye bὲn sabatili ni fòroba-lakana kàn.
2.bɛɛjɛ-cakulu bɛ tɔn ka cakɛda tɔw ka kunnaɲɛw Mìnɛ ni k’u Mafilɛ fana.
Sàriyakisɛ 16
Bɛɛjɛ-cakulu bɛ ko dɔw Bɔ u sira fὲ, i n’a fɔ fɛn min ye selekenaani dùgukoloko kisaw ni kɛta minnu yanga Dugara a ye kà Da ʃàriyakisɛ 12 nan (XII) ani 13 nan (XIII) kuntlena kàn. O tɛmɛnen ‘kɔ, a bɛ lakɔlɔsili-fanw cakulu ka bὲnkanw Sɛmɛntiya minnu bɛ sìgiyɔrɔ dɔw ‘kùn kan n’u jàtelen tɛ ‘yɔrɔ gὲlɛmanw fὲ.
Sàriyakisɛ17
1. Bɛɛjɛ-cakulu bɛ tɔn ka ‘kàsabi bakurunba Fɛsɛfɛsɛ ni ka a Sɛmɛntiya.
2. Tɔn ka mùsakaw tàlen Dòn tɔndenw fὲ kà Kɛɲɛ ni bɛɛjɛ-cakulu ka tilali bὲnkan dɔ ye.
3. Bɛɛjɛ-cakulu bɛ mùsakakow ni sɔrɔ bakurunbako tὲmɛnenw Fɛsɛfɛsɛ ni k’u Sɛmɛntiya ni cakɛda bolojolenw ye, minnu Laɲininen bɛ Sàriyakisɛ 57nan ‘kɔnɔ à fana bɛ o cakɛda kofɔlenw ka ‘camusaka bakurunw Fɛsɛfɛsɛ kà Sɔrɔ kà laɲini dɔw Kɛ u fὲ.
Kàlafili
Sàriyakisɛ18
1. ‘kàla kelen-kelen Bɛ bɛɛjɛ-cakulu màa kelen-kelen bɛɛ ye.
2. Bɛɛjɛ-cakulu ka hakilina tàli kà Лɛsin ‘ko gὲlɛnw mà, o bɛ Tà jàmakulu fànba 2/3 (màa flà sàba o sàba ‘kùn nà) màa nàlenw fὲ, minnu ye kàla Fìli. Ko minnu Jàtilen Dòn kà Kɛ ‘ko gὲlɛnw ye : Làɲini minnu bɛ tàli Kɛ bὲn sàbatili ni selekenaani ka lakanako kàn ; lakana-cakulu ka ‘màa sugandiliko, ‘wàatila-baaraw (baara kuntaala surunw) ‘kan mà ; Sɔrɔ ni hadamadenya cakulu ‘màaw sugandili ; lakɔlɔsili-fanw cakulu màaw sugandiliko, kà Kɛɲɛ ni Sàriyakisɛ 86 nan fòri 1lɔ, c ye ; tɔnden kuraw ladonni tɔn ‘kɔnɔ ; tɔndenw ka hakɛw n’u kà ladiyali-farankanw tiimɛnni lajoli ; tɔndenw ‘sènbɔli tɔn nà ; ani ko minnu ɲɛsinnen Bɛ dùgukoloko ani ‘mùsaka bakurunbakow taaboloko mà.
3. Hakilinaw tàli ko wɛrɛw kàn, fo ka Taa Se ‘ko suguya kuraw bugunnatigɛli mà, minnu bɛ Fɛsɛfɛsɛ bɛɛjɛ-cakulu jàmakulu fànba 2/3 (màa fila sàba o sàba ‘kùn nà) fὲ, o hakilina-kofɔlenw bɛ Tà màa nàlenw fὲ, minnu ye kàla Fìli.
Sàriyakisɛ19
Selekenaani tɔnden min mana To ‘kɔ à ka tɔndenya-wari sàrali la, o min bɛ Kɛ kà dὲmɛ Dòn tɔn mà à ka mùsakakow la, o tɔnden masinan ‘sèn tɛ Dòn kàlafili la bɛɛjɛ-cakulu la, n’a ka wari sàrabali hakɛ bὲnnen walima tὲmɛnnen Dòn a ka sàrata kàn sàn fila dafalen tὲmɛnnen ‘kɔ. Bɛɛjɛ-cakulu bɛ Se kà ‘sɔnnɔgɔya kɔni Kɛ a tɔnden masina ye ni kà a Yàmaruya a ka kàla Fìli n’a y’a Ye k’a fɔ ko a wari sàrabaliya sababu Bɔra ko dɔw la minnu tɛ tɔnden masina in seko ye.
Taabolow
Sàriyakisɛ 20
bɛɛjɛ-cakulu bɛ ɲɔgɔnyeba kelen Kɛ sàn ‘kɔnɔ, nkà jɛka-fɔ bàlalen wɛrɛw bɛ Se kà Kɛ ni ‘ko sudabali dɔw Nàna. A ɲɔgɔnye sugu wèeleda-kan bɛ Bɔ bɛɛjɛ-cakulu ɲɛmaaba ‘yɔrɔ ni lakana-cakulu walima ni selekenaani tɔn tɔnden fànba ka làɲini ye.
Sàriyakisɛ21
Bɛɛjɛ-cakulu bɛ tɔnkɔnɔ-sariyaw Labɛn. A bɛ a ka Лɔgɔnyew ɲɛmaaba fana sugandi.
Sàriyakisɛ 22
Bɛɛjɛ-cakulu bɛ Se kà fàrankan-cakɛda dɔw Sìgi ‘sèn kàn à hakili la minnu màgo bɛ à ka kɛtaw lawaleyali ye ‘sɔn.
Dakun V : Lakana-cakulu
A Dilancogo
Sàsiyakisɛ 23
1. Lakana-cakulu dilannen Dòn ni tɔn ka tɔnden tan ni duuru de ye. Lakana-cakulu dùnkew ye : ʃinnwa ‘jàmana, Frànsi ‘jàmana, Iniyɔn Sowiyetiki ‘jàmana, Urayɔmu Ini de gran Bretaɲ, ani Kɔrɔnna Iriland kà Fàra Ameriki ‘jamana kàn. Tɔnden tan wɛrɛw bɛ Tla kà Sugandi, minnu tɛ Kɛ dùnkew ye. O bɛ Kɛ bɛɛjɛ-cakulu fὲ o min b’i Sinsin fɔlɔ kɛrɛkɛrɛnnenya la ‘tɔnden-jamanaw ka dὲmɛnɲɔgɔnya kàn kà Лɛsin bὲn ni lakana sàbatili mà selekenaani bɛɛ la ani kà Лɛsin selekenaani tɔn ka Лinifɛn wɛrɛw mà ani fana, dùgukolo tilako ɲùman.
2. Lakana-cakulu tɔnden minnu bɛ Sugandi ni ‘dùnkew tɛ, Olu bɛ Sugandi ‘sàn flà baara de ‘kan mà. O tɔnden kofɔlen nìnnu sugandiko fɔlɔ la kà Kɔn lakana-cakulu tɔnden hakɛ bɔli ‘ɲɛ tan ni kelen nà kà Taa tan ani duuru la, tɔnden flà bɛ nà Sugandi tɔnden naani tɔ ‘tu la ‘sàn kelen baara ‘kan mà. Tɔnden sènbɔlen kuraw tɛ Se kà Sugandi ‘ko kura o nɔgonni kàn.
3. Lakana-cakulu tɔnden kelen-kelen bɛɛ ka cὲbɔ bɛ Kɛ Kulu ‘kɔnɔ.
BAARAKƐTAW NI SEW
Sàriyakisɛ 24
1. Walasa kà selekenaani tɔn kà wale lateliyali n’a Лɛni Sabati, a ka tɔndenw bɛ jɔyɔrɔw yakubayalen Di lakana-cakulu mà kà Лɛsin selekenaani kà bὲn ni lakana sabatili mà. Wà u b’a Blà u ‘kùn nà k’a Fɔ ko a baaraw bɔtɔ u sira fὲ lakana-cakulu fὲ, kà Kɛɲɛ n’a ka jɔyɔrɔ kalifalen ye, ko lakana-cakulu ka wulika-jɔ bɛ Kɛ u bɛɛ tɔgɔ la.
2. A baara nìnnu Lawaleyali sèn fὲ, lakana-cakulu b’a ka wulikajɔw Kɛ kà Kɛɲɛ ni selekenaani tɔn ka kùntlennaw n’a ka taabolow ye. ‘Se kɛrɛnkɛrɛnnen minnu lablalen Bɛ lakana-cakulu ye walasa a ka Se kà a ka baara kofɔlenw Bɔ u sira fὲ, olu ɲɛfɔlen bɛ dakun VI, VII, VIII ani XII nan ‘kɔnɔ.
3. Lakana-cakulu bɛ ‘sànfoori- kunnaɲɛw Kɛ ka Di kà Mafilɛ nkà màgo wɛrɛw kosɔn, u fana bɛ kunnaɲɛ kɛrɛnkɛrɛnnenw Kɛ bɛɛjɛ-cakulu ye.
Sàriyakisɛ 25
Selekenaani tɔndenw bɛɛ bὲnnen b’a kàn k’u bɛ Sɔn lakana-cakulu ka hakilina tàlenw n’u lawaleyali mà kà Kɛɲɛ ni bὲnkan-sɛbɛn ye.
Sàriyakisɛ 26
Walasa kà bὲn ni lakana sɔrɔli n’a sàbatili Jùkɔrɔma-dondon selekenaani bɛɛ la kà Sɔrɔ ‘ɲɛsin ma Kɛ màramafɛnw mà, mɔgɔ ni kasabi nciinin ‘kɔ, ni cɛmankɛlɛ-kulu kà dὲmɛnɲɔgɔnya ye, o min Лɛsigira sàriyakisɛ 47 nan ‘kɔnɔ, lakana-cakulu bɛ bolodaliw Sìgi ‘sèn kàn o minnu bɛ Da tɔndenw ɲɛ ‘kɔrɔ walasa waleya-sira tlennen dɔ ka Sìgi ‘sèn kàn. kà Лɛsin màramafɛnw mà.
Kàlafili
Sàriyakisɛ 27
1. ‘kàla kelen-kelen Bɛ lakana-cakulu màa kelen-kelen bɛɛ ye.
2. lakana-cakulu ka hakilina tàlenw, kà Лɛsin kow bɔsirako mà, o hakilinaw bɛ Tà ni tɔnden màa kɔnɔntɔn ka Sɔn kɛli kàla fìlilenw ye.
3. lakana-cakulu ka hakilina tàli, ko suguya wɛrɛ bɛɛ dɔ kàn, o bɛ Kɛ ni lakana-cakulu màa kɔnɔntɔn dɔ ka sɔn kɛli ni kàlafili ye ni ka Fàra tɔnden dunkew bɛɛ ka kàla kàn, Hakilina tàliw hukumu kɔnɔna nà ka Kɛɲɛ ni dakun VI ani sàriyakisɛ52 fòori 3nan ye, mankan bɛ fàn min fὲ o b’i yὲrɛ Mìnɛ ka Bɔ kàlafili mà.
TAABOLO
Sàriyakisɛ 28
1 Lakana-cakulu labὲnnen Dòn ‘cogoya la walasa à ka baaraw bɛ To ‘sèn nà kuday. O siratigɛ la, lakana-cakulu tɔnden kelen-kelen bɛɛ ka cὲbɔ ka kan kà Sɔrɔ waati bɛɛ la tɔn dàgayɔrɔ la.
2 Lakana-cakulu bɛ ‘ɲɔgɔnyew Kɛ ‘waati ni ‘waati, o minnu na, à ka tɔnden kelen-kelen bɛɛ bɛ Se kà u ka kùnnasigi-fanga màa kelen K’u ka cὲbɔ ye n’o Bɛnn’u mà, walima ‘màa kɛrɛnkɛrɛnnen wɛrɛ.
3 Lakana-cakulu bɛ Se kà à ka ɲɔgɔnyew Kɛ ‘yɔrɔ ‘wɛrɛw la min tɛ tɔn ka dàgayɔrɔba yὲrɛ ye, à dàn ye à ka dànŋaniya Sɔrɔ k’a ‘yɔrɔ masina bɛ Se k’a ka baaraw Nɔgɔya à ‘bolo.
Sàriyakisɛ 29
Lakana-cakulu bɛ Se kà fàrankan cakɛda dɔw Sìgi ‘sèn kàn à hakili la minnu màgo bɛ à ka kɛtaw lawaleyali ye ‘sɔn.
Sàriyakisɛ 30
Lakana-cakulu bɛ à ka tɔnkɔnɔ-taabolow Sìgi ‘sèn kan, à ka ɲɛmaaba sugandicogo sarati fɔlen Bɛ o min ‘kɔnɔ.
Sàriyakisɛ 31
Selekenaani tɔnden bɛɛ bɛ Se k’i sèn Dòn lakana-cakulu ka ‘hakili falen-falenw nà, minnu bɛ Da à ɲɛkɔrɔ kà Лɛsin kɔlɔlɔ sugu bɛɛ dɔ mà, nkà kàlafili yàmaruyalen tɛ à tɔnden masina ye, o bɛ Kɛ kɛrɛnkɛrɛnneya la, ni lakana-cakulu y’a Dɔn k’a Fɔ ko o tɔnden masina ka nafasɔrɔ-siraw laafulen Dòn.
Sàriyakisɛ 32
Selekenaani tɔnden ‘fɛn o fɛn tɛ lakana-cakulu tɔnden ye walima ‘jàmana o jàmana tɛ seleke-nanni tɔn tɔnden ye, n’a ‘sèn Yera fɔɲɔgɔn-kɔ dɔ la lakana-cakulu ka sɛgɛsɛgɛliw kɔ fὲ, o ‘jàmana masina bɛ Weele k’à sèn Dòn u kà ‘hakili falen-falenw nà kà Лɛsin o fɔɲɔgɔn-kɔ in mà nkà kàlafili yàmaruya tɛ Di à mà. Lakana-cakulu bɛ saratiw Sìgi sèn kàn, u b’a Jigin k’à Fɔ ko minnu bὲnnen Dòn walasa kà jàmana dɔ sèn Dòn u kà hakili falen-falenw nà, min tɛ seleke – naani tɔn ‘tɔnden dɔ ye.
DAKUN VI : FƆЛƆGƆNKƆW ЛƐNABƆLI DUSUMAЛƆ ‘KƆNƆ
Sàriyakisɛ 33
1 Fɔɲɔgɔnkɔ Bɛ yɔrɔ minnu ni ɲɔgɔn ‘cɛ , Fɔɲɔnkɔ min n’à kùntaala jànya bɛ Se kà Kɛ ‘sababu ye kà Nà ni selekenaani ka bὲn ni lakana basigi gὲlɛyali ye, à fàn bɛɛ ka kàn kà fὲɛrɛ Лini cogo bɛɛ la ni sigikafɔ sira, ɲɛɲinini, kuma-ɲwaanya, kὲlɛban, cɛlabɛn, jolapasasira-labɛn,‘ɲɛsin Kɛli ye cakuluw walima sigida bὲnkanw mà walima ani dùsumaɲɔ-fὲɛrɛ wɛrɛw ye min bὲnnen Bɛ u yὲrɛw mà.
2 Lakana-cakulu b’a Лini fɔɲɔgɔnkɔ-tigi fàn bɛɛ fὲ u k’u ka fɔɲɔgɔn-kɔw fura Лini ni nin ‘fὲɛrɛ suguyaw ye, n’a y’a danŋaniya Sɔrɔ k’a Fɔ k’o bɛ Se kà Kɛ sàbabu ɲuman ye.
Sàriyakisɛ 34
Lakana-cakulu bɛ Se kà ‘larawuli Kɛ fɔɲɔgɔn-kɔ walima gὲlɛya suguya wɛrɛw ‘kùn kàn minnu bɛ Se kà Kɛ sababu ye kà Nà ni sababu jugu walima ni fɔɲɔgɔn-kɔ Kolokololi ye jàmanaw ni ‘ɲɔgɔn ‘cɛ waasa kà Se k’a Dɔn ni o fɔɲɔgɔn-kɔ walima gὲlɛya masina kùntaala jànyali bɛ Se kà Kɛ kɔlɔlɔ ye selekenaani ka bὲn ni lakana basigili mà.
Sàriyakisɛ 35
1. Selekenaani tɔnden kelen-kelen bɛɛ bɛ Se kà lakana-cakulu walima bɛɛjɛ-cakulu Lasɔnmi fɔɲɔgɔn-kɔ walima gὲlɛya dɔw la minnu suguya Kofɔra sàriyakisɛ 34 nan ‘kɔnɔ.
2. Jàmana min tɛ seleke-nanni tɔn tɔnden ye, o fana bɛ Se kà lakana-cakulu walima bɛɛjɛ-cakulu Lasɔnmi fɔɲɔgɔn-kɔ suguya bɛɛ dɔ la min b’a kùn kàn jango a tigi ka Sɔn sàriya tàlenw mà minnu ɲɛsinnen Dòn dùsumaɲɔ-fὲɛrɛw mà o minnu Kofɔra tɔn ka bὲnkan-sɛbɛn ‘kɔnɔ, fɔɲɔgɔn-kɔ banni ‘kan mà.
3. Bɛɛjɛ-cakulu ka kunnaɲɛ minnu bɛ tàli Kɛ ‘kow kàn minnu Dajirala à la kà Da nin sàriyakisɛ in kàn, olu bɛ Blà sàriyakisɛ 11 ni 12 nan kà bolo kàn.
Sàriyakisɛ 36
1. Lakana-cakulu bɛ Se kà kolatilen taabolow walima cogoya sahalen dɔw Laɲini waati bɛɛ la n’a Yera k’à fɔ ko fɔɲɔgɔn-kɔ dɔ bɛ kà ‘san Sɔrɔ ni sawura wɛrɛ ye, i n’a Fɔ fɔɲɔgɔn-kɔ suguya minnu Kofɔra sàriyakisɛ 33 nan nà walima gὲlɛya wɛrɛ minnu bɔlen Bɛ olu fὲ.
2. Lakana-cakulu ka kàn kà Se kà ‘fὲɛrɛ bolodalenw bɛɛ Tà ‘ba la minnu Tàra ‘ba la kà Ban fɔɲɔgɔnkɔ-tigi bɛɛ fὲ a fɔɲɔgɔn-kɔ kofɔlen banni ‘kan mà.
3. Laɲiniw Kɛtɔ i n’a fɔ à bɛ sàriyakisɛ-kofɔlen in ‘kɔnɔ cogo min, lakana-cakulu ka kàn kà a hakili To à la fana cogoya min nà fɔɲɔgɔn-kɔ minnu bɛ jolapasa hukumu ‘kɔnɔ, u ka Se kà Da selekenaani kiiriko kiriso ‘ɲɛ ‘kɔrɔ fɔɲɔgɔnkɔ-tigiw fὲ kà Kɛɲɛ ni a kiriso in ka sàriyaw ye.
Sàriyakisɛ 37
1. Ni fɔɲɔgɔnkɔ-tigiw ma Se kà fὲɛrɛ Sɔrɔ fɔɲɔgɔn-kɔ dɔ la min Bɛ sàriyakisɛ 33 nan fɔɲɔgɔn-kɔw sawura la, ni ‘fὲɛrɛw ye minnu Kofɔra sàriyakisɛ kofɔlen in ‘kɔnɔ, o la, u b’à ko Da lakana-cakulu ‘ɲɛ ‘kɔrɔ ‘sɔn.
2. Ni lakana-cakulu ye dànŋaniya Sɔrɔ k’à Fɔ ko fɔɲɔgɔn-kɔ kùntaala jànyali bɛ Se kà Kɛ ‘balan ye selekenaani ka bὲn ni lakana sàbatili mà, o la, à b’à Lajɛ n’à ka kàn kà wulikajɔ Kɛ ni sàriyakisɛ 36 nan lawaleyali ye walima n’à bɛ cogoya wɛrɛw Laɲini, a yὲrɛ fὲ minnu bɛ Bὲn.
Sàriyakisɛ 38
Ni fɔɲɔgɔn-kɔ dɔ fɔɲɔgɔnkɔ-tigi bɛɛ Jὲnna n'à ye ni k’à Laɲini, lakana-cakulu bɛ Se kà laɲiniw Kɛ u fὲ walasa kà dùsumaɲɔ-fὲɛrɛ dɔ Sɔrɔ a fɔɲɔgɔn-kɔ in nà kà Sɔrɔ ‘dòn ma Kɛ sàriyakisɛ 33 nan fo kà Tàa Se 37 nan ka ɲɛtigɛliw gàsi la.
Dakun VII : Waleya minnu bɛ selekenaani tɔn ka bὲn nà walima à ka bὲn jùru tigɛli kow ani bìnnkanni-walew ‘Bàli.
Sàriyakisɛ 39
Lakana-cakulu bɛ balanwale dɔ kɔlɔsi bὲn ni bὲn jùru tigɛli walima bìnnkanni kàn ni kà Sɔrɔ kà làɲiniw Kɛ walima k’à Lajɛ hakilina minnu bɛ nà Tà kà Kɛɲɛ ni sàriyakisɛ 41 ni 42 nanw ye walasa kà bὲn ni lakana Basigi selekenaani bɛɛ la.
Sàriyakisɛ 40
Walasa kà fùrugufurugu-ko Bàli kà Wòyo, lakana-cakulu bɛ Se kà fàn bɛɛ Weele kà Nà, fɔɲɔgɔn-kɔ in bɛ minnu ‘kùn kàn. Ni k’à Лini u fὲ, bɛɛ k’i bὲrɛ Bὲn ni lakana-cakulu ka fὲɛrɛ tàlen kùn fɔlɔw ye, à b’o minnu Bisigiya sahalenw ye fɔlɔ yanni à ka làɲiniw Kɛ walima kà fὲɛrɛ dɔw hakilina Tà kà Лɛsin o ‘ko masina mà kà Kɛɲɛ ni sàriyakisɛ 39 nan ye. ‘Fὲɛrɛ fɔlɔ talen ninnu tɛ ‘gàsi Kɛ sàriya hukumu ‘kɔnɔ kà Лɛsin fɔɲɔgɔnkɔ-tigiw ka ɲinifɛnw walima u ka hakilinataw mà. Ni ‘fὲɛrɛ fɔlɔ kofɔlen nìnnu ma Se kà Bɔ u siraw fὲ, lakana-cakulu b’a hakili To o dɛsɛ in nà kà Kɛɲɛ ni sàriya kà laɲini ye.
Sàriyakisɛ 41
Lakana-cakulu bɛ se kà ‘fὲɛrɛ-ɲini hakilina dɔw Tà, sorasi fanga ‘sèn tɛ Dòn minnu nà, n’o bɛ se kà Kɛ ‘ba ye u ka fὲɛrɛ-ɲini hakilina tàlenw mà. Ani à bɛ se kà o ‘fὲɛrɛ kofɔlen ninnu waleyali Laɲini selekenaani tɔn tɔnden bɛɛ fɛ fana. O ‘fὲɛrɛ kofɔlen ninnu bɛ ‘tàli Kɛ Sɔrɔ jɛɲɔgɔnya-siraw ni nὲgɛ-sira ni jisiraw ni pankurun-siraw ni sàma-ciw ni fògokan-samaw ni àrajola-ciw ani kùnnafoni-sira wɛrɛw fo ka Tàa Se jàmana ni jàmana ‘cɛ jɛɲɔgɔnya-jùruw sɔgɔ-ɲɔgɔnnani tigɛli mà kudayi ye walima waatinin ‘kɔnɔ.
Sàriyasikɛ 42
Ni lakana-cakulu y’à dànŋaniya Sɔrɔ k’à Fɔ ko fὲɛrɛ minnu Kofɔra sàriyakisɛ 41 nan fὲ k’o tɛ nà Kɛ fὲɛrɛ bὲntaw ye wali kelen, n’u Sɛgɛsɛgɛra kà n’à Ye o cogo in nà ; ni pankurun-sira ni jisiraw walima dùguma-siraw ka dὲmɛ ye, à bɛ se kà waleya suguya wɛrɛ bɛɛ dɔ Sìgi sèn kàn à yὲrɛ fὲ o min bɛ Bὲn selekenaani ka bὲn ni lakana sàbatili ɲinini mà. O waleya in bɛ Se kà Kɛ ni ʃifilɛliw ni balanni fὲɛrɛw ani ko wɛrɛ minnu bɛ Latigɛ selekenaani tɔn tɔndenw ka sanfɛ-kɛlɛdenw ni jilakɛlɛ-denw walima dùgumakɛlɛ-denw fὲ.
Sàriyakisɛ 43
Dὲmɛdon ‘kan mà selekenaani ka bὲn ni lakana sàbatili la, selekenaani tɔn tɔnden kelen-kelen bɛɛ kà kan k’u kan Di k’à Fɔ ni lakana-cakulu ka weeleda-kan ye ani kà Kɛɲɛ ni bὲnkan kɛrɛnkɛrɛnnen dɔ walima dɔw ye, k’u bɛ kὲlɛcɛw ni dɛmɛɲɔgɔnya ani nɔgɔyadaw fo kà Taa Se tὲmɛni u ka jàmana ‘kɔnɔ yàmaruyaw mà, k’u b’o Blà lakana-cakulu ka bolo kàn minnu màgo bɛ selekenaani ka bὲn ni lakana sàbatili ye.
Bὲnkan koloma walima kolomaw bɛ nà kὲlɛcɛ màa dita hakɛw n’u suguya n’u labɛnni hakɛ an’u Blayɔrɔko dàn Tìgɛ kà Fàra nɔgɔyadaw ani dὲmɛɲɔgɔnya suguya ɲìtaw kàn.
Kà Kɛɲɛ ni lakana-cakulu ka weeleda-kan ye, sìgikafɔ bɛ Kɛ joona kà Лɛsin bὲnkan koloma walima kolomaw mà n’o sira Sɔrɔla. A sìgikafɔw bɛ nà nun Dòn lakana-cakulu ni selekenaani tɔn tɔndenw fὲ walima lakana-cakulu ani selekenaani tɔn tɔnden-kulu dɔw fὲ ani à kà kan kà Sɛmɛntiya tɔnden-jamanaw fὲ kà Kɛɲɛ n’u ka sinima-sàriyasunba ka taabolow ye.
Sàriyakisɛ 44
Ni lakana-cakulu Bɛ fὲ kà ko min Kɛ ni kolo ni pàsa ye, yanni a ka weele Blà tɔnden dɔ mà k’à ka kὲlɛcɛw Di i n’a Fɔ à Laɲinina sàriyakisɛ 43 fὲ cogo min nà, kà Sɔrɔ o min ka ‘màa tɛ lakana-cakulu ‘kɔnɔ, A ka kàn k’à ‘tɔnden masina Weele ni k’à Lamɛ ni sèn dònni lakana-cakulu ka hakilinaw nà ani n’a tɔnden màsina ka kὲlɛcɛw labaarali lakana-cakulu fὲ n’o bɛ Bὲn à mà.
Sàriyakisɛ 45
Walasa tɔn ka Se kà ‘fὲɛrɛ kalamanw Tà kà Лɛsin kὲlɛcɛko mà, selekenaani tɔn tɔndenw bɛ sannakὲlɛ-kulu dɔw Tɔmɔ jàmanaw nà teliyabolo mà minnu bɛ Se kà Labaara bolodi-ɲɔgɔnma fangafin-wale dɔ latinmɛni kama selekenaani ‘kɔnɔ. Dàn minnu Лɛsigira bὲnkan kɛrɛnkɛrɛnnen walima bὲnkan kɛrɛnkɛrɛnnenw fɛ n’u Kofɔra sàriyakisɛ 43 nan nà, ni cɛmankɛlɛ-kulu ka dɛmɛn ye, lakana-cakulu bɛ kὲlɛkuluw ka labɛn hakɛ n’u nàfan dàn Tìgɛ ani kà ɲɛsigi-fɛɛrɛ dɔw Sìgi ‘sèn kàn kà Kɛɲɛ n’u ka jὲɲɔgɔnya-wale kɛta ye.
Sàriyakisɛ 46
Kὲlɛbolo labaarali bolodali-fὲɛrɛw bɛ Sìgi ‘sèn kàn lakana-cakulu fὲ ni cɛmankɛlɛ-kulu ka dὲmɛ ye.
Sàriyakisɛ 47
cɛmankɛlɛ-kulu dɔ bɛ Sìgi ‘sèn kàn ni kà lakana-cakulu Dὲmɛ ni k’à Blà sìra ko bɛɛ la minnu bɛ tàli Kɛ kὲlɛcɛ-ko fὲɛrɛw nàfamanw kàn lakana-cakulu ye walasa kà se kà selekenaani ka bὲn ni lakana sàbati, ani kὲlɛcɛ minnu bɛ a ka bolo kàn, olu ɲɛkun mìnɛni n’u labaarali ani màramafɛnko màfilɛli ni màramafɛn-bla.
Cɛmankɛlɛ-kulu bɛ Dla ni lakanaca-kulu ka tɔnden dùnkew Cɛmankɛlɛ-kulu ɲɛmaw walima u nɔnɔblaw ye. A bɛ selekenaani tɔn tɔnden bɛ Weele minnu ka ‘cɛbɔ tɛ Cɛmankɛlɛ-kulu la kudayi ni k’à Лini u fὲ u ka Fàra a kàn, ni o tɔnden masina sèndonni bɛ Kɛ ‘nàfa ye à ka baaraw waleyacogo ɲùman kosɔn.
Ni lakana-cakulu ni kὲlɛbolo bɛɛ fὲɛrɛko ɲɛmaayaso ka fànga ye o minnu blàlen Bɛ lakana-cakulu ka bolo kàn, Cɛmankɛlɛ-kulu bɛ Kɛ kotigi ye. Ko minnu bɛ tàli Kɛ a kὲlɛbolo ninnu ɲɛminɛniko la, olu bɛ nà Лɛnabɔ kɔsa fὲ.
Cɛmankɛlɛ-kulu bolofara mìnɛnnin dɔw bɛ Se kà Sìgi ‘sèn kàn jàmana-kɔnɔ Cɛmankɛlɛ-kulu yὲrɛ fɛ ni lakana-cakulu ka yàmaruya ye ani a baarakɛminɛw suguya ɲuman larawulili ‘kɔ.
Sàriyakisɛ 48
Lakana-cakulu ka ‘fὲɛrɛ sahalenw hakilinaw lawaleyali la selekenaani ka bὲn ni lakana sàbatili ‘kan mà, bɛ Tà selekenaani tɔn tɔnden bɛɛ fὲ walima dama dɔ fɛ u ‘tù la, kà Kɛɲɛ ni lakana-cakulu ka jὲmakan ye.
A hakilina nìnnu bɛ Lawaleya selekenaani tɔn tɔndenw fὲ kelen ye u ka walekɛtaw sàbabuya la, u b’o minnu Kɛ u kà selekenaani casow kɔnɔ nà.
Sàriyakisɛ 49
Selekenaani tɔn ntɔndenw bɛ Fàra ɲɔgɔn kàn walasa kà Se kà dὲmɛ Dòn ɲɔgɔn mà fὲɛrɛ hakilina tàlenw lawaleyali ‘kan mà minnu Tàra lakana-cakulu fὲ.
Sàriyakisɛ 50
Ni ɲɛsigili walima jagoyafὲɛrɛ hakilinaw ka kàn kà Tà jàmana dɔ ‘kan mà lakana-cakulu fὲ, o Kɛra jàmana o jàmana ye, o Kɛra selekenaani tɔn ka ‘tɔnden ye walima à yὲrɛ ma K’o ye, n’à y’a yὲrɛ Ye kàsabiko kɔlɔlɔ dànmatɛmɛw ‘kɔnɔ kà Kɛɲɛ ni hakilina kofɔlen nìnnu lawaleyali ye, sàriya b’a Yàmaruya ka lakana-cakulu Màgɛn fὲɛrɛ-ɲini kosɔn a kɔlɔlɔ màsina nìnnu ‘kan mà.
Sàriyakisɛ 51
Selekenaani bὲnkan-sɛbɛn tɛ ‘gὲlɛya foyi Lase làdala-sàriya mà kà Лɛsin kelenna walima kululayɛrɛla-tanga mà, ni ‘bìn Kɛra selekenaani tɔn tɔnden dɔ kàn kὲlɛbolo dɔ fὲ, fo ni tùma min nà ni lakana-cakulu ye ‘fὲɛrɛ sahalenw Tà walasa kà Nà ni bàsigi ni lakana ye.
Fὲɛrɛ minnu bɛ Tà tɔnden jàmanaw fὲ u ka yὲrɛla-tanga baaraw kosɔn, Lakana-cakulu ka kan kà Ladɔnniya olu la joona, wà o tɛ ‘cyɛnni Dòn lakana-cakulu ka se an’à ka kɛtaw la, kà Da bὲnkan-sɛbɛn ka taabolow kàn, o min b’à Yàmaruya à ka se kà wulika-jɔ Kɛ cogo bɛɛ la, waati bɛɛ ‘kɔnɔ nà, a yὲrɛ hakili la min b’à Dὲmɛ kà se kà bὲn ni lakana Sàbati selekenaani ‘kɔnɔ.
Dakun VIII : Màrabolo Bὲnkanw
Sàriyakisɛ 52
Selekenaani bὲnkan-sɛbɛn t’i Balan màrabolow ka bὲnkanw n’u ka casow ka ɲɛnamaya la, o minnu ɲɛsinnen Bɛ fùrukufurukuw dugali mà minnu bɛ Se kà Kɛ ‘sàbabu ye ni kà fìyɛn Blà selekenaani ka bὲn ni lakana sàbatili la, U bɛ Se kà ‘màrabolo-hakɛ waleya dɔ Boloda, A dàn ye à bὲnkan n’à caso masinaw n’u kà waleyata ni selekenaani tɔn ka làɲini n’à kùntlenna ka se kà Bὲn ni ɲɔgɔn ye.
Selekenaani tɔn tɔnden minnu mana nin bὲnkan in Tɛgɛnɔbla walima kà Kɛ à caso masina dɔ fὲ, u ka kan k’u Màgan cogoya bɛɛ la walasa kà Se ka sìgidalafɔɲɔgɔn-kɔw Ban ni dùsumaɲɔ-fɛɛrɛw ye minnu Kofɔra bὲnkan ni caso kofɔlen ninnu fɛ, yani u k’à Da lakana-cakulu ɲɛ ‘kɔnɔ.
Lakana-cakulu bɛ màrabolow bὲnkan n’u caso ka sìgidalafɔɲɔgɔn-kɔw ladugali ni dùsumaɲɔ- fὲɛrɛw, jùkɔrɔma Dondon. O bɛ Kɛ ni jàmanaw ka wulika-jɔ ye ninnu màgo b’à la walima ni a ko masina laseginni ye lakana-cakulu mà.
Nìn sàriyakisɛ in tɛ Kɛ balan ye sàriyakisɛ 34 nan ani 35nan lawaleyali mà.
Sàriyakisɛ 53
Lakana-cakulu bɛ se kà màrabolo bὲnkanw walima casow Labaara, n’à ‘kùn Bɛ, jagoya-fὲɛrɛw lawaleyali kosɔn, minnu hakilina Tàra à ka fànga ‘kɔnɔ. O siratigɛ la, jagoya-waleya si tɛ nà Tà kà Kɛɲɛ ni màrabolo bὲnkanw walima màrabolo casow mà n’à ma Kɛ ni lakana-cakulu ka jὲn ye, fo n’à Bɔra ‘fὲɛrɛw la, minnu bɛ Tà ‘jùgujàmana dɔ ‘kan mà kà Da sàriyakisɛ kofɔlen in fòori 2nan hakilina kàn, minnu ɲɛsigilen Bɛ sàriyakisɛ 107 nan lawaleyali walima màrabolo bὲnkanw kɔnɔko mà kà Лɛsin o jàmana sugu mà walasa k’à Bàli kà Sègin bìnkanni fὲɛrɛ dɔ kàn, fo waati min nà ni tɔn bɛ nà Se k’à kùn Dòn à ko kɔrɔ walasa kà o jàmana masina ka bìnnkanniwale kuraw Kùnbɛn. O bɛ Kɛ ni kùnnasigi-fangaw ka làɲini ye minnu màgo B’o la.
Fɔta « ‘jùgu-jamana » min Fɔra sàriyakisɛ kofɔlen fòori 1lɔ la. A bɛ Se kà Fɔ jàmana bɛɛ mà minnu ye selekenaani tɔn bὲnkan-sɛbɛn tɛgɛnɔblabaa dɔ Juguya jyɛnkɛlɛ ʃyὲn flanan sèn fὲ.
Sàriyakisɛ 54
Lakana-cakulu ka kan kà Ladɔnniya wale tàtaw walima wale bolodalenw bɛɛ kàla mà ‘tùma bɛɛ, kà Kɛɲɛ ni màrabolo bὲnkanw ye walima màrabolo casow fὲ walasa bὲn ni lakana ka Se kà sàbati. selekenaani ‘kɔnɔ.
Dakun IX : Selekenaani Sɔrɔ ni Hadamadenya Jὲɲɔgɔnya.
Sàriyakisɛ 55
Walasa kà basigi làhalayaw ni màaya hakika Dla, min b’à To teriya ni dùsusuma ‘jὲɲɔgɔnyaw bɛ Se kà Sinsin ni jàmanadenw ka kelenya hakɛw an’u yὲrɛbakun ka hakɛ dannen kuntilenna labatoli ye. Selekenaani fàraɲɔgɔn-kan jàmanaw bɛ nà nɔgɔyada Kɛ o dɔw ye :
a. Лɛnamanya hakɛw latɔpɔtɔli, ‘baara-sɔrɔw ni ɲɛtaa fὲɛrɛw ani yiriwali sɔrɔ ni hadamadenya hukumu ‘kɔnɔ.
b. Fὲɛrɛ sɔrɔli selekenaani kɔlɔlɔw la, Sɔrɔ ni hadamadenya ni kɛnɛyako ani o n’a ɲɔgɔnnaw ani kà Fàra selekenaani ka bolodiɲɔgɔnma kàn dɔnniko ni kàlan sira kàn.
c. Selekenaani hadamadenya jolapasali siraw labatoli n’u lakɔgɔli ye ani kà yὲrɛkun-sɔrɔ Latiimɛ bɛɛ ye, ka Sɔrɔ ʃiyako, ‘cɛ ni musoya-ko, kanko ani diinɛko ma Dòn a la.
Sàriyakisɛ 56
Tɔndenw b’u kan Di, sàriyakisɛ 55 nan kùntlenna lasɔrɔli ‘kan mà, ani wulikajɔ kɛli la, fàra-ɲɔgɔnkan walima kelenya la, ni tɔn ka bolodiɲɔgɔnma ye.
Sàriyakisɛ 57
Cakɛda bolojolen caman Dayɛlɛnna kà Da kùnnasigi-fangaw cɛ bὲnkanw kàn walasa kà se kà sɔnnɔgɔya yangalen Kɛ sɔrɔ ni hadamadenya, dɔnniko ni kàlan ni kɛnɛyako n’a ɲɔgɔnnaw ye n’olu kalansolen Bɛ tɔn la kà Kɛɲɛ ni sàriyakisɛ 63 nan hakilinaw ye, kà Kɛɲɛ n’u ka sew ye.
Cakɛda minnu kalansora tɔn la. U bɛ Latɔmɔ kɔsa fὲ ni fɔta « cakɛda bolojolenw » ye.
Sàriyakisɛ 58
Tɔn bɛ làdiliw Kɛ walasa kà Se kà ‘cakɛda bolojolenw ka bolodaliw ni waleyataw ‘kùn Kala ɲɔgɔn nà.
Sàriyakisɛ 59
Tɔn bɛ kumaɲɔgɔnyaw Kolokolo ‘jàmana minnu ye làɲini Kɛ ni ɲɔgɔn ‘cɛ, n’à ‘kùn Bɛ, ‘cakɛda bolojolenw dayɛlɛnni kosɔn o minnu màgo Bɛ sàriyakisɛ 55 nan kùntlennanw lasɔrɔli ye kosɛbɛ.
Sàriyakisɛ 60
Bɛɛjɛ-cakulu ni sɔrɔ ni hadamadenya cakulu, o min Bɛ bɛɛjɛ-cakulu ka Se ‘kɔrɔ, ni ‘se bɛɛ B’à ye, o minnu Dir’a mà kà Kɛɲɛ ni dakun X nan jɔda ye, olu blàlen Dòn u ka To kà tɔn ka waleyataw Bɔ u sira fὲ, minnu Kofɔra dakun X nan ‘kɔnɔ.
Dakun X : Sɔrɔ ni Hadamadenya cakulu
A dlanko
Sàriyakisɛ 61
Sɔrɔ ni Hadamadenya cakulu dilannen Dòn ni selekenaani tɔn ka tɔnden biduuru ni naani ye, o minnu bɛ Sugandi bɛɛjɛ-cakulu fὲ.
Kà Kɛɲɛ ni fòori 3 nan hakilinaw ye, Sɔrɔ ni Hadamadenya cakulu màa tan ni seegin bɛ Sugandi ‘sàn o ‘sàn ‘sàn sàba baara ‘kan mà. Tɔnden sènbɔlen kuraw bɛ Se kà Sugandi ‘ko kura o nɔgonni kàn.
Kàlafili tàko fɔlɔ min Kɛra kà Kɔn Sɔrɔ ni hadamadenya cakulu tɔnden hakɛ bɔli ‘ɲɛ mugan ni wolonfila la kà Taa bi duuru ni naani nà, tɔnden mugan ni wolonfila bɛ nà Sugandi kà Fàra minnu bɛ nà Sugandi walasa kà màa kɔnɔntɔn nɔnabila, minnu ka fànga waati ka Kan kà Ban sàn laban kɔnɔ nà. Kà Kɛɲɛ ni bɛɛjɛ-cakulu ka hakilina tàlenw ye. ‘Fàrankan tɔnden sugandilen kɔnɔntɔn dɔ ka fànga waati dilen ka kan kà Ban ‘sàn kelen ‘kɔnɔ, tɔnden mugan ni wolonfila ninnu ‘tù la. Kɔnɔntɔn wɛrɛ ta bɛ Ban sàn flà ‘kɔnɔ.
Sɔrɔ ni hadamadenya cakulu tɔnden kelen-kelen bɛɛ Ye lakana-cakulu ka ciden ye.
Baarakɛtaw ni Sew
Sàriyakisɛ 62
Sɔrɔ ni hadamadenya cakulu bɛ Se kà sɛgɛsɛgɛliw ni kunnaɲɛw Bɔ walima u kɛli Kolokolo selekenaani kɔlɔlɔw kàn, sɔrɔ, hadamadenya, dɔnniyako ni kàlanko ni kɛnɛyako n’à ɲɔgɔnnaw siratigɛ la. Wa a bɛ Se kà ladilikanw Kunna kà Лɛsin bɛɛjɛ-cakulu ni tɔn tɔndenw ani cakɛda bolojolen laɲininenw mà nìn kɔlɔlɔw bɛɛ kàn.
A bɛ Se kà laɲini-ladiliw Kɛ hadamadenya jolapasali siraw labatoli n’u lakɔgɔli ani yὲrɛkun-sɔrɔ Latiimɛ ‘kan mà bɛɛ ye.
A dɔnko Bɛ kɔlɔlɔ minnu nà, à bɛ Se kà bὲnkanɲɛtigɛ-sɛbɛn dɔw Labɛn kà Da bɛɛjɛ-cakulu ‘ɲɛ ‘kɔrɔ.
Kà Kɛɲɛ ni tɔn ka taabolo tàlenw ye, à bɛ Se kà ɲɛfɔli-sigibaw Kolokolo selekenaani bɛɛ la, kɔlɔlɔw kàn, minnu b’à dɔnko kàn.
Sàriyakisɛ 63
Sɔrɔ ni hadamadenya cakulu bɛ bὲnkan Tà ni cakɛda bɛɛ dɔ ye, kà Da sàriyakisɛ 57 nan hakilina kàn, n’u kuntlennaw sinsinni ye. O minnu ‘kɔnɔ à cakɛda masina bɛ nà Dlon tɔn la. O bὲnkan nìnnu bɛ Da bɛɛjɛ-cakulu ‘ɲɛ ‘kɔrɔ sɛmɛntiyali ‘kan mà.
A bɛ Se kà cakɛda bolojolenw ka kɛta labɛnni Лɛminɛ ni u kumaɲɔngɔnyali ye, ni làɲini dɔw ɲɛsinni ye u mà, ani laɲini dɔw ɲɛsinni ye fana bɛɛjɛ-cakulu mà ani selekenaani tɔn tɔndenw bɛɛ mà.
Sàriyakisɛ 64
Sɔrɔ ni hadamadenya cakulu bɛ Se kà ‘fὲɛrɛ sahalen bɛɛ dɔ Boloda cakɛda bolojolen nìnnu kà kunnaɲɛw lasɔrɔli ‘kan mà ‘tuma bɛɛ. A ni tɔn ka tɔndenw ani cakɛda bolojolenw bɛ Se kà ɲɔngɔn kumaɲɔngɔnya walasa kà kunnaɲɛw Lasɔrɔ fὲɛrɛ talenw ‘kun kan kà Kɛɲɛ n’u yὲrɛw ka làɲiniw ani bɛɛjɛ-cakulu ka làɲiniw lawaleyali ye kà Kɛɲɛ ni lakana-cakulu ka senakow ye.
A ye lakɔlɔsili minnu Kɛ kunnaɲɛ nìnnu kàn, a fana bɛ Se kà olu Lase bɛɛjɛ-cakulu mà.
Sàriyakisɛ 65
Sɔrɔ ni hadamadenya cakulu bɛ Se kà ‘kunnafoni-di Kɛ lakana-cakulu ye, ni k’u mafilɛ.
N’u y’a Laɲini.
Sàriyakisɛ 66
Bɛɛjɛ-cakulu ka laɲiniw lawaleyali la, sɔrɔ ni hadamadenya cakulu b’a ka kɛtaw bɛɛ Bɔ a sira fὲ, minnu B’a ka bolo kàn.
Ni bɛɛjɛ-cakulu ka sɛmɛntiyali ye, a bɛ Se kà dɛmɛɲɔngɔnya baaraw Kɛ minnu bɛ Laɲini a fὲ, tɔn ka tɔndenw fὲ walima cakɛda bolojolenw fὲ.
A bɛ Se kà kɛta wɛrɛw Bɔ u siraw fὲ, minnu tolen Bɛ à ka bolo kàn fàn wɛrɛw la bὲnkan-sɛbɛn kofɔlen in ‘kɔnɔ, walima minnu bɛ Se kà Blà à ka bolo kàn bɛɛjɛ-cakulu fὲ.
Sàriyakisɛ 67
Sɔrɔ ni hadamadenya cakulu tɔnden kelen-kelen bɛɛ yàmaruyalen Dòn ni kàla kelen ye. Sɔrɔ ni hadamadenya cakulu ka bὲnkanw bɛ Tà tɔnden nàlen ni bolokɔrɔtabaa fànba fὲ.
Taabolo
Sàriyakisɛ 68
Sɔrɔ ni hadamadenya cakulu bɛ kulu dɔw Sigi ‘sèn kan, sɔrɔ ni hadamadenya kow ni màaya hakɛw lapasali yiriwali kùn kàn ani kà Fàra cakulu kɛrɛnkɛrɛnnen bɛɛ dɔ kàn minnu bɛ a ka kɛtaw Lawaleya.
Sàriyakisɛ 69
Ni Sɔrɔ ni hadamadenya cakulu Bɛ ko dɔ kàn k’a Sɛgɛsɛgɛ min ‘ko Bɛ tɔnden dɔ mà kɛrɛnkɛrɛnnenya la, a bɛ Se k’o tɔnden masina Weele ka Nà à kɛnɛ kàn, nkà kàlafili yàmaruya tɛ D’a mà hakilinaw tàli la.
Sàriyakisɛ 70
Sɔrɔ ni hadamadenya cakulu bɛ se kà cogoya bɛɛ Kɛ walasa cakɛda bolojolenw ka màa cilenw ka Se k’u sèn Dòn à n’a ka cakulu sìgilenw kà sɛgɛsɛgɛli-kɔ hakilina tàliw la, nkà k’a Sɔrɔ kàlafili yàmaruya ma Di u mà. Ani walasa à yὲrɛ ka màa weelelenw bɛ Se kà u sèn Dòn cakɛda bolojolenw ka hakilinaw tàli la cogo min nà.
Sàriyakisɛ 71
Sɔrɔ ni hadamadenya cakulu bɛ Se kà cogoya bɛɛ Kɛ walasa kà baɲuman-kɛkuluw Màgɛn minnu ɲɛsinnen Dòn kow mà, minnu B’a ka koɲɛnabɔ taw fὲ. O cogoya kofɔlen nìnnu bɛ Se kà Lawaleya selekenaani tɔn bɛɛ kan ani tɔn misɛnnin wɛrɛw, n’o ‘kùn bɛ, tɔn ka màgotigi-tɔnden ka hakilina ɲini kɔ fὲ.
Sàriyakisɛ72
Sɔrɔ ni hadamadenya cakulu b’a ka tɔnkɔnɔ-sariya Tà, o min ‘kɔnɔ a b’a ka ɲɛmaa sugandili tὲmɛsiraw perepere Latìgɛ.
Ka kɛɲɛ n’a ka sariyaw ye, à bɛ ɲɔgɔnye Kɛ màgow kosɔn, o kɔnɔna nà, cogoyaw bɛ nà Kɛ minnu bɛ lakana-cakulu weeleli Boloda n’a ka tɔnden fànba ka làɲini ye.
Dakun XI : kùnkanbɔ ka Лɛsin yɔrɔ minnu b’u ka yὲrɛta Laɲini ka kow mà.
Sàriyakisɛ 73
Dùgukoloko ɲɛnabɔli bɛ selekenaani tɔn tɔnden minnu ka bolo kàn, dugukolo minnu n’u sìgibaaw t’u yὲrɛ Jàte ‘màra wɛrɛ bolokɔnɔmaaw ye kɔsɛbɛ fɔlɔ ; b’o dùguden masinaw ka màgobaw taabolo Лɛdɔn. U jὲnnen Dòn n’a ye cogo bɛɛ la n’u ka hɔrɔnnya ye, ka o ci in k’u yὲrɛw kùngo ye, kà Da bὲn ɲinini fὲɛrɛw kàn ani selekenaani ka lakanako bolodali min Kɛra bὲnkan-sɛbɛn fὲ, o siratigɛ la :
a.Ka koɲɛnabɔw Kɛ, u hakili tolen a ‘dùgumɔgɔ masinaw ka tàbiyaw, u ka ɲɛtaa fὲɛrɛw, u ka sɔrɔ ni hadamadenyakow fo kà taa Se u ka kodɔn yakubayali mà, k’u bɛɛ dàmakɛɲɛ ani k’u Lakana kà Bɔ dàmatɛmɛwalew mà ;
b.k’u ka yὲrɛ Màra seko Yakubaya, ka Jànto dùgumɔgɔw màrafɛɛrɛ lakow la ani k’u Dὲmɛ u ka yὲrɛmara-fɛɛrɛ sàriyaw layiriwali la, ka Kɛɲɛ ni a dùgukolo masina bɛɛ sìgibaaw ka lahalaya kɛrɛnkɛrɛnnenw ye ka Fàra u damanakow yiriwali hakɛ kàn ;
c.kà bὲn ni lakana kolo Gὲlɛya selekenaani nà.
d. kà yiriwa labaarali hakilinanw Kɔkɔrɔmadon, ka mɔgɔw lamaga ɲinini baaraw fὲ, kà bolodiɲɔgɔnma dòn u ‘cɛ, ani ni kow tὲmɛcogo ye sirabɔ, u ni selekenaani kulu jolen ‘cɛ, walasa kà sɔrɔ ni hadamadenya ani dɔnniya jolen Lasɔrɔ o min kofɔlen bɛ sàriyakisɛ kofɔlen ‘kɔnɔ ;
e. kà ‘ɲɛfɔli kɛ seleke-nani tɔn ɲɛmaaba ye ‘tuma ni tùma kùnnafoniko hukumu ‘kɔnɔ, ni ‘tɔto ye ka Kɛɲɛ ni lakanako ni jàmana sàriyaw taaboloko ye. Jàtebla kùnnafoniw n’a ɲɔgɔnnaw fana, minnu bɛ sɔrɔ ni hadamadenya ani dɔnniya Kofɔ fànw nà, se bɛɛ dilen Dòn u mà minnu nà, dakun XII ni XIII bɛ Boli o min kàn.
Sàriyakisɛ 74
Tɔndenw b’a Dɔn fana k’u ka kan kà fὲɛrɛw Boloda, walasa dakun bɛ Bòli fàn minnu kàn ani kà u màrabaaw bɛɛ Mìnɛ bolo kelen mà. Walasa sìgiɲɔgɔnya ka Sinsin Sɔrɔ ni hadadenya ni sannifere hukumu ‘kɔnɔ ; ka Kɛɲɛ ni jyɛn fàn tɔw nàfasɔrɔsiraw sɔnhɛɛrɛmaw ye.
DAKUN XII: SELEKENAANI KA DùGUKOLOLAKƆLƆSILI-FANGA
Sàriyakisɛ 75
A ka Se kɔnɔna nà, selekenaani tɔn bɛ na dugukololakɔlɔsili-fagan dɔ Sigi ‘sèn kàn fàn dɔw tɔpɔtɔli n’u lakɔlɔsili ‘kan mà minnu bɛ Se ka Blà à ‘fagan kofɔlen ka bolo kàn kɔsa fὲ ni bὲnkan kɛrɛnkɛrɛnnenw ye. O kɔ fὲ, à fàn ninnu bɛ na lakodɔnya ni fɔta « Lakɔlɔsili-fanw » ye.
Sàriyakisɛ 76
Kà kɛɲɛ ni selekenaani tɔn ka kùntilennaw ye, minnu Lasera sàriyakisɛ1lɔ ‘kɔnɔna bὲnkan-sɛbɛn kofɔlen fὲ, dùgukololakɔlɔsili-fàgan ka làɲini kolomanw Flɛ :
a. Kà bὲn ni lakana kolo gὲlɛya selekenaani nà ;
b. Kà lakɔlɔsili-fan mɔgɔw ka sɔrɔ ni hadamadenya fɛὲɛrɛw yiriwali Kɔkɔrɔmadon, fo kà Taa Se u ka fàamuya yakubayali mà. K’u fana ka ‘yὲrɛmara walima ‘yὲrɛta yiriwali lakɔgɔli Kɔkɔrɔmadon, kà Da a fàn kelen-kelen n’a mɔgɔw ka lahalaya kɛrɛnkɛrɛnnenw kàn, ani à fànnamɔgɔ kofɔlenw ka lakow dajirali làfiya kɔnɔna nà ani fὲɛrɛ minnu bɛ Nà Se kà Boloda lakɔlɔsili bὲnkan kelen-kelen bɛɛ ‘kɔnɔ kàn;
c. kà yὲrɛkun-sɔrɔ Latiimɛ bɛɛ ye, ka Sɔrɔ ʃiyako, ‘cɛ ni musoya-ko, kanko ani diinɛko ma Dòn à la ani ka jyɛn màaw ka dulon-ɲɔgɔnna tìn Lakɔgɔ ;
d. ka selekenaani tɔndenw n’u ka màramɔgɔw bɛɛ Blà ‘mìnɛn kelen ‘kɔnɔ, sɔrɔ ni hadamadenya ani sannifeere hukumu ‘kɔnɔ, hakaja, k’u Blà mìnɛn kelen ‘kɔnɔ josariya-kow ɲɛnabɔli hukumu ‘kɔnɔ ka sɔrɔ gàsi ma Dòn làɲini kofɔlen na minnu Kofɔra san fὲ ani ka ‘tɔto Kɛ sàriyakisɛ 80nan ka bolodaliw ye.
sàriyakisɛ 77
1. fànnakɔlɔsili fàgan bɛ n’a Bɛrɛdigi fànw kan minnu bɛ nìn kulu nìnnu ‘kɔnɔ n’u bɛ Blà a fàgan in ka bolo kàn ka Kɛɲɛ ni lakɔlɔsili-kulu ka bὲnkanw ye :
a. ‘Wulika-jɔ bɛ ‘fàn minnu ‘kɔ ;
b. Fàn minnu bɛ Se ka Walaki kà Bɔ ‘jugu-jamanaw na, jyɛn kὲlɛba flanan hukumu ‘kɔnɔ ;
c. Fàn minnu blàlen Dòn a fàgan in ka bolo kàn lawuli-kama bolo mà u ka màrabaa-jamana ɲɛmaaw fὲ.
2. Bὲnkan bɛ na Tà kɔsa fɛ ka dantikɛli Kɛ kulun kofɔlen fàn minnu bɛ na se ka Blà fànnakɔlɔsili fàgan ka bolo kàn ani lahalaya jumɛw kɔnɔ nà.
Sàriyakisɛ 78
Fànnakɔlɔsili fàgan tɛ n’a Bɛrɛdigi jàmanaw kàn minnu Kɛra selekenaani tɔn ka tɔndenw ye. U ka jὲɲɔgɔnyaw de ka kàn kà Se kà Sinsin yὲrɛya kèlenya kùntilenna bònyani fὲ.
Sàriyakisɛ 79
Fànnakɔlɔsili fàgan ka jὲɲɔgɔnya, kà Лɛsin fàn kelen-kelen bɛɛ mà, minnu blàlen Bɛ a ka bolo kàn fo ka taa Se yὲlɛmani ni lajiidiliw mà, olu bɛ na Kɛ ‘bὲnkan ‘kɔnɔ màgotigi-jamanaw dama ni ɲɔgɔn ‘cɛ, hali setigi-jama wulilen ‘sèn B’o la ; tɔn tɔnden dɔ ka fànko la, kà Sɔrɔ k’a Sɛmɛntiya kà Kɛɲɛ ni sàriyakisɛ 83 ani 85 ye.
Sàriyakisɛ 80
‘Bὲn bɛ Se kà Kɛ min kàn fànnakɔlɔsili-kulu ka bὲnkan kɛrɛnkɛrɛnnenw na, kà Kɛɲɛ ni sàriyakisɛ 77, 79 ani 81 nan ye ani ka fàn kelen kelen bɛɛ Blà fànnakɔlɔsili-fagan ka bolo kàn ani kà Se fo bὲnkanw datugunni mà, ka Bɔ olu la, dakun kofɔlen bolodali si tɛ na Se ka yὲlɛma Dòn cogoya si la ‘jamanaw walima ‘jàmanadenw si josariyaw walima u ka selekenaani ‘ko bolodalen kolomaw nà tɔn ka tɔndenw bɛ Se kà Kɛ o minnu dɔ ye.
Sàriyakisɛ kofɔlen in fòori 1lɔ ma kan ka jati kà Kɛ kumaɲɔgɔnya ni bὲnkanw sènnasumayali walima a terunni kolokololi kùn ye, o bὲnkan minnu labὲnnen Dòn kà ɲɛsin blàli mà ‘fàn laɲininenw ka fànnakɔlɔsili-fagan ka bolo kàn walima fàn wɛrɛw, a bolodalen Dòn sàriyakisɛ 77 tèn.
Sàriyakisɛ 81
A ko sugu bɛɛ dɔ la, Fànnakɔlɔsili-kulu ka bὲnkanw na ; ko minnu B’a kɔnɔna nà olu ye : lakɔlɔsili-fanw ka kow bɛ na Se kà Лɛnabɔ cogo min nà, ani lahalaya suguya jumɛnw ‘kɔnɔ ani ka kulu dɔ Sìgi u ɲɛnabɔliw ‘kan mà. O kulu sìgilen kofɔlen in bɛ Weele nin tɔgɔ in nà « koɲɛnabɔ-kulu », o kulu in bɛ Se kà Dla ‘jàmana kelen walima ‘jàmana caman fὲ walima tɔn yὲrɛ fὲ.
Sàriyakisɛ 82
Fànnakɔlɔsili-kulu ka bὲnkan bɛ Se kà ‘fàn kɛrɛnkɛrɛnnen kelen walima damadɔ Sugandi minnu bɛ Se kà fànnakɔlɔsili-kulu fàn bɛɛ walima a fàn dɔ Tà. Bὲnkan bɛ Bòli min kàn kà Sɔrɔ ‘Dòn ma Kɛ bὲnkan kɛrɛnkɛrɛnnen si la, walima bὲnkan kɛrɛnkɛrɛnnenw nà minnu Tàra sàriyakisɛ 43 nan lawaleyali la.
Sàriyakisɛ 83
Min Ye fàn kɛrɛnkɛrɛnnen nìnnu ye, kɛta minnu bɛ tɔn ka bolo kàn, ka Fàra fànnakɔlɔsili-kulu ka bὲnkanw sɛmɛntiyali kàn, kà Tàa Se yὲlɛmani walima lajiidili laɲininenw mà. O bɛ Waleya lakana-cakulu fὲ.
‘Kùn jɔnjɔn minnu bɛ Lase sàriyakisɛ 76 ‘kɔnɔ, olu bɛ ‘fàn kɛrɛnkɛrɛnnen kelen-kelen bɛɛ ka dùgumɔgɔw ‘kùn kàn.
Fànnakɔlɔsili-kulu ka bὲnkan bolodalenw mafilɛli kɔ fὲ, ani ‘tɔto kɛli lakana koɲaw mà, lakana-cakulu bɛ na wulikajɔ Kɛ kà Лɛsin fànnakɔlɔsili-kulu ka baaraɲɔgɔnya mà kɛta dɔw lawaleyali la tɔn fὲ, ni fànnakɔkɔlsili –fagan ɲɛda ye, polotikiko ni sɔrɔ ani hadamadenya baaraw bolo mà ani kà Fàra fàamuya bunankun kan fàn kɛrɛnkɛrɛnnen nìnnu ‘kɔnɔ.
Sàriyakisɛ 84
koɲɛnabɔ-kulu ka baara ye, k’a Kɛ cogo bɛɛ la walasa lakɔlɔsili-fan bɛ Se kà a jɔyɔrɔ Fa bὲn ni lakana sabatili la selekenaani nà cogo min nà. O kùn in ‘kan mà, a bɛ Se ka yὲrɛkofɔ kὲlɛkuluw Blà baara la, ka baara Nɔgɔya u ‘bolo ka Fàra lakɔkɔsili-fagan ka dὲmɛ kàn walasa kà Se kà laɲiniw Dafa a ye o minnu Tàra lakana-cakulu ye mafilɛw kɔ fὲ ; ani ka Se ka dùgu Kɔlɔsi ni hakilisigi sabatili ye lakɔlɔsili-fanw kɔnɔna nà.
Sàriyakisɛ 85
Fɛn min Ye fànnakɔlɔsili-kulu ka bὲnkanw ye, ka Kɛɲɛ ni ‘fànw ye, minnu jàtelen tɛ ‘fàn kɛrɛnkɛrɛnnenw fὲ. Tɔn ka kɛtaw fo ka tàa Se fànnakɔlɔsili-kulu ka bὲnkanw sɛmɛtiyali n’u yὲlɛmani walima u lajiidili bɛɛ bɛ Waleya bɛɛjɛ-cakulu fὲ.
Fànnakɔlɔsili-fagan bɛ baara Kɛ ni bɛɛjɛ-cakulu ka yàmaruya ye, a b’i ɲɛ Màda o ka kɛtaw bɛɛ lawaleyali fὲ.
Dakun XIII : Fànnakɔlɔsili-kulu
Dilanko
Sàriyakisɛ 86
Fànnakɔlɔsili-kulu bɛ Dilan ni selekenaani tɔn tɔnden kofɔlen nìnnu de ye :
a. Tɔnden minnu blàlen dòn lakɔlɔsili-fanw màrali la ;
b. Tɔnden minnu Sugandira sàriyakisɛ 23nan fὲ n’olu ‘sèn tɛ lakɔlɔsili-fanw màrali la ;
c. Tɔnden caman wɛrɛw bɛ Sugandi bɛɛjɛ-cakulu fὲ, o bɛ Kɛ ‘sababu ɲuman ye fànnakɔlɔsi-kulu tɔnden hakɛ bɛɛ bɛ Se kà Tla tɔn tɔndenw ‘cɛ minnu lakɔlɔsili-fanw Màra ani a ‘màra tɛ minnu bolo la.
Fànnakɔlɔsili-kulu tɔnden kelen-kelen bɛɛ bɛ ‘màa kelen Sugandi min bolo jolen bɛ kosɛbɛ walasa k’a Nɔnabila kuluba la.
Baarakɛtaw ni sew
Sàriyakisɛ 87
Bɛɛjɛ-cakulu, ni o min ka yàmaruya ye, lakɔlɔsili-kulu bɛ Se, à kà baaraw sèn fὲ, ka :
a. kà kunnaɲɛw Mafilɛ minnu Bɔra màrakulu ‘yɔrɔ ;
b. Laɲinisɛbɛnw labisilali n’u mafilɛli ni a màrakulu masinan ye ;
c. Kà bɔɲɔgɔnyew Boloda à màrakulu masinan fὲ ‘waati ni waati fàn màralenw ‘kɔnɔ ni ‘bὲn kɛli ye dònko kàn ;
d. kà labɛnw bɛɛ Sabati ka Kɛɲɛ ni lakɔlɔsili-kulu ka jὲɲɔgɔnya bὲnkanw ye.
Sàriyakisɛ 88
lakɔlɔsili-kulu bɛ ɲininkali-sɛrɛ dɔ Dilan lakɔlɔsili-fan bɛɛ mɔgɔw ka ɲɛtaako ‘kùn kan ; polotikiko, sɔrɔ ni hadamadenya ani fàamuya siratigɛ la ; màrakulu minnu Sigilen Dòn lakɔlɔsili-fan kelen-kelen bɛɛ ka màrako ‘kan mà n’u sìrilen Dòn bɛɛjɛ-cakulu la. U bɛ ‘sànfoori-kunnaɲɛ Kɛ kà Лɛsin bɛɛjɛ-cakulu mà ka Kɛɲɛ ni ɲininkali-sɛrɛ in ye.
KALAFILI
Sàriyakisɛ 89
Kàla kelen bɛ lakɔlɔsili-kulu tɔnden kelen-kelen bɛɛ ‘bolo.
lakɔlɔsili-kulu ka hakilinaw bɛ Tà tɔnden nàlen fànba ka kàla filita fὲ.
TAABOLO
Sàriyakisɛ 90
lakɔlɔsili-kulu b’a ka tɔnkɔnɔ-sariyaw Sìgi sèn kàn, o min ‘kɔnɔ a bɛ a ka ɲɛmaa ba Sugandi cogow ɲɛtigɛlen Dòn.
A bɛ ɲɔgɔnyaw Kɛ ni magow bɛ ye, ka Kɛɲɛ a ka tɔnkɔnɔsariyaw ye. O min ‘kɔnɔ ɲɛsigiliw Bolodara minnu bɛ tɔn lasigili kofɔ ka Kɛɲɛ ni tɔnden fàn ba ka làɲini ye.
Sàriyakisɛ 91
Lakɔlɔsili-kulu bɛ sɔrɔ ni hadamadenya ani cakɛda bolojolenw ka dὲmɛ ɲini n’o ‘kùn bɛ ; ka Лɛsin kow mà minnu b’u ka siraw kàn.
DAKUN XIV : SELEKENAANI JOLAPASA-CAKULU
Sàriyakisɛ 92
Selekenaani jolapasa-cakulu dilannen Dòn ni selekenaani tɔn ka josariya kulu kɛrɛnkɛrɛnnen ye. A bɛ baara Kɛ hukumu dɔ ‘kɔnɔ min Labɛnna ka Kɛɲɛ ni selekenaani jolapasa-sàriyasunba kùntilenna ye ni k’a Siri bὲnkan kofɔlen na a bɛ min ka hakilinaw ‘kɔnɔ.
Sàriyakisɛ 93
Selekenaani tɔn tɔnden bɛɛ ka kow sèn dònnen Dòn selekenaani jolapasa-cakulu ka sàriyaw fὲ.
Jàmana minnu Bɛ yen n’u tɛ tɔndenw ye, olu sèn bɛ Se ka Ye selekenaani jolapasa-cakulu ka sàriyaw fὲ siratigɛ minnu nà ; o bɛɛ pereperelatigɛlen dòn, bɛɛjɛ-cakulu fὲ , o Kɛra hukumu sugu o sugu kùn kàn, ka Kɛɲɛ ni lakana-cakulu ka làɲini ye.
Sàriyakisɛ 94
Selekenaani tɔnden kelen-kelen bɛɛ b’i kan Di k’a Fɔ k’u b’u bɛrɛ Bὲn ni selekenaani jolapasa-cakulu ka hakilinaw ye mankan bɛɛ la u sèn mana Ye minnu nà.
Ni mankan-tigi dɔ ma jolapasa-cakulu ka yàmaruyakanw labato ka Kɛɲɛ ni jolapasa-caso ka yàmaruya dilen ye, o tuma nà, fàn dɔ in bɛ Se k’i kan Bɔ lakana-cakulu mà. N’a Bὲnna o mà, o fana bɛ Se ka làɲiniw Kɛ walima ka fὲɛrɛ dɔw Boloda walasa yàmaruyakan in bɛ Se ka lawaleya cogo min nà.
Sàriyakisɛ 95
Лɛtigɛli foyi tɛ yen bὲnkan kofɔlen in ‘kɔnɔ min bɛ tɔn tɔndenw Bàli k’u ka fɔɲɔgɔnkɔw kiiriko Da sàriya-so wɛrɛw ‘ɲɛ ‘kɔrɔ kà Kɛɲɛ ni bὲnkan sɔrɔlen dɔw ye walima minnu bɛ Se kà Sɔrɔ tàalen ɲɛ fὲ.
Sàriyakisɛ 96
a. Bɛɛjɛ-cakulu walima lakana-cakulu bɛ Se kà hakilina-di làɲini josariyako bɛɛ dɔ kàn selekenaani jolapasa-cakulu fὲ.
b. Tɔn ka cakulu wɛrɛw kà Fàra cakɛda bolojolenw kàn, minnu bɛ Se kà bɛɛjɛ-cakulu kà yàmaruya Sɔrɔ waati bɛɛ la, o siratigɛ la, olu fana bɛ Se kà hakilina-di laɲini Kɛ josariya-so ye jolapasakow kùn kàn minnu bɛ na Fereke u ka kɛtaw la.
DAKUN XV : SƐBƐNKO-CASO
Sàriyakisɛ 97
Sɛbɛnko-caso màaw ye : Лɛmaaba ni kà Fàra baarakɛla-kulu kàn tɔn bɛ Se kà minnu ko làɲini.
Лɛmaaba bɛ Sugandi bɛɛjɛ-cakulu fɛ, kà kɛɲɛ ni lakana-cakulu ka laɲini ye. Ale de ye tɔn baarakɛlaw bɛɛla kùntigiba ye.
Sàriyakisɛ 98
Sɛbɛnko-caso ɲɛmaaba b’i jɔyɔrɔ Tà ‘tuma bɛɛ bɛɛjɛ-cakulu, lakana-cakulu, sɔrɔ ni hadamadenya ani lakɔlɔsili-kulu ka ɲɔgɔnyew bɛɛ la. A fana bɛ baara wɛrɛw Bɔ u sira fὲ, minnu ɲɛsinnen Bɛ à mà nin cakulu kofɔlenw fὲ. A bɛ sànfoori-kunnaɲɛ Kɛ ka dajira bɛɛjɛ-cakulu la. Ka Kɛɲɛ ni tɔn ka kɛta ye.
Sàriyakisɛ 99
Sɛbɛnko-caso ɲɛmaaba bɛ Se ka lakana-cakulu Lasɔnmi ko bɛɛ dɔ la. A hakili la ko minnu bɛ se kà Kɛ selekenaani ka bὲn sabatili mà kɔlɔlɔ ye.
Sàriyakisɛ 100
U ka baaraw lawaleyali sèn fɛ, Sɛbɛnko-caso ɲɛmaaba n’a ka baaraɲɔngɔnw tɛ na kùnnasigifagan walima kɔkanfagan wɛrɛ si ka yàmaruyakan walima làɲini Da tɔn ɲɛ ‘kɔrɔ. U t’u sèn Dòn waleya si la minnu n’u ka selekenaani baaradenya hukumu tɛ Taa ni ɲɔgɔn ye. U ta ka Kɛ u ni tɔn ‘cɛ.
Tɔn tɔnden kelen-kelen bɛɛ b’i kan Di k’a Fɔ k’a bɛ sɛbɛnko-caso ɲɛmaaba n’a baaraɲɔgɔnw ka selekenaani baarakɛtaw Bònya bònya dàn na. Ka sɔrɔ u m’à Laɲini ka yὲlɛma Dòn u ka baara lawaleyali la.
Sàriyakisɛ 101
Baarakɛlaw bɛ Sugandi ɲɛmaaba fɛ ka Kɛɲɛ ni sàriyaw ye minnu Sìgira bɛɛjɛ-cakulu fὲ.
Baarakulu jolen dɔ bɛ Лɛsin sɔrɔ ni hadamadenya cakulu ni lakɔlɔsili-kulu mà kudayi, fo kà Taa Se tɔn ka cakɛda wɛrɛw mà n’o ‘kùn bɛ. O baarakulu bɛ sɛbɛnko-cakulu fὲ.
Jatiminɛba min bɛ Kɛ baarakɛlaw tàliko ani baarakulu ka baara taaboloko kan ; o ka kan kà Kɛ màa jolenw ɲinini ye, ka Di tɔn mà minnu ni baara ni yɔrɔw dɔnniya b’u la. O bɛ Tà ‘ba la ka Kɛɲɛ ni fànko taabolo ye.
Dakun XVI : Лɛsigili wɛrɛw
Sàriyakisɛ 102
Selekenaani ka bὲnkan ‘fàn o fàn, min Kɛra selekenaani tɔn tɔnden dɔ fὲ bὲnkan-sɛbɛn kofɔlen tàli kɔ fὲ ‘ba la, o bɛ Tà ‘teliya la sɛbɛnko-caso fὲ ni k’a Càrin.
Selekenaani bὲnkan-tigi ‘fàn o fàn n’e de ka ko ma Tà ‘ba la, kà Kɛɲɛ ni nìn sàriyakisɛ kofɔlen in fòori 1 ɲɛsigiliw hukumu ye. O bὲnkan-tigi masina si tɛ Se ka a bὲnkan kofɔlen Tà kà Kɛ à sὲmɛnnan ye tɔn ka cakulu si ɲɛ ‘kɔrɔ.
Sàriyakisɛ 103
Ni bὲnbaliya Dònna selekenaani tɔn tɔndenw ka sàriya-bὲnkan sigilenw ‘kùn kan, kà Kɛɲɛ ni bɛnkɛn-sɛbɛn kofɔlen kùntilennanw n’u ka sàriyabὲnkanw ye, kà Kɛɲɛ ni selekenaani bɛnkan bɛɛ dɔ kùntilennan ye, o la, sàriyabὲnkan fɔlɔw de bɛ Tà ‘ba la.
Sàriyakisɛ 104
Tɔn bɛ Лagari a ka tɔnden kelen-kelen bɛɛ ka dùgukolo kàn, ka Kɛɲɛ ni josariya-fagan ye ; min b’u yamaruya k’u ka kɛtaw Bɔ u sira fɛ. U ka làɲininw sɔrɔli kosɔn.
Sàriyakisɛ 105
Tɔn bɛ Лɛgari a ka tɔnden kelen-kelen bɛɛ ka dùgukolo kàn, ka Kɛɲɛ ni bònyaw ni bònya-birifiniw ye ; minnu b’u yàmaruya k’u ka kɛtaw Bɔ u sira fὲ. U ka làɲininw sɔrɔli kosɔn.
Selekenaani tɔn ka lasigidenw ni tɔn ka baarakɛlaw fana b’u Лagari ka Kɛɲɛ ni bònyaw ni bònya-birifiniw ye, minnu b’u yàmaruya kà Se k’u ka kɛtaw Bɔ u sira fɛ lafiya ‘kɔnɔ u ni tɔn ‘cɛ.
Bɛɛjɛ-cakulu bɛ Se kà laɲininw Kɛ walasa kà walawaliw Kɛ sàriyakisɛ kofɔlen fòori 1 ni 2nan lawaleyali-ko kàn. Walima ka bὲnkan dɔ Dajira selekenaani tɔn tɔndenw nà kà Kɛɲɛ ni o
Dakun XVII : Furancɛ-lakanako ɲɛsigiliw
Sàriyakisɛ 106
Yanni ‘bὲnkan kɛrɛnkɛrɛnnenw tàli ‘cɛ ‘ba la ; minnu Kofɔra sàriyasɛ 43nan nà, lakana-cakulu hakili la o min bɛna Se ka Kɛ sàbabu ye a k’a ka kɛtaw lawaleyali da Mìnɛ, minnu bɛ sàriyakisɛ 42nan lawaleyali-ko jagoya a mà, kùnkanbɔ-sɛbɛn min Bolonɔblara Musuku jàmana kàn ɔkutɔburukalo tile 30 /1943 sàn ni ka Faransi jamana To ka olu kùnfɔɲɔgɔnya, ka Fàra tɔn tɔnden wɛrɛw kàn n’o kùn bɛ ; ka Kɛɲɛ ni a kùnkanbɔ-sɛbɛn kofɔlen fòori 5nan ka ɲɛsigiliw ye ; walasa kà jὲ kà waleya dɔ Blà ‘sèn kàn selekenaani bɛɛ ‘tɔgɔ la min bɛ na Se kà Kɛ sàbabu ɲuman ye selekenaani ka bὲn ni lakana sàbatili la.
Sàriyakisɛ 107
Лɛsigili foyi tɛ ‘bὲnkan-sɛbɛn kofɔlen ‘kɔnɔ min bɛ kɔlɔkɔlɔ walima ‘bàlili Kɛ jàmana dɔ mà, o min Kɛra bὲnkan kofɔlen in bolonɔblabaa dɔla kelen kὲlɛbaa ye jyɛn kὲlɛba filanan sèn fὲ ka Bɔ waleya tàlenw walima waleya bὲnnen dɔw mà, tajurusara bolo mà kùnnasigi faganw fὲ nin waleya bɛ minnu ka se ‘kɔnɔ.
Sàriyakisɛ 108
Yὲlɛma minnu mana Dòn bὲnkan kofɔlen in nà, olu bɛ Tà ‘ba la ka Лɛsin tɔnden bɛɛ mà ‘sɔn kɛlen u mà bɛɛjɛ-cakulu tɔnden ‘fàn ba fὲ ni màa fila-fila ye sàba o sàba kùn na ; ni ka sɔrɔ k’a waleyali yàmaruya tɔn ka tɔnden fànba fὲ fana ni màa flà-fila ye sàba o sàba kùn na ani ka Fàra lakana-cakulu tɔnden dùnke bɛɛ kàn ; kà Kɛɲɛ n’u ka jàmanaw sàriyasunw sàriyaw ye.
Sàriyakisɛ 109
Selekenaani tɔndenw ka ‘ɲɛfɔli-sigiba bɛ Se ka Boloda, a kɛyɔrɔ-ko n’a kɛdon-ko bɛɛ bɛ Blà ‘sèn nà kàlata la bɛɛjɛ-cakulu fὲ màa fànba fὲ ni màa fila-fila ye sàba o sàba kùn na ani kà Fàra lakana-cakulu tɔnden màa kɔnɔntɔn dɔw fana ka kàla kàn ; bὲnkan-sɛbɛn kofɔlen in màfilɛli kosɔn. ‘Kàla kelen bɛ tɔn tɔnden kelen-kelen bɛɛ ‘bolo ɲɛfɔli-sigiba la.
Yὲlɛma ‘fɛn o fɛn bɛ Laɲini bὲnkan-sɛbɛn in kùn kàn ɲɛfɔli-sigiba in sèn fὲ màa fànba fὲ ni fla-fila ye sàba o sàba kùn nà. O bɛna Dòn ‘da la ni ‘sɔn Kɛr’a mà kà Kɛɲɛ n’u ka jàmanaw sàriyasunw sàriyaw ye ; selekenaani tɔn tɔndenw fὲ, ni màa fla-fla ye sàba o sàba kùn nà ; ani kà Fàra lakana-cakulu tɔnden dùnke bɛɛ kàn.
Ni a ɲɛfɔli-sigiba in ma Se ka Kɛ kà Kɔn bɛɛjɛ-cakulu ka ‘sàn o sàn fòrobasigili filanan ‘ɲɛ o min bɛ tùgun bὲnkan-sɛbɛn kofɔlen dònni ‘bala la. Hakilina dɔ bɛna Dajira a ko kùn kàn walasa k’a Kɛli sèn Dòn fòrobasigi kofɔlen baabusenw nà. Ni ‘bὲn Kɛra o kàn bɛɛjɛ-cakulu ka màa fànba fɛ ka kàlata sèn fὲ ani kà Fàra lakana-cakulu tɔnden màa wolonwula dɔ ka kàlata kàn ; ɲɛfɔli-sigili bɛ sɔrɔ ka Bɔ a sira fὲ.
DAKUN XIX : SƆNKOMA NI BOLONƆBLALI
Sàriyakisɛ 110
‘Sɔn bɛna Kɛ bὲnkan-sɛbɛn kofɔlen in mà tɔnden-jamanaw fὲ kà Kɛɲɛ n’u ka jàmananw sàriyasunw sàriyaw ye.
‘Sɔn kɛra a ‘fɛn o fɛn mà, o bɛɛ bɛna Da Ameriki jamana kùnnasigi-fagan ɲɛ ‘kɔrɔ, o fana bɛ tɔnden-jamana tɔ bɛɛ Ladɔnniya o la, kà Fàra tɔn ɲɛmaaba yὲrɛ kàn, n’o y’a sɔrɔ o Sugandira.
A bὲnkan kofɔlen in bɛna Tà ‘ba la ʃinnuwa-jamana, Faransi-jamana, URSS, Angilɛtɛri-jamana, Irland Kɔrɔnna-jamana, Ameriki-jamanaw ani tɔnden-jamana tɔw màa fànba ka Sɔn kɔ fὲ. Ameriki-jamana bɛna kunnaɲɛ Kɛ kà Kɛɲɛ ni o sɔnsɛbɛn ninnu ye ni ka Tlà k’o kɔnɔko Lase tɔnden-jamana tɔnw mà.
Bὲnkan-sɛbɛn in bolonɔbla-baa tɔnden-jamana minnu bɛna Sɔn a mà, a tàlen ‘kɔ ‘ba la ; olu bɛ Kɛ selekenaani tɔndenw ye k’a da Mìnɛ u sɔnsɛbɛnw blàdon nà.
Sàriyakisɛ 111
ʃinnuwa-jamana ni Faransi-jamana ni Risi-jamana ni Angilɛ-jamana ani Ɛsipaɲɔli-jamanaw ka sàriyaw bɛna dannaya Da a bὲnkan-sɛbɛn kofɔlen min kàn, o bɛna Blà Ameriki-jamana ka kùnnasigifagan ka sɛbɛnmara-yɔrɔw la. A sɛbɛn in fana bɛna Bɔ ka Di bolonɔbla-baa tɔnden jamana kelen-kelen tɔw ka kùnnasigi fagan mà a fὲ.
DANNAYA KƆNƆ NA selekenaani kùnnasigi-faganw ka nɔnablaw ye bὲnkan-sɛbɛn kofɔlen in Bolonɔnbla.
A Kɛra San Fransisko zuwɛnkalo tile mugan ni wɔɔrɔ ba kelen kɛmɛkɔnɔntɔn ni bi naani ani duuru sàn.
Blàdon : 2022-11-04 Yɛlɛmako laban : 2022-11-21
